Εντάξει, δεν είναι η πρώτη φορά που ακούμε για τρίτη κάλπη –κέφι να υπάρχει και οι περίφημοι «κύκλοι» του Μαξίμου έχουν αναφερθεί και στο παρελθόν σε αυτό το σενάριο, για να το απορρίψουν, ως είθισται, μετά, σφυρίζοντας αδιάφορα.
Το ερώτημα είναι πώς και γιατί επανήλθε μέσα στις γιορτές το σενάριο της τρίτης κάλπης. Ποιον ευνοεί και ποιον πλήττει. Στη θεωρία λοιπόν, με βάση τον εκλογικό νόμο και τις δημοσκοπήσεις, μια τρίτη εθνική κάλπη μπορεί να βρεθεί στον δρόμο μας μια Κυριακή του Ιουνίου ή ακόμη και του Ιουλίου (όπως το 2019 που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε κάτι δουλειές με τον Ποινικό Κώδικα) και έτσι αντί για μπάνιο θα κληθούμε να ψάχνουμε σχολεία, τμήματα και ενορίες -με το φρέντο στο χέρι και τα βατραχοπέδιλα στο πορτ-μπαγκάζ.
Ολα (ξανα)ξεκίνησαν την περασμένη Δευτέρα, όταν από την Ημαθία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε μεταξύ άλλων: «Είμαστε δέσμιοι ενός εκλογικού νόμου, της απλής αναλογικής, ένα εκλογικό σύστημα στο οποίο ουδέποτε πιστέψαμε, το οποίο φροντίσαμε εμείς να αλλάξουμε και γι’ αυτό και είμαστε σίγουροι ότι και αν χρειαστούμε δύο εκλογές και όχι μία, πάλι ο τελικός στόχος θα είναι ένας: αυτοδύναμη Νέα Δημοκρατία για αυτοδύναμη και ισχυρή Ελλάδα».
Με δεδομένο ότι είναι αδύνατο να υπάρξει αυτοδυναμία στην πρώτη κάλπη με απλή αναλογική, το «και αν χρειαστούμε δύο εκλογές και όχι μία» του κ. Μητσοτάκη για «αυτοδύναμη Νέα Δημοκρατία» ερμηνεύτηκε ότι μπορεί να «χρειαστούν» και τρίτες εκλογές. Βεβαίως οι χρησμοί των πολιτικών πάντα τους δίνουν το προνόμιο να πουν ότι παρερμηνεύτηκαν τα λεγόμενά τους, ότι δεν καταλάβαμε καλά. Ομως μάλλον καλά το καταλάβαμε: αν δεν αποδώσουν οι διπλές εκλογές, στα τέλη Μαΐου, πιθανώς στις 21, έχει και συνέχεια…
Αλλωστε η συζήτηση για το πότε θα στηθούν οι πρώτες κάλπες, ώστε να υπάρξουν και οι δεύτερες, σχεδόν απαντήθηκε την Παρασκευή. Ο υπουργός Εσωτερικών Μάκης Βορίδης δήλωσε: «Να υπολογίσετε ένα καθαρό διάστημα δύο μηνών από την χρονική στιγμή που αποφασίζει ο Πρωθυπουργός να διαλύσει τη Βουλή, για την όλη διαδικασία. Ενα ενδεχόμενο είναι πριν από το Πάσχα, να είναι η πρώτη κάλπη και πριν τις πανελλαδικές η δεύτερη». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι θα έχουμε εθνικές εκλογές μάλλον στις 9 Απριλίου και αν στις δεύτερες κάλπες που θα στηθούν «πριν τις πανελλαδικές» δεν υπάρξει αυτοδυναμία, τότε μια τρίτη εθνική εκλογή θα διεξαχθεί μέσα στο καλοκαίρι.
Ποιος χάνει στην τρίτη κάλπη; Η πρόχειρη και γρήγορη απάντηση είναι αυτός που χάνει και στη δεύτερη.
Ας αναζητήσουμε μια μικρή βοήθεια στις δημοσκοπήσεις (κρυφές και φανερές). Οι εταιρείες μετρήσεων ρωτούν τους πολίτες στους οποίους τηλεφωνούν τι θα ψηφίσουν και στην δεύτερη κάλπη. Κάποιοι δημοσκόποι παρουσιάζουν τα αποτελέσματα, άλλοι όχι. Και οι δύο επιλογές είναι λογικές, καθώς το κλίμα που θα δημιουργήσει η αποτύπωση των πραγματικών ποσοστών στην πρώτη κάλπη (της απλής αναλογικής) θα καθορίσει πιθανόν και τη συμπεριφορά των ψηφοφόρων στη δεύτερη. Από την άλλη είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υπάρξει δεύτερη κάλπη, οπότε ψηφίζοντας στην πρώτη θα το έχουμε υπόψη μας.
Σε όσες μετρήσεις έχουν δημοσιευτεί για την δεύτερη κάλπη κερδισμένος είναι ο δικομματισμός -και κυρίως η ΝΔ- και χαμένο εμφανίζεται το ΠΑΣΟΚ που πιέζεται από τις μυλόπετρες της πόλωσης. Θεωρητικώς, στη Χαριλάου Τρικούπη υπάρχει πάντα ο στόχος της «προσπέρασης» του ΣΥΡΙΖΑ στη δεύτερη κάλπη, κάτι που όμως δεν φαίνεται αυτή τη στιγμή από τις δημοσκοπήσεις. Πιο απλά, το ποσοστό το ΠΑΣΟΚ που εμφανίζει καθήλωση τους τελευταίους μήνες δεν προκύπτει από τις έρευνες ότι μπορεί να είναι τόσο υψηλό στην πρώτη κάλπη, ώστε να δημιουργήσει κλίμα «προσπέρασης» έναντι του ΣΥΡΙΖΑ στην δεύτερη.
Με τα συμπεράσματα αυτά σχετίζονται και τα σενάρια της τρίτης κάλπης που αναθερμάνθηκαν τις τελευταίες μέρες. Αν το ΠΑΣΟΚ συνεχίσει σε ρόλο συμπληρωματικό -που το ίδιο εξέπεμψε παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως μια ευγενική εκδοχή του Πάνου Καμμένου- αυτό βοηθάει την ΝΔ να ενισχύσει τη ρητορική «Μητσοτάκης ή Τσίπρας».
Επίσης ή έμμεση επίκληση -ως φόβητρο- του ενδεχομένου μιας τρίτης κάλπης, πρώτον ενισχύει τη σχηματοποίηση του διλήμματος ΝΔ ή ΣΥΡΙΖΑ στα μάτια των ψηφοφόρων και, δεύτερον, προσθέτει ένα στοιχείο επικινδυνότητας στο «μη μου τους κύκλους τάραττε» του Νίκου Ανδρουλάκη.
Διότι η «ασφαλής» στρατηγική που τελευταία εκφράζει το ΠΑΣΟΚ, ότι θα αξιοποιήσει την τρίτη διερευνητική εκλογή μετά τις πρώτες εκλογές με την απλή αναλογική για «ισχυρή εντολή» είναι ένα νέο ρητορικό σχήμα —αλλά μέχρι εκεί. Στέκει μόνο ως επανασυσκευασία (repackaging) του ίδιου αδιεξόδου που οδηγεί σε νέες εκλογές.
Το σενάριο της τρίτης κάλπης, λοιπόν, πέραν της προκαταβολικής πίεσης στο ΠΑΣΟΚ, ενισχύει στα μάτια της κοινής γνώμης την απουσία κυβερνητικής προοπτικής της άλλης πλευράς μετά την απλή αναλογική —εφόσον η ΝΔ είναι πρώτη και ο ΣΥΡΙΖΑ δεύτερος όπως δείχνουν όλες ανεξαιρέτως οι δημοσκοπήσεις.
Με σύνθημα τη σταθερότητα και το «δεν είναι ώρα για πειραματισμούς» του κ. Μητσοτάκη, η κυβερνητική πλευρά ποντάρει σε ένα καθαρό δίλημμα –ΝΔ ή ΣΥΡΙΖΑ– και επενδύει σε μια καθαρή έκβαση -την αυτοδυναμία. Από την άλλη πλευρά, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και το ΠΑΣΟΚ, προσφέρουν δίλημμα (λένε ουσιαστικά και οι δύο «όχι» στον Μητσοτάκη) αλλά δεν προσφέρουν έκβαση.
Και η επίκληση του σεναρίου για ακόμη μεγαλύτερη πόλωση που συνεπάγονται οι τρίτες εκλογές φωτίζει ακόμη περισσότερο το «έλλειμμα έκβασης» που έχουν οι εκδοχές που προβάλλουν προς το εκλογικό σώμα ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ.