Παράταση του αδιεξόδου, αμήχανη επιδίωξη να κρατηθεί εν ζωή, έστω τυπικά, η διαδικασία. Σε αυτή την πρόταση θα μπορούσε να συμπυκνωθεί το –αναμενόμενο– αποτέλεσμα της άτυπης τριμερούς συνάντησης για το Κυπριακό, η οποία συγκλήθηκε στη Νέα Υόρκη από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, κατόπιν και των εντατικών πιέσεων Αθήνας και Λευκωσίας στην κατεύθυνση επανεκκίνησης των συνομιλιών μεταξύ των δύο κοινοτήτων.

Παρά τη σχετική αισιοδοξία που είχε καταγραφεί τους τελευταίους μήνες σε Ελλάδα και Κύπρο, στο τέλος του δείπνου μεταξύ των κ.κ. Χριστοδουλίδη, Τατάρ και Γκουτέρες απλώς διαπιστώθηκε με επίσημο τρόπο το χάσμα που χωρίζει τις δύο πλευρές, από τη στιγμή που οι Τουρκοκύπριοι, και δι’ αυτών η Αγκυρα, παραμένουν οχυρωμένοι πίσω από την παράνομη θέση περί αναγνώρισης κυριαρχικής ισότητας του ψευδοκράτους – προάγγελο δηλαδή της διχοτόμησης.

«Δεν άκουσα κάτι το καινούργιο από τον κύριο Τατάρ, θέλω να είμαι ειλικρινής… Φυσικά, απάντησα στα συγκεκριμένα θέματα που ήγειρε, τα οποία είναι γνωστά και δημόσια» είπε, μεταξύ άλλων, ο κύπριος πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης, αποτυπώνοντας το σημείο, κοντά στο μηδέν, που βρίσκονται αυτή τη στιγμή οι συζητήσεις. Η τουρκοκυπριακή πλευρά επαναλαμβάνει μονότονα ότι για να προχωρήσουν επί της ουσίας οι συζητήσεις και να μετατραπούν σε διαπραγματεύσεις είναι να καθίσει στο τραπέζι ως κυρίαρχη οντότητα αντίστοιχη της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η ελληνική πρωτεύουσα εξέφρασε δια του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη «ικανοποίηση για το γεγονός ότι υπήρξε επανεκκίνηση των συζητήσεων», επισημαίνοντας όμως παραλλήλως ότι λύση του Κυπριακού μπορεί να υπάρξει μόνο εντός του πλαισίου αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Το βασικό σκεπτικό σε Αθήνα και Λευκωσία, όχι πάντα κοινό σε όλα τα επιμέρους σημεία, είναι ότι όσο παραμένει ανοιχτή η διαδικασία, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες επιβολής νέων τετελεσμένων επί τους εδάφους. Ειδικά μετά τα επεισόδια πέρυσι το καλοκαίρι στην Πύλα, αλλά και τις κινήσεις της διοίκησης του ψευδοκράτους στα Βαρώσια, ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν διστάζει να εκφράζει, ακόμα και δημοσίως, την ανησυχία του για τις επεκτατικές τάσεις της Τουρκίας στην Κύπρο.

Εξ ου και ο κύπριος πρόεδρος, παρότι φανερά προβληματισμένος για την πορεία του δείπνου με τον Τατάρ, δεν παρέλειψε να χαιρετίσει την ανακοίνωση του κ. Γκουτέρες ότι θα προσκαλέσει τα εμπλεκόμενα μέρη σε πενταμερή συνάντηση. Χωρίς όμως συγκεκριμένη ημερομηνία, ούτε και χρονοδιάγραμμα. Μοιάζει απέλπιδα, αλλά η προσπάθεια του γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών στοχεύει σε ακριβώς αυτό: να διατηρηθεί, έστω και τυπικά, ζωντανή η διαδικασία των συνομιλιών. Τι θα μπορούσε όμως να αλλάξει έως την πενταμερή, και κυρίως πόσες είναι οι πιθανότητες να κάνει πίσω η Τουρκία από τις πάγιες θέσεις της στο Κυπριακό;

Η ανακοίνωση του κ. Γκουτέρες μετά τη λήξη της τριμερούς αποτυπώνει την απογοήτευση: «Ο γενικός γραμματέας (…) εξέφρασε τη λύπη του που, παρά τις προσπάθειες και τη δέσμευση της προσωπικής απεσταλμένης του με τους δύο ηγέτες, πολιτικούς παράγοντες και την κοινωνία των πολιτών στο νησί, τις εγγυήτριες δυνάμεις και την ευρύτερη διεθνή κοινότητα, δεν βρέθηκε κοινό έδαφος μεταξύ των ηγετών για το κυπριακό ζήτημα».

Αξίζει να σημειωθεί ότι νέα προσπάθεια των Ηνωμένων Εθνών, μέσω του διορισμού της κυρίας Ολγκίν, συνέπεσε εν πολλοίς με τη μαύρη επέτειο των 50 ετών από την τουρκική εισβολή. Τόσο η Λευκωσία όσο και –ιδιαιτέρως– η Αθήνα ανέδειξαν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους το Κυπριακό ως ζήτημα κατοχής ευρωπαϊκού εδάφους. Δεν φάνηκε όμως να συγκινείται ιδιαιτέρως η διεθνής κοινότητα. Πολλώ δε μάλλον η Τουρκία.

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, μάλιστα, συμπεριέλαβε στη δημόσια συζήτηση και τη γεωπολιτική πτυχή του θέματος. Μέσα στην απόλυτη ρευστότητα που επικρατεί στο τόξο που ξεκινάει από την Ουκρανία και καταλήγει στη Μέση Ανατολή, και με την Κύπρο να κείται σε κομβικό σημείο της Ανατολικής Μεσογείου, ενδεχομένως να προέκυπτε ευκαιρία προώθησης των συζητήσεων δια της πίεσης που θα ασκείτο στην Τουρκία. Οπως όλα δείχνουν, και αυτό το επιχείρημα αποδεικνύεται μάταιο.

Αντιθέτως, αυτό που φαίνεται να εμπεδώνεται είναι ότι η Τουρκία έχει καταστήσει τα Κατεχόμενα αναπόσπαστο μέρος του συστήματος ασφαλείας στην περιοχή. Από εκεί διαθέτει βεληνεκές σε όλα τα σημεία μείζονος ενδιαφέροντός της. Στη Συρία, στο Ιράκ, στη Λωρίδα της Γάζας, στη Λιβύη και, φυσικά, στην Ανατολική Μεσόγειο εν γένει. Αρα, ακόμα και αν καταγραφόταν πρόοδος στις θεσμικές-πολιτικές πτυχές του Κυπριακού, πώς ακριβώς θα αποδεχόταν η Τουρκία να αποσύρει τα παράνομα στρατεύματά της από το βόρειο τμήμα του νησιού;

Ανώτερες διπλωματικές πηγές από την Αθήνα, που έχουν παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις στο Κυπριακό την τελευταία δεκαετία, επισημαίνουν στο Ρrotagon ότι «η Τουρκία δεν πρόκειται να αλλάξει θέση, δεν έχει κανέναν λόγο να το κάνει αυτό. Θα άλλαζε μόνο αν λάμβανε κάποιο μεγάλο αντάλλαγμα. Αυτό τελείωσε μαζί με την ευρωπαϊκή προοπτική της».

Οπως επανέλαβε ο κ. Γεραπετρίτης, το γεγονός ότι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε σχετικά καλό επίπεδ, λειτουργεί θετικά για την Κύπρο. Πράγματι, η θέση αυτή είναι αυταπόδεικτη, αλλά το καλό κλίμα από μόνο του δεν πρόκειται να οδηγήσει σε απτά διπλωματικά και πολιτικά αποτελέσματα. Το Κυπριακό δεν είναι απλώς ζήτημα καλών προθέσεων. Αποτελεί όμως μέχρι σήμερα αιτία ρήξης Ελλάδας- Τουρκίας. Οπως λένε στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών στο Ρrotagon, στη συγκεκριμένη συγκυρία «η Κύπρος δεν πρόκειται να παίξει κανένα ρόλο στον ελληνοτουρκικό διάλογο». Εκεί, άλλωστε, υπάρχουν άλλα προβλήματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News