Οπως μας θυμίζει το Protagon, από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980 στη Μόσχα μεταβλήθηκε η μέχρι τότε άχαρη τελετή έναρξης σε υπερθέαμα με σκοπό την παρουσίαση/διαφήμιση της εκάστοτε πόλης/χώρας που φιλοξενεί τους Αγώνες, αρχικά για τους θεατές του σταδίου και στη συνέχεια για το παγκόσμιο τηλεοπτικό κοινό.

Eτσι, οι τελετές εμπλουτίστηκαν με την παρουσίαση κάποιων σημαντικών στιγμών της Ιστορίας και του πολιτισμού της πόλης/χώρας των Αγώνων, σύμφωνα με τις επιλογές των διοργανωτών. Η επιλογή γίνεται αρχίζοντας από (θετικά) στερεότυπα και πηγαίνοντας σε θέματα που θεωρείται πως εκφράζουν/διαφημίζουν την πόλη και τη χώρα στο παγκόσμιο κοινό. Ετσι π.χ. στην τελετή έναρξης του Λονδίνου είδαμε τον Τζέιμς Μποντ να συνοδεύει τη βασίλισσα Ελισάβετ, τον Μίστερ Μπιν να παίζει πλήκτρα στο «Chariots of Fire» του Βαγγέλη Παπαθανασίου με διευθυντή ορχήστρας τον σερ Σάιμον Ρατλ, και τον Ερικ Αϊντλ των Μόντι Πάιθον να τραγουδά το «Always Look at the Bright Side of Life».

Ολα αυτά είναι στοιχεία της σύγχρονης μαζικής κουλτούρας αναγνωρίσιμα, αν και πρωτότυπα κατά την εποχή της εμφάνισής τους, και χωρίς αρνητικό πρόσημο για κανένα θεατή, μακριά από ιστορικές στιγμές, όπως τα πολλά κομμένα κεφάλια στον Πόλεμο των Δύο Ρόδων ή η εκτέλεση του Καρόλου του πρώτου από τον Κρόμγουελ, που άφησε για λίγα χρόνια την Αγγλία χωρίς βασιλιά  Και πολύ καλά, διότι στο πνεύμα των Ολυμπιακών Αγώνων ανήκει η –έστω και για λίγο– απομάκρυνση από εντάσεις και εκδηλώσεις βίας, υπέρ της άμιλλας στα διάφορα αγωνίσματα. Αυτό θέτει εκτός χώρου πάρα πολλά σημεία της Ιστορίας των διαφόρων κρατών.

Τώρα, γιατί στην τελετή στο Παρίσι, από όλα τα κοσμοϊστορικά στοιχεία που συνθέτουν τη Γαλλική Επανάσταση επέλεξαν να δείξουν τον αποκεφαλισμό της Μαρίας Αντουανέτας είναι άξιο απορίας. Απορίας και για όσα δεν έδειξαν και γι’ αυτό που έδειξαν.

Λοιπόν, αφού μας θύμισαν την γκιλοτίνα, τη στιγμή που ανακοίνωσαν στον Μαρκήσιο του Φαβρά τη θανατική του καταδίκη (εποχή της Γαλλικής Επανάστασης) τα τελευταία του λόγια ήταν «βλέπω πως έχετε κάνει τρία γραμματικά λάθη στο κείμενο της απόφασης». Η τελετή έναρξης που επέλεξε να μας θυμίσει εκείνη τη διάσταση της γαλλικής Ιστορίας έκανε πολύ περισσότερα

Η επιλογή να μας δείξουν την Γαλλική Επανάσταση ως συνώνυμο του αποκεφαλισμού της Μαρίας Αντουανέτας εστίασε, με μουσική υπόκρουση χέβι μέταλ, στη Γαλλική Επανάσταση ως γκιλοτίνα. Μα αυτή ακριβώς ήταν η εκδοχή της Γαλλικής Επανάστασης όπως την παρουσίασε η Παλινόρθωση μετά την ήττα του Ναπολέοντα! Μας έδειξε δηλαδή η σημερινή Γαλλία την εικόνα της Επανάστασης όπως την παρουσίασαν οι εχθροί της!  Και επειδή φαίνεται πως κάποιοι χάρηκαν βλέποντας στην ακέφαλη Μαρία Αντουανέτα το σύμβολο της ανατροπής, να θυμίσουμε ότι αμέσως μετά τη δική της εκτέλεση ακολούθησαν οι εκτελέσεις πολλών από τους ίδιους τους πρωτεργάτες της επανάστασης με πρώτους τους γιρονδίνους και τελευταίο τον ίδιο τον Ροβεσπιέρο. Και όχι μόνο.

Επιπλέον, αφού επιλέχθηκε η γκιλοτίνα ως στοιχείο της γαλλικής Ιστορίας και κουλτούρας άξιο να μνημονευθεί στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, ας μην κάνουμε διακρίσεις και ας θυμηθούμε τον θεμελιωτή της σύγχρονης επιστήμης της χημείας, τον Λαβουαζιέ.

Ο Λαβουαζιέ ήταν ένα από τα θύματα της Γαλλικής Επανάστασης και καρατομήθηκε επειδή τον κατηγόρησε ο περίφημος Μαρά, που τον μισούσε για προσωπικούς λόγους (φαίνεται ότι ο Λαβουαζιέ είχε –δικαίως– κατακρίνει μια πραγματεία του), έχοντας ως πάτημα ότι ο Λαβουαζιέ είχε κληρονομήσει το επάγγελμα του φοροεισπράκτορα του βασιλιά.

Ο διάσημος μαθηματικός Λαγκράντζ, που ήταν σύγχρονος του Λαβουαζιέ, σχολίασε την εκτέλεσή του λέγοντας ότι «τους πήρε μόνο μια στιγμή για να κόψουν αυτό το κεφάλι, αλλά μπορεί να περάσουν 100 χρόνια χωρίς να εμφανιστεί άλλο σαν κι αυτό».

Ομως οι επαναστάτες που είχαν την εξουσία στα χρόνια της τρομοκρατίας δεν είχαν την ίδια γνώμη. Ετσι, όταν στη σύντομη δίκη του κάποιοι άλλοι επιστήμονες προσπάθησαν να υπερασπιστούν τον Λαβουαζιέ αναφερόμενοι στο σημαντικό επιστημονικό του έργο, ο δικαστής είπε τη μνημειώδη φράση «η δημοκρατία δεν χρειάζεται επιστήμονες»!

Αυτά τα συμβάντα (που μας θύμισε η τελετή, εκούσια ή από λάθος εκτίμηση) με την αναφορά στην γκιλοτίνα, ήταν βέβαια αντίθετα από το πνεύμα του Διαφωτισμού που προηγήθηκε, όσο και από τη σημασία που είχε η έκδοση της Εγκυκλοπαίδειας στην ιδεολογική προετοιμασία της Γαλλικής Επανάστασης. Επιπλέον, δεν ανέδειξαν στην τελετή τη θετική διάσταση που είχε το περίφημο τρίπτυχο «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα», που πυροδότησε εξεγέρσεις και επαναστάσεις σε πολλές χώρες (συμβάλλοντας και στην Ελληνική Επανάσταση του 1821).

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν τρόποι να αναφερθεί κανείς πιο ήπια και πιο έξυπνα σε τέτοια θέματα, χρησιμοποιώντας (μαύρο) χιούμορ (που βέβαια λείπει από το στομφώδες χέβι μέταλ). Ετσι, υπάρχει το σκετς των Μάπετς με τη Μαρία Αντουανέτα (μις Πίγκυ) και τους γάλλους ευγενείς που τραγουδάνε (σκέτη ειρωνεία) την ντίσκο επιτυχία «Stayin’ Alive»! Να λοιπόν που η μις Πίγκυ τα πήγε πολύ καλύτερα από τους διοργανωτές της Tελετής Eναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι, ως προς μία από τις πιο σημαντικές αλλά και δύσκολες ιστορικές στιγμές της Γαλλίας.

Το βίντεο από το You tube με τα Muppets:

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News