Η Κασσιανή, τον ύμνο της οποίας ψάλλουμε τη Μεγάλη Τρίτη, ήτο μια ομορφοτάτη πλην προπετής κυρία του καιρού της. «Γλωσσού» θα την ονόμαζαν τη δεκαετία του ’60 στις λαϊκές γειτονιές, σήμερα το #MeToo απαγορεύει χαρακτηρισμούς αυτής της υφής. Η νεαρά αυθαδίασε μπροστά στον αυτοκράτορα κατά τη διάρκεια της τελετής επιλογής νύφης, όταν εκείνος έκανε μια χλευαστική παρατήρηση περί του γυναικείου φύλου της.

«Ως ἂρα διά γυναικός ἐρρύη τὰ φαῦλα» της πέταξε κατάμουτρα ο Θεόφιλος, για να λάβει εμβρόντητος την ανεπίτρεπτης θρασύτητας απάντησή της, «αλλά καὶ διά γυναικός πηγάζει τά κρείττω». Γκουγκλάρετε για μετάφραση και ερμηνεία του σαχλού αυτού βυζαντινού καμακιού, κρατήστε όμως την ουσία. Οτι δηλαδή, η μικρά τόλμησε να αντιμιλήσει στον μέλλοντα σύζυγό της και μάλιστα έξυπνα. Και αν τόση αυθάδεια δεν έγινε μπορετό να συγκαλυφθεί ούτε την κρίσιμη ώρα της επιλογής (όπου όλα παίζονταν), φανταστείτε πώς θα το ταλαιπωρούσε η κυρία το ανθρωπάκι, ύστερα από καμιά εικοσαετία κατσικώματός της στην συζυγική κλίνη.

Θίχτηκε, το λοιπόν, ο ανδρικο-αυτοκρατορικός εγωισμός του Θεόφιλου, οπότε τσατισμένος, έδωσε το μήλο της επιλογής στην παραδιπλανή Θεοδώρα. Η οποία αρκούντως μουλωχτή και στοχοπροσηλωμένη, αδιαφορούσε πλήρως για τα «φαύλα» και τα «κρείττω» που ταλάνιζαν το μυαλουδάκι του βασιλέως. Αυτή ήθελε να γίνει αυτοκράτειρα και όλα τα υπόλοιπα φιλοσοφικά, ήταν για αυτήν κουραφέξαλα.

Βεβαίως, ο καυτός αυτός διάλογος στα νυφικά καλλιστεία, ιστορικά δεν καταγράφεται πουθενά. Πρόκειται για κλασικό αστικό μύθο, για βυζαντινά fake news που διέσπειραν αργότερα οι εικονοκλάστες ώστε να πλήξουν τη Θεοδώρα. Διότι η κυρία, μόλις ξαπόστειλε τον Θεόφιλο στα αιώνια λιβάδια, άλλαξε το χαμηλοβλεπές στιλάκι της, χρίστηκε αντιβασίλισσα και αποκατέστησε βιαίως τις εικόνες στις εκκλησίες, δίνοντας τέλος στην περίφημη εικονομαχία. Κατέκτησε έτσι επαξίως και τον τίτλο της αγίας. Κοντολογίς, σε αντίθεση με τη looser Κασσιανή, όποια μάχη έδινε η κυρά Θοδώρα, την κέρδιζε κατά κράτος. Επικοινωνιακά, το είχε.

Στο μεταξύ, η Κασσιανή το είχε ρίξει στην ασκητική και στην υμνογραφία. Αυτό το περί της «εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσας γυνής» που την έκανε διάσημη, δεν αφορά την ίδια, όπως υποθέτουν οι ανιστόρητοι και άθρησκοι νεοέλληνες. Καλόγρια ήταν η γυναίκα, δεν ήταν πόρνη. Οχι ότι το ένα αποκλείει το άλλο, αλλά εν προκειμένω δεν ισχύει. Για άλλη τον είχε γράψει τον ύμνο η Κασσιανή, τρέχα γύρευε ποια.

Τέλος πάντων, η παράλληλη πορεία αυτών των δύο γυναικών, Κασσιανής και Θεοδώρας, προσφέρεται για την εξαγωγή πλείστων όσων συμπερασμάτων περί του τρόπου που φέρεται η Ιστορία –εκκλησιαστική και μη– στους πρωταγωνιστές της. Για παράδειγμα, τη Μεγάλη Τρίτη, ενώ ψάλλουμε τον ύμνο για τη μετανοούσα πόρνη, ενθυμούμαστε τον μύθο των βασιλικών καλλιστείων, δοξάζοντας την οξυδερκή και τολμηρή Κασσιανή, καταφρονώντας παράλληλα τη μουλωχτή Θεοδώρα, η οποία «έφαγε» αδίκως τη θέση της αυτοκράτειρας από κάποια που το άξιζε πραγματικά.

Εναν μήνα πριν από τη Μεγάλη Τρίτη όμως, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, μαζευόμαστε στις εκκλησίες και προσκυνούμε την σεπτή (σεβαστή λόγω της ιερότητάς της) αγία που αποκατέστησε τις άγιες εικόνες στις εκκλησίες μας, αποκρύπτοντας (ή έχοντας πλήρη άγνοια) ότι πρόκειται για την ίδια που φέρθηκε τόσο μπαμπέσικα στην Κασσιανούλα μας. Είδατε κάτι πράματα;

Το όλο σκηνικό μού θυμίζει έναν γαλλοτραφή τύπο που είχα γνωρίσει, ο οποίος δήλωνε παραλλήλως μέγας λάτρης του Μάη του ’68 και του Σαρλ Ντε Γκολ. Μη γνωρίζοντας ο αφελής ότι ήταν ο Ντε Γκολ που κατέστειλε τον γαλλικό Μάη. Μου θυμίζει επίσης διάφορους αφελείς σύγχρονους μας, που ενώ έχουν κάτι ουσιώδες να πουν και να κάνουν στη δημόσια σφαίρα, βλέπουν να παραμερίζονται από κάτι ξεγάνωτους τενεκέδες, οι οποίοι δίχως να έχουν κανένα προσόν, βρίσκουν πάντα τον τρόπο να κερδίζουν.

Μου θυμίζει, τέλος, πόσο υποκριτική είναι η δημόσια ζωή μας και πόσο ελαστικά τα ιστορικά και θρησκευτικά μας στερεότυπα. Θύτες, θύματα, δίκαιοι και άδικοι, άγιοι και διάβολοι, όλοι στο ίδιο τσουβάλι. Ολοι δοξαστέοι και όλοι καταδικαστέοι, ανάλογα με τη συγκυρία, την άγνοια και το συμφέρον μας…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News