«Πίνω και μεθώ» έλεγε το παλιό τραγούδι. Τελικά δεν χρειάζεται πολλή σκέψη για να καταλάβει κανείς ότι μπορούμε να κρατήσουμε το πρώτο σκέλος χωρίς να φτάσουμε στο δεύτερο. Αυτό είναι σχεδόν αυτονόητο πλέον, για πολλούς και ποικίλους λόγους. Ομως… μια στιγμή. Κάποιοι λένε «μηδέν αλκοόλ», και δεν το λένε για την οδήγηση μόνο, το λένε γενικά. Και όταν λέμε «κάποιοι», αυτοί δεν είναι η μαμά μας που ανησυχεί μη μεθύσουμε, αλλά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για παράδειγμα, που κάτι παραπάνω ξέρει από τη μαμά μας.

Με τον ΠΟΥ συντάσσεται και ο αμερικανός αρχίατρος Βίβεκ Μέρθι, ο οποίος ζήτησε, όπως διαβάζω στον Economist, να μπαίνουν ταμπέλες πάνω στα ποτά, σαν αυτές που βάζουμε στα τσιγάρα, οι οποίες θα προειδοποιούν ότι η κατανάλωση αλκοόλ «αυξάνει τον κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του μαστού και του εντέρου». Δεν ακούγεται πολύ καλό αυτό, πράγματι.

Και εγώ, κύριε Μέρθι μου, που πάω πού και πού σε κανα μπαρ να πιω δυο μπίρες με τους φίλους μου, να μην κάθομαι μαγκούφης στο σπίτι, τι να κάνω; Και εκείνο το παλιό καλό κρασί που πλήρωσα χρυσό; Να το βάλω στο κοκκινιστό; Και τα Χριστούγεννα και το Πάσχα, σε γάμους, κηδείες (πολύ κονιάκ στις κηδείες), σε γιορτές και πανηγύρια, τι, έτσι θα καθόμαστε, ξενέρωτοι και άπιωτοι;

Η κοινωνική χρήση –και χρησιμότητα– του αλκοόλ, εν ολίγοις, πρέπει να διαγραφεί;

Ο Economist, με τον οποίο συμφωνώ –όχι πάντα, αλλά εν προκειμένω– δεν είναι απόλυτος σε αυτό το θέμα. Η υψηλή κατανάλωση αλκοόλ, γράφει, είναι αναμφίβολα κακή για την υγεία. Το ποτό έχει συνδεθεί αποδεδειγμένα, εδώ και καιρό, με καρδιακές προσβολές, ηπατικές παθήσεις, εγκεφαλικά και παχυσαρκία. Οι μεθυσμένοι είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε καβγάδες ή ατυχήματα. Επίσης, το αλκοόλ είναι πολύ εθιστικό και ο ΠΟΥ θεωρεί ότι ευθύνεται για περίπου έναν θάνατο στους 20 σε όλον τον κόσμο.

Τα ξέρουμε όλα αυτά. Και εμείς που πίνουμε και εκείνοι που δεν πίνουν. Είναι όμως πράγματι κίνδυνος για τη ζωή, ακόμη και η ελάχιστη και περιστασιακή κατανάλωση;

Εξαρτάται. Η δουλειά του ΠΟΥ και του αμερικανού αρχιάτρου είναι να κρατούν τον πληθυσμό υγιή. Εντελώς υγιή, σε ένα ιδανικό σενάριο, εν μέρει επειδή νοιάζονται για τον πληθυσμό και εν μέρει επειδή ο ασθενής πληθυσμός κοστίζει πολλά χρήματα.

Συνεπώς, ακόμη και κάτι που μπορεί να αποτελεί μακρινό κίνδυνο για την υγεία σου, πρέπει να σου το επισημάνουν. Γι’ αυτό ο ΠΟΥ λέει ότι δεν υπάρχει «ασφαλές επίπεδο» κατανάλωσης αλκοόλ – και κατά μια έννοια έχει δίκιο. Διότι δεν είναι εκ των προτέρων μετρήσιμο σε κάθε οργανισμό ξεχωριστά τι ζημιά μπορεί να κάνει. Οπότε σού λέει μην πίνεις καθόλου, ώστε να μη ρισκάρεις καθόλου.

Λογικό. Αντιστοίχως, αν ζεις στην Αμερική, ας πούμε, μη βγαίνεις από το σπίτι σου να περπατήσεις, διότι οι πιθανότητες να σε χτυπήσει αυτοκίνητο είναι μία στις 470, και δεν αστειεύομαι καθόλου. Υποθέτω ότι ο ΠΟΥ, αν δεν ήταν ακραίο, θα μας εφιστούσε όντως την προσοχή και σε αυτό, διότι αν σε χτυπήσει αυτοκίνητο είσαι φύρα. Ελα όμως που από την άλλη πρέπει να περπατάς για να μη σε βρουν τέζα σε καμιά καρέκλα από την ακινησία. Τι κάνεις, συνεπώς; Ζυγίζεις τα υπέρ και τα κατά.

Το ίδιο μπορεί να κάνει κάποιος και με το αλκοόλ.

Οι ολικές απαγορεύσεις ή ο υπερβάλλων ζήλος, όπως πολύ όμορφα το θέτει και ο Economist, μπορεί να αποβούν αντιπαραγωγικές. Διότι αν μια συμβουλή για τη δημόσια υγεία φανεί στον κόσμο εξωφρενική και παράλογη, οι άνθρωποι μπορεί να αρχίσουν να αμφιβάλλουν και για άλλες.

Τον περασμένο Δεκέμβριο οι Εθνικές Ακαδημίες Επιστήμης, Μηχανικής και Ιατρικής των ΗΠΑ κατέληξαν στο συμπέρασμα, με «μέτρια βεβαιότητα», ότι η χαμηλή κατανάλωση αλκοόλ (έως δύο κουτιά μπίρα την ημέρα για τους άνδρες και ένα για τις γυναίκες) συνδέεται με οφέλη για την υγεία. Τα οφέλη για την υγεία της καρδιάς, για παράδειγμα, φάνηκε να υπερτερούν των κινδύνων από τον καρκίνο και άλλες ασθένειες.

Η αλήθεια είναι ότι κάθε κλάσμα του δευτερολέπτου οι άνθρωποι «ζυγίζουμε» στο μυαλό μας, συνήθως αυτόματα, τους κινδύνους και τα οφέλη οποιασδήποτε απόφασής μας. Δεν υπάρχει καμία απόφαση που να είναι απολύτως ασφαλής: Ακόμη κι αν κάθεσαι κλεισμένος στο σπίτι σου χωρίς να εκτίθεσαι σε κινδύνους, υπάρχει ο (ακόμη μεγαλύτερος) κίνδυνος να αρρωστήσεις από μοναξιά, έλλειψη κοινωνικοποίησης και κυρίως από την έλλειψη της χαράς που σου δίνουν οι μικρές απολαύσεις της ζωής. Και των κινήτρων.

Ο πλανήτης ξοδεύει 1,8 τρισ. δολάρια τον χρόνο σε αλκοολούχα ποτά. Δεν είναι όλοι όσοι πίνουν ούτε αλκοολικοί ούτε μέθυσοι, ούτε θέτουν τη ζωή άλλων σε κίνδυνο.

Τη δική τους ζωή, τώρα, ίσως και να τη θέτουν, αν το τραβήξουμε πολύ μακριά. Αλλά σε τελική ανάλυση, όταν πας στο μπαρ να πιεις δυο ουίσκι με τους φίλους σου, γελάς, χορεύεις, φλερτάρεις, ό,τι κάνει ο καθένας, αισθάνεσαι τέλος πάντων ζωντανός, χαλαρός και εύθυμος, ίσως αυτό έχει μεγαλύτερα οφέλη από τις πιθανές βλάβες που μπορεί να προξενήσεις στην υγεία σου μακροπρόθεσμα.

Τελικά όλα καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: οι υπερβολές, κάθε είδους, βλάπτουν. Η τάση να ζούμε σε πλήρως «αποστειρωμένες» συνθήκες ζωής προκειμένου να αποφεύγουμε τους κάθε λογής κινδύνους έχουν τη δική τους λογική.

Οπως θα έλεγε και ο Αμλετ, «να μη ζει κανείς, προκειμένου να ζει». Δεν το λες και ζωή αυτό, όμως.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News