Το βιβλίο που επιμελήθηκαν ο Ηλίας Τσαουσάκης και ο Πέτρος Ιωαννίδης με τίτλο «Μισός αιώνας εκλογές» είναι μια ιδανική αφορμή για την αξιολόγηση και ενδεχομένως επανεξέταση αυτής της χρονικά συγκεκριμένης αλλά πολιτικά και ιστορικά κάπως συγκεχυμένης περιόδου που αποκαλούμε Μεταπολίτευση.

Πολλοί έχουν γράψει, περισσότεροι έχουν αναλύσει και αρκετοί έχουν σφετεριστεί ή παρανοήσει τη σημασία και την ιστορική διάσταση της περιόδου. Εδώ, σε αυτή την περίπτωση, έχουμε να κάνουμε με μια «ακτινογραφία» όλων των εκλογικών αναμετρήσεων από το 1974 έως σήμερα με μια όσο το δυνατόν ψυχρή ματιά, που όμως εκ των υστέρων προσφέρει μια πολύτιμη και πραγματικά ιστορικού χαρακτήρα σύνοψη.

Ξεκίνησε ως podcast υπό την επιστημονική μέριμνα του αείμνηστου Ηλία Νικολακόπουλου, ο οποίος δυστυχώς δεν πρόλαβε να δει και να ακούσει το ολοκληρωμένο έργο. Στη συνέχεια, οι συζητήσεις για κάθε εκλογική αναμέτρηση μετατράπηκαν σε γραπτό λόγο, με τις αναγκαίες επεξεργασίες και προσαρμογές, και πλέον αποτελούν ένα έργο αναφοράς για την πολιτική μας Ιστορία.

Η παρουσίαση του βιβλίου έγινε την προηγούμενη Δευτέρα στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Παρακολουθώντας κανείς τη συζήτηση στη σύντομη και επιτυχημένη αυτή εκδήλωση, οδηγούνταν σε κάποια συμπεράσματα. Τα οποία, δυστυχώς, δεν είναι κοινός τόπος και εθνικό κεκτημένο. Αν ήταν, πολλά πράγματα θα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά και μάλλον καλύτερα.

Με τις αναγκαίες αφαιρέσεις στη σκέψη και με αφορμή τον μισό αιώνα εκλογών διαπιστώνει κανείς το προφανέστατο. Πρόκειται για τη μακρύτερη περίοδο ευημερίας –έστω και με διακυμάνσεις και διαλείμματα– και, πάντως, δημοκρατικής διακυβέρνησης της χώρας. Κάτι που τα προηγούμενα 150 χρόνια δεν ήταν αυτονόητο ούτε και «κανονικό».

Διαπιστώνεται όμως με την αναδρομή και κάτι ακόμη. Από τα 200 χρόνια ύπαρξης του ελληνικού κράτους, τα τελευταία 50 έχουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Και μέσα σε 200 χρόνια η Ελλάδα είναι ίσως η μοναδική χώρα στην Ευρώπη (αν όχι στον κόσμο, με εξαίρεση τις ΗΠΑ), που πέτυχε τόσα πολλά, όχι πάντα σε γραμμική πορεία.

Υπερδιπλασίασε τα εδάφη της, πέτυχε τη μετάβαση από την υποτυπώδη γεωργική οικονομία σε μια άλλη, που ακόμη και αν δεν έχει αποφασίσει τι ακριβώς είναι, την έχει κατατάξει μέσα στις λίγες δεκάδες πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Η χώρα βιομηχανοποιήθηκε, έκανε βήματα μπροστά και πάντα κάποια προς τα πίσω, ξεπέρασε καταστροφές, χρεωκοπίες και πολεμικές κρίσεις, εκβιομηχανίστηκε, εκσυγχρονίστηκε, έγινε μέλος του ΝΑΤΟ, της ΕΟΚ, της ΟΝΕ, προόδευσε, άλλαξε πίστα και διαρκώς αλλάζει.

Ολα αυτά όμως δεν είναι κοινή συνείδηση. Ούτε στο πολιτικό πεδίο ούτε στο κοινωνικό και στο εκπαιδευτικό. Δεν αντιλαμβανόμαστε ως έθνος τι έχει συντελεστεί μέσα σε μόλις δύο αιώνες. Και μόνον αν συνειδητοποιήσει κανείς ότι οι προπαππούδες και οι προγιαγιάδες μας, οι παππούδες και οι γιαγιάδες κάποιων άλλων, γεννήθηκαν καμιά εικοσαριά χρόνια μετά τον θάνατο του Κολοκοτρώνη, θα τα δει όλα διαφορετικά.

Δεν συμβαίνει αυτό όμως. Αυτό είναι το «κάτι» που μας λείπει. Και μάλλον ένα από τα μεγάλα μας προβλήματα.

Α, ναι, και κάτι άλλο: Η Μεταπολίτευση προφανώς και έχει τελειώσει. Από μόνη της. Δεν μπορεί να περιγράφεται το έν τέταρτο της νεότερης Ιστορίας μας με μια τόσο νεφελώδη έννοια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News