Ο προ-προπάππος της Μισέλ Ομπάμα ήταν σκλάβος στη Νότια Καρολίνα. Απελευθερώθηκε το 1865, μετά τον αμερικανικό εμφύλιο. Η εγγόνα του έγινε πρώτη κυρία των ΗΠΑ έπειτα από 143 χρόνια. Και εκείνο το βράδυ του Νοεμβρίου του 2008, στο Σικάγο, ο σύζυγός της κοίταξε τον κόσμο και απευθύνθηκε σε όσους πίστευαν ότι στην Αμερική δεν μπορούν να συμβούν τα πάντα. Είχαν, άραγε, ακόμα, αμφιβολίες;

Οποιος γνωρίζει, έστω και ελάχιστα, την Αμερική, δεν αμφιβάλλει ποτέ και για τίποτα. Αλλά και αν αμφιβάλλει για τα πάντα, πάλι μπορεί να ισχυριστεί ότι ξέρει καλά τη χώρα. Είναι η χώρα που εξέλεξε τον Ομπάμα και μετά έβαλε τον Τραμπ στη θέση του. Η χώρα που στέλνει πύραυλο στο Διάστημα και οι αστροναύτες βλέπουν από το κόκπιτ ένα κύμα βίας να σκεπάζει μεγάλες πόλεις. Η χώρα απ’ όπου ξεκινούν πολλά και τελειώνουν πολλά περισσότερα. Η θερμοκοιτίδα του νέου κόσμου και το νεκροταφείο του παλιού. Δεν μπορείς να παρατηρείς την Αμερική εστιάζοντας μόνο σε εκείνα που αγαπάς ή σε αυτά που μισείς. Είναι και τα δύο μαζί. Και κατά μία εκδοχή, το ένα τροφοδοτεί το άλλο. Θα υπήρχε, άραγε, αμερικανικό όνειρο χωρίς τις ανισότητες που ενισχύουν το ένστικτο της επιβίωσης και το κίνητρο της επιτυχίας; Μην μπούμε σε αυτήν την κουβέντα, γιατί είναι μεγάλη. Και ίσως δεν υπάρχει άνθρωπος στον κόσμο που μπορεί να την ολοκληρώσει φτάνοντας μόνο σε μία αλήθεια.

Αυτές τις μέρες στον ελληνικό Τύπο, κυρίως στον ηλεκτρονικό/ψηφιακό, κυλούν ποτάμια από λέξεις με θέμα την Αμερική. Πολλά από αυτά εκβάλλουν σε μία θάλασσα απλουστεύσεων. Στο μέσον της είναι ένα νησί, πάνω στο οποίο κάθεται ο Τραμπ. Διάβασα πολλές απόψεις που συμπεραίνουν ότι ο Τραμπ πίεσε το γόνατο του αστυνομικού πάνω στο λαιμό του Φλόιντ, στη Μινεάπολη. Λες και μιλάμε για άνδρα των ΜΑΤ που μυρίστηκε αλλαγή στον αέρα μετά τη νίκη της Νέας Δημοκρατίας. Αντίστοιχα, αρκετές αναλύσεις προσεγγίζουν το πρόβλημα μέσω της θεσμικής ανεπάρκειας ή ανακολουθίας. «Το σύστημα δεν δίνει ίσες ευκαιρίες σε όλους». Σώπα!

Το πρόβλημα στις ΗΠΑ είναι κυρίως ρατσιστικό. Και στερεοτυπικό. Τελεία. Ο μαύρος ταυτίζεται με τη φτώχεια. Και ο ρατσισμός ανατροφοδοτείται από τις ανισότητες και την περιθωριοποίηση που δημιουργεί. Δεν έχει να κάνει με τον κάθε Τραμπ. Εχει να κάνει με τον νοικοκύρη που πουλάει το σπίτι του όταν δίπλα του μετακομίσουν μαύροι. Και τη βαθιά αντίληψη που υπάρχει στην αμερικανική κοινωνία ότι η μαύρη κοινότητα είναι φορέας προβλημάτων. Αυτή η αντίληψη δεν είναι απόλυτα λανθασμένη. Ομως τα προβλήματα που προκαλεί η μαύρη κοινότητα εκπορεύονται από τη ρατσιστική αντίληψη των λευκών. Είναι προφανές ότι η λευκή κοινότητα της Αμερικής δεν έχει κατανοήσει, ακόμα, στο σύνολό της, την ανάγκη να χρηματοδοτήσει την εξάλειψη του χάσματος και να σπάσει τον φαύλο κύκλο ρατσισμού και κοινωνικής παθογένειας. Ενδεχομένως να χρειάζονται άλλες πέντε γενιές για να εξαλειφθούν τα στερεότυπα. Και το πιθανότερο είναι η βία που ξέσπασε τώρα να ενισχύσει τα φοβικά αντανακλαστικά της. Δεν υπάρχει μόνο το CNN, που παρακολουθούμε εδώ, το οποίο προσεγγίζει τα γεγονότα με «προοδευτική» οπτική, επενδύοντας την αντιπολιτευτική γραμμή του. Είναι και το Fox News που καλύπτει τα επεισόδια προτάσσοντας την απόγνωση των νοικοκυραίων όταν βλέπουν τις περιουσίες τους να καταστρέφονται.

Παρεμπιπτόντως, έχει μεγάλο ενδιαφέρον και ο τρόπος με τον οποίο παρακολουθούμε και εμείς τα γεγονότα. Σύμπασα η Ελλάς, στα social media και στα τηλεοπτικά πάνελ, εκφράζει τη συμπαράστασή της προς τους διαδηλωτές, θεωρεί το πλιάτσικο φυσιολογικό, βλέπει το πρόσωπο του Τραμπ να σχηματίζεται στους καπνούς, καθαγιάζει την οργή και την αγανάκτηση. Αυτό είναι ελαφρώς χαριτωμένο. Αν τα επεισόδια λάμβαναν χώρα σε ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, προερχόμενα από γκέτο μεταναστών, το φιλοθέαμον κοινό δεν θα ήταν και τόσο συμπαγές ως προς τις απόψεις του. Και αν ξεσπούσαν στην αυλή μας, φαντάζεστε τι θα λέγαμε και τι θα ακούγαμε. Αλλά τώρα είναι μακριά και η κατάσταση δείχνει πολύ απλή. Ασπρο-μαύρο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News