Αν είναι έγκυρα όσα έχουν γραφεί για το νέο σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα, τους κούρους της Αταλάντης, υπάρχει ελπίδα σε αυτόν τον τόπο. Γιατί πίσω από τη σπουδαία – όπως λέει ίδια η αρχαιολόγος με έδρα την Αταλάντη, Μαίρη Παπαγεωργίου – ανακάλυψη, κρύβονται δυο πολίτες που κινήθηκαν υποδειγματικά ώστε να έλθουν στο φως τέσσερα αγάλματα.

Τίποτε βεβαίως δεν θα είχε συμβεί αν ένας ιδιώτης δεν αποφάσιζε να ξεριζώσει τις ελιές στο κτήμα του, κοντά στον οικισμό της πόλης της Αταλάντης. Λίγες ημέρες αργότερα, στην προσπάθειά του να φυτέψει άλλα δέντρα, ζήτησε από συντοπίτη του – αγρότη που διαθέτει άροτρο για βαθιές αρόσεις, να χαράξει αυλακιές κατάλληλες για τη νέα φυτεία. Αλλά «το υνί χτύπησε σε πέτρα».

Ο αγρότης – αυτόπτης μάρτυρας μιας σκηνής που πολλοί θα ζήλευαν, απομάκρυνε προσεκτικά το χώμα, για να διαπιστώσει έκπληκτος ότι η δήθεν πέτρα ήταν κούρος, και μάλιστα σε φυσικό μέγεθος. Ίσως ένας ικανός κινηματογραφιστής αποτύπωνε γλαφυρά το τηλεφώνημα με το οποίο ειδοποίησε τον ιδιοκτήτη του ακινήτου, την απόφαση των δυο αντρών να ειδοποιήσουν τις αρχές, την έκπληξη των τελευταίων στη θέα του ευρήματος. Και τον – εύλογο – ενθουσιασμό, που ξεχειλίζει από την ανάρτηση της αρχαιολόγου Παπαγεωργίου στο facebook: «Είναι συγκλονιστικό να αναδύονται από τη γη τέτοια γλυπτά!» – πόσοι ομότεχνοι της έχουν εξάλλου τέτοια τύχη;

Το πρώτο εύρημα μεταφέρεται στην Αρχαιολογική Υπηρεσία, με το μυστικό να κρατείται επτασφράγιστο για περισσότερες από 20 ημέρες. Χρόνος – ρεκόρ σε μια χώρα όπου όλοι αγαπούν να μιλούν, και ειδικά για τα κατορθώματα τους, τη γνωστή χώρα του «ξέρεις ποιος είμαι εγώ, ρε».

Η ανασκαφή συνεχίζεται και οι πρώτες δοκιμαστικές τομές σε ένα μικρό τμήμα του χωραφιού φέρνουν νέες ανακαλύψεις. Η σκαπάνη εντοπίζει ακόμη έναν κούρο – γυμνό νέο με ελαφρά προτεταμένο το αριστερό σκέλος, σε φυσικό μέγεθος 95 εκατοστών, που σώζεται από το ύψος του λαιμού ως τους μηρούς, σε καλή κατάσταση.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων, η περιοχή φυλάσσεται από την πρώτη στιγμή νύχτα – μέρα, από την Αρχαιολογική Υπηρεσία · ακόμη και οι κάτοικοι της περιοχής, που τύχαινε να είναι περαστικοί από το σημείο, δεν είχαν πάρει είδηση τη σπουδαιότητα του πράγματος.

Απλοί πολίτες, δυο άνθρωποι που έτυχε να βρεθούν ακούσια και αιφνιδιαστικά μπροστά σε κάτι που υπερέβαινε την πραγματικότητα τους, όχι μόνο επέδειξαν εντιμότητα, παραδίδοντας το στις αρχές, αλλά και ιδιαίτερη ευαισθησία, διαισθανόμενοι προφανώς την αξία του πολιτιστικού θησαυρού που είχαν μπροστά τους: δεν μετακίνησαν το πρώτο άγαλμα,  και υπέδειξαν στους ειδικούς τη θέση του, ώστε να υπάρξει το ντόμινο των ανακαλύψεων.

Οι ανώνυμοι πρωταγωνιστές της ιστορίας αυτής, ίσως να μην είχαν ιδέα του νόμου που θέλει υποχρεωτική τη δήλωση των αρχαιοτήτων, είναι όμως γεγονός ότι ξαναγράφουν την ιστορία της Λοκρίδας. Και έχουν τη σεμνότητα, και την ευφυία, να μην έχουν μιλήσει – τουλάχιστον, μέχρι σήμερα – δημοσίως για την εμπειρία τους· η ανασκαφή άλλωστε συνεχίζεται και επιβάλλεται μυστικότητα ιερή.

Κοινώς, παραδίδουν μαθήματα Αγωγής του Πολίτη, σε μία χώρα όπου η συμμετοχή στη δημόσια ζωή δοκιμάζεται από τα ουρλιαχτά, τους λαϊκισμούς, τις ύβρεις. Και συνιστούν πρότυπο σε μια εποχή κατά την οποία η αρχαιοκαπηλική δραστηριότητα, μαζί με το εμπόριο ναρκωτικών και αυτό των όπλων, θεωρούνται η  μεγαλύτερη διεθνής μάστιγα – δεν το ομολογούν μόνο ιδιωτικοί ερευνητές αλλά και οι ειδικοί που έλαβαν μέρος στη Σύνοδο για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, το 1992 στη Λισαβώνα.

Είναι κοινό μυστικό: πρόσωπα υπεράνω πάσης υποψίας, πολύ συχνά αγρότες, «σπρώχνουν» αρχαιότητες, και βυζαντινές εικόνες ακόμη, σε διεθνείς οίκους δημοπρασιών, μουσεία του εξωτερικού, χέρια που διατηρούν ιδιωτικές συλλογές. Αντικείμενα μεγάλης αξίας, ζουν τις δικές τους περιπέτειες μέσα από εξωτικές off shore, προκειμένου να «ασπρίσουν» και να παραδοθούν στους μελλοντικούς τους ιδιοκτήτες, στις καλύτερες αγορές, του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης, αλλά και στην Ελβετία, την Ολλανδία, τη Λατινική Αμερική, τη Ρωσία.

Το ιδιότυπο δίδυμο της Αταλάντης θα πρέπει μάλλον να αρκεστεί στα εύρετρα, όπως – όσο – όποτε αυτά οριστούν από τις αρμόδιες αρχές. Στο παρελθόν, η αμοιβή του Γεωργίου Καζαντζή, συνταξιούχου αστυνομικού ο οποίος ανακάλυψε το λεγόμενο «δαχτυλίδι του Μίνωα»,  κρυμμένο σε ένα βάζο στο τζάκι του σπιτιού που κληρονόμησε στην Κρήτη (σσ: το είχε πρωτοανακαλύψει το 1928, ένα μικρό αγόρι, ο Μιχάλης Παπαδάκης, κοντά σε τάφο ιερού στην Kνωσό), θεωρήθηκε χαμηλή, 200.000 ευρώ, ενώ το σκήπτρο των υψηλότερων ευρέτρων λέγεται ότι ανήκει στην Κάλυμνο. H περίφημη χάλκινη κόρη που πιάστηκε στα δίχτυα του αλιευτικού του Αντώνη Χατζηαντωνίου, κάπου ανάμεσα στην Κάλυμνο και την Ψέριμο, το 1994, του χάρισε 150 εκατομμύρια δραχμές!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News