Τον Αλέν Ντελόν, δεν μπορείς να τον συμπαθήσεις. Πρόκειται για γνωστό σωβινιστή, για παλιοχαρακτήρα που ποτέ δεν κρύφτηκε και επαναπαυμένος στη γοητεία του, ομολόγησε πολλές φορές την αγένεια, τη βία του και τον άκρατο μισογυνισμό του. Έχει απαράδεκτες απόψεις που ίσως του συγχωρούνται γιατί μέσα από αυτές, παραμένει  πιστός στην εποχή που τον έκανε σταρ, τότε που οι ελευθερίες ήταν κυρίως σεξουαλικές, ενώ η πολιτική ορθότητα δεν είχε επικρατήσει.

Εξ αιτίας αυτού του γερασμένου αλήτη, θυμηθήκαμε το ζήτημα της ευθανασίας, το επανέφερε ο γιος του ο Άντονι, σε πρόσφατη πολυσυζητημένη συνέντευξή του στο ραδιόφωνο RTL, όπου δήλωσε πως ο πατέρας του έχει αποφασίσει να δώσει τέλος στη ζωή του, με ευθανασία στην Ελβετία. Και στο παρελθόν, ο ίδιος ο Αλέν Ντελόν είχε δηλώσει πως μετά από κάποια ηλικία πρέπει «να έχεις το δικαίωμα να φεύγεις ήσυχα, δίχως να ταλαιπωρηθείς». Αν και ο Ντελόν απέχει πολύ από το να είναι υπέρμαχος δικαιωμάτων, το σίγουρο είναι πως δεν προορίζεται η ευθανασία μόνο για περήφανους 86χρονους αστέρες διεθνούς εμβέλειας ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να πιστεύουμε πως οι υπόλοιποι είμαστε σχεδόν αποκλεισμένοι.

Ο Αλέν Ντελόν μπορεί να μην θέλει να του αλλάζουν πάνες, κάποιος άλλος όμως μπορεί να επιθυμεί και να εκτιμά τη ζωή στο τελευταίο γηροκομείο του πλανήτη. Η επιλογή επομένως είναι άδικο να είναι προσβάσιμη σε λίγους .

Και στα ζώα τα πράγματα έχουν γίνει πιο περίπλοκα τελευταία. Αν ο σκύλος δεν μπορούσε  να τρέξει, να παίξει, να φάει και να ζήσει όπως ζει ένας σκύλος, ήταν κάποτε απολύτως ηθικό να τον απαλλάξεις από την δυστυχία του, η εξέλιξη της κτηνιατρικής έχει όμως κάνει κι αυτή την απόφαση δύσκολη. Υπάρχουν κατοικίδια σε αναπηρικά καροτσάκια, που παίρνουν κοκτέιλ φαρμάκων που τους παρατείνουν την ζωή ενώ υποφέρουν από σκυλίσια άνοια. Οι ιδιοκτήτες τους λένε πως είναι έτσι ευτυχισμένα γιατί όταν είσαι σκύλος, το τι σε κάνει ευτυχισμένο είναι κάτι που αποφασίζει το αφεντικό σου.

Η ποιότητα ζωής στους ανθρώπους, είναι πολύ πιο σχετική, έχει να κάνει  δυστυχώς ίσως με το τι πιστεύουν οι συγγενείς σου, ποιοι είναι οι νόμοι εκεί που ζεις, τι λέει η ηθική, η επικρατέστερη θρησκεία και μόνο αν είσαι ιδιαίτερα τυχερός το πώς θα πεθάνεις (αν είσαι σε θέση να το αποφασίσεις), καθορίζεται από εσένα τον ίδιο. Το δικαίωμα στην απόλυτη ανημποριά, απαγορεύει παραδόξως το δικαίωμα στο θάνατο. Δεν θέλουμε και την ευθύνη. Προτιμάμε τεθλιμμένοι συγγενείς να λέμε: «Ξεκουράστηκε γιατί είχε ταλαιπωρηθεί η γιαγιά», από το να μεριμνήσουμε ώστε τέτοιες τραγικές ταλαιπωρίες να αποτελέσουν παρελθόν. Ούτε τολμάς να μιλήσεις στη μέση ελληνική οικογένεια για τέτοια, θα σε αντιμετωπίσουν σαν μέλος εταιρίας δολοφόνων, αν και το χειρότερο είναι να βρεθείς στην θέση όπου κάποιος δικός σου θα σου ζητήσει να φύγει όπως θέλει.

Η ευθανασία είναι νόμιμη σε λίγες χώρες παγκοσμίως και εκεί επιτρέπεται σε σπάνιες περιπτώσεις. Η Ελβετία δίνει το δικαίωμα  σε αυτόν που θέλει να πεθάνει να προμηθευτεί τα σχετικά φάρμακα και να τα πάρει μόνος του, ενώ  υπάρχει η διευκρίνιση πως τα κίνητρα «δεν πρέπει να είναι εγωιστικά» (μάλλον κανείς δεν τους έχει πει τι σκοπεύει να κάνει ο Ντελόν).

Στην Ελλάδα, με την αναθεώρηση του ποινικού κώδικα, ανακινήθηκε για λίγο το ενδιαφέρον αλλά η βασική αντίθεση ήταν πάντα πως «η ζωή θεωρείται ύψιστη αξία, την οποία οι γιατροί καλούνται να διαφυλάσσουν με κάθε μέσο» και έτσι, ειδικά μέσα στην πανδημία, όπου πυρετωδώς σώζονται ζωές, αδιακρίτως: ηλικιωμένων, ασθενών με βαριά υποκείμενα νοσήματα αλλά και όσων παραμένουν πεισματικά ανεμβολίαστοι, το θέμα εξαφανίστηκε.

Ξαφνικά, όσο ποτέ πριν στις ζωές μας επιβλήθηκε η επιστήμη και το να επιλέγεις να τερματίσεις τη ζωή σου ίσως την αποδυναμώνει, γιατί κοντά στο τέλος μας, είναι που η επιστήμη γίνεται πανίσχυρη.

Σε μια κοινωνία όπου η ευθανασία θα ήταν κοινή πρακτική θα χρειαζόμασταν λιγότερες εντατικές, λιγότερες γηριατρικές μονάδες και φάρμακα, χαμηλότερες δαπάνες για την υγεία εκείνων που ειρωνικά είναι ανεπανόρθωτα άρρωστοι και λιγότερη πίστη στα θαύματα. Η Ορθόδοξη Εκκλησία άλλωστε δεν μας επιτρέπει ούτε να αποφασίσουμε αν θέλουμε να καεί το σώμα μας μετά θάνατον, το να φτάσει να δεχτεί την ευθανασία είναι μάλλον κάτι ανέφικτο.

Ούτε μεταξύ άθεων ή προοδευτικών υπάρχει ιδιαίτερος προβληματισμός πλέον γιατί πάνε χρόνια που η ευθανασία έπαψε να είναι της μόδας.

 Στην εποχή μας προέχουν το MeToo, τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ και το ενδιαφέρον μας για την ζωή εν ολίγοις και όχι για τον θάνατο φαίνεται να μας έχει απορροφήσει. Η πρόσφατη εμπειρία ωστόσο δείχνει πως το να συζητιούνται ελεύθερα και συνεχώς δικαιώματα  δεν είναι καμιά πολυτέλεια, γιατί τα δικαιώματα δεν είναι κάτι περισσότερο από υποδιαιρέσεις της ελευθερίας μας σε καιρό ειρήνης.  Όταν θέματα που απασχολούν τον άνθρωπο αποσιωπώνται και διώκονται υπάρχει  ολοκληρωτισμός, τυραννία, ένας Ερντογάν ή χειρότερα ένας Πούτιν,  για αυτό και είναι  σημαντικό να μην ξεχνιόμαστε. Η ευθανασία είναι δύσκολο να νομιμοποιηθεί στην Ελλάδα όπου οι άνθρωποι είναι καχύποπτοι, αλλάζουν γνώμη, ζητάνε τα ρέστα, είναι περισσότερο συναισθηματικοί και οι γιατροί προτιμούν να λειτουργούν στο παραδοσιακό πλαίσιο. Δεν παύει όμως να έχει αξία το να εξακολουθούμε να μιλάμε για τις επιλογές που πρέπει να έχεις, ακόμη κι αν δεν είσαι ο Αλέν Ντελόν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News