Αυτές τις ημέρες, αν δεν έχετε καλύτερο τρόπο να ροκανίσετε άσκοπα τον χρόνο σας, μπορείτε να πάτε στα social media και να σκοτωθείτε με άλλους χρήστες για τον πόλεμο που έχει ξεσπάσει (ξανά) στη Μέση Ανατολή. Θα μου πείτε, δεν μας φτάνει να σκοτωνόμαστε για τα δικά μας, θα σκοτωνόμαστε και για των αλλονών; Ναι, αμέ, των αλλονών είναι καλύτερα, διότι δεν εμπλέκεσαι κιόλας.

Εχουμε, λοιπόν, τους «I stand with Israel» και τους «I stand with Palestine». Κατά κανόνα δεν τολμάς να τους πεις τίποτε που να ακυρώνει την απολυτότητα της άποψής τους, η οποία δεν είναι απόλυτη μόνο σχετικά με όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες, αλλά γενικότερα.

Ολα έχουν μπει στο παιχνίδι: Από την Παλαιά Διαθήκη και την υποτιθέμενη γενετική σχέση Φιλισταίων και Ελλήνων, μέχρι χάρτες, ιστορικοί λίνθοι, πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένα, το Ολοκαύτωμα, η θρησκεία φυσικά, ο Δυτικός πολιτισμός, το Μεταναστευτικό, τα πάντα όλα. Και όλοι κατέχουν την απόλυτη αλήθεια και, βέβαια, το απόλυτο δίκιο.

Τα ίδια περίπου συμβαίνουν κάθε φορά που υπάρχει ένα εν δυνάμει διχαστικό θέμα. Ο μανιχαϊσμός θριαμβεύει. Ολα είναι άσπρο ή μαύρο, δεν υπάρχει καμία απόχρωση του γκρι ενδιαμέσως, ο κόσμος είναι απλός: «Ισοπεδώστε τη Γάζα/το Τελ Αβίβ», «Ολοι οι Παλαιστίνιοι/Ισραηλινοί είναι εγκληματίες», «να εξαφανιστούν από το πρόσωπο της Γης» και ούτω καθεξής.

Τους ζηλεύω αυτούς τους ανθρώπους. Πρέπει να είναι πολύ ανακουφιστικό να τα ξέρεις όλα και να έχεις μόνο βεβαιότητες σε αυτή τη ζωή. Και να είναι και απόλυτες αυτές οι βεβαιότητες, χωρίς ίχνος αμφιβολίας. Προφανώς, ο υπόλοιπος κόσμος είναι ανόητος που επί δεκαετίες δεν μπορεί να επιλύσει ένα ζήτημα τόσο σύνθετο που έχει περάσει στην καθομιλουμένη ως συνώνυμο του ανεπίλυτου: «Ε, δεν είναι δα και το Μεσανατολικό»...

Με ελάχιστες εξαιρέσεις, όταν δηλαδή τα πράγματα είναι αυταπόδεικτα, η απολυτότητα των απόψεων βασίζεται στην άγνοια: Οσο πιο πολύ μελετάς και διαβάζεις και σκέπτεσαι, τόσο πιο πολλές αμφιβολίες σού γεννώνται. Οπως είχε πει ο βρετανός φιλόσοφος Μπέρτραντ Ράσελ, «τι κρίμα, οι βλάκες να είναι τόσο σίγουροι και οι έξυπνοι τόσο διστακτικοί…»

Τα περιγράφει όλα αυτά και το περίφημο φαινόμενο Ντάνινγκ–Κρούγκερ· μια γνωστική διαταραχή στην οποία άτομα περιορισμένων δεξιοτήτων αποκτούν μια ψευδαίσθηση ανωτερότητας, εκτιμώντας εσφαλμένα ότι οι γνωστικές τους ικανότητες είναι υψηλότερες από ό,τι πραγματικά είναι. Ισχύει και αντίστροφα: Οι πιο ικανοί έχουν υπερβολικές αμφιβολίες για τις ικανότητές τους.

Προφανώς δεν είναι τα social media που μας έκαναν τόσο απόλυτους. Τα social media είναι αντανάκλαση της πραγματικότητας. Το συναντάς και στην καθημερινότητα, εξάλλου: μιλάει ο άλλος ακατάπαυστα για τη Θεωρία της Σχετικότητας, ας πούμε, λέγοντας βλακείες. Τον διακόπτεις και του λες, συγγνώμη, αλλά είμαι πυρηνικός φυσικός. Δεν κοντοστέκεται να σε ακούσει, πιθανότατα θα σου πει, ε, σιγά, υπερεκτιμημένοι οι επιστήμονες και θα συνεχίσει να λέει τα δικά του. Το οποίο, φυσικά, δεν παλεύεται.

Οι ζεσουίδες κατά κανόνα είναι σε αυτή την κατηγορία. Πας και του λες, ρε συ δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα, όχι σου λέει, είναι. Μα, πώς είναι; Εχουν γραφτεί ένα τρισεκατομμύριο βιβλία, μερικοί άνθρωποι διαβάζουν και μελετάνε όλη τους τη ζωή και δεν έχουν καταλήξει και ξέρεις ΕΣΥ την απόλυτη αλήθεια; Εκεί σε μπλοκάρει, διότι δεν θέλει να κουβεντιάσει με επιχειρήματα και βασικά δεν μπορεί. Αρα, εσύ που διαφαίνεται ότι έχεις επιχειρήματα τον απειλείς.

Φοβάμαι ότι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο κάνουμε σχεδόν τα πάντα στη ζωή μας. Στην ψυχολογία αυτό λέγεται splitting και είναι βασικό χαρακτηριστικό των διαταραγμένων προσωπικοτήτων: Τα πράγματα χωρίζονται σε απόλυτα καλά και απόλυτα κακά. Οι άνθρωποι, οι συμπεριφορές τους, τα πάντα χωρίζονται σε απόλυτα καλά και απόλυτα κακά και τίποτε στο ενδιάμεσο. Αυτό, πέρα από όλα τα άλλα που κάνει, είναι να απαλλάσσει ένα από τα δύο μέρη (το δικό μας, φυσικά, όχι το άλλο) από κάθε ευθύνη για όσα συμβαίνουν.

Φταίνε μόνο οι Ιραηλινοί/Φταίνε μόνο οι Παλαιστίνιοι. Φταις μόνο εσύ/Εγώ ήμουν αμέτοχος-η. Και όλα αυτά οδηγούν σε και διαιωνίζουν συγκρουσιακές καταστάσεις σε όλα τα επίπεδα: προσωπικό, οικογενειακό, κοινωνικό, πολιτικό και παγκόσμιο. Τι λύση να βρεις όταν θεωρείς αδιαπραγμάτευτα ότι ο Νετανιάχου πρέπει να πάει «να κάνει οικόπεδο τη Γάζα» και να στείλει συνοπτικά στον τάφο δύο εκατομμύρια αμάχους; Ή, αντιστρόφως, ότι «όσα και να κάνουν οι Παλαιστίνιοι είναι ΟΚ, διότι έχουν υποφέρει, οπότε τώρα ας σφαγιάσουν κι αυτοί λίγο».

Πάλι φιλοσοφίες μάς λες, Μαρία. Ε, συγγνώμη, τι να σας πω, να σας αναλύσω το Μεσανατολικό; Μπορώ. Αν σας το αναλύσω, όμως, θα με βρίζετε όλοι, διότι θα σας χαλάσω τα ζε σουί, και τα ζε σουί, πρώτον παίρνουν likes, και δεύτερον μας κάνουν να κοιμόμαστε ήσυχοι το βράδυ, ότι κάναμε το καθήκον μας και πήραμε σαφή θέση. Βέβαια, υπάρχουν θέματα στα οποία πρέπει να έχεις σαφή θέση, αλλά ας είναι τουλάχιστον θέματα που γνωρίζεις και για τα οποία μπορείς αυτή τη σαφή θέση να την υποστηρίξεις.

Θα μπορούσα, βέβαια, να σας βάλω μια βιβλιογραφία επτά χιλιόμετρα εδώ από κάτω, να την ιδρώσετε και λίγο τη φανέλα του ζε σουί, αλλά ούτε αυτό θα κάνω. Οποιος θέλει, στην τελική, αντί να ανεβάζει σημαίες στα social, ας διαβάσει. Μόνο καλό θα του κάνει, έτσι κι αλλιώς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News