Η ομορφιά αποτελεί ένα -όχι και τόσο- κρυφό όπλο. Ένα όπλο που δεν χρησιμοποιείται μόνο στο «πεδίο μάχης» των διαπροσωπικών σχέσεων, αλλά και στον επαγγελματικό και πολιτικό στίβο. Μιλάμε για φυσική ομορφιά; Όχι απαραίτητα.

Η χρήση make-up και άλλων καλλυντικών, ή ακόμα και η χρήση του botox, μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε πιο χαρούμενοι και με περισσότερη αυτοπεποίθηση, αλλά και να μας δώσει «πόντους» στα μάτια των άλλων. Μάλιστα, όσο περισσότερο πιστεύουμε σε αυτά, τόσο περισσότεροι οι πόντοι που κερδίζουμε! Και πώς το ξέρουμε αυτό; Όχι, δεν το ξέρουμε με βάση το τελευταίο τεύχος του… Cosmopolitan. Κάτι πολύ καλύτερο! Το ξέρουμε βάσει ακαδημαϊκών ερευνών δημοσιευμένων σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά.

Μία έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαντ, για παράδειγμα, μελέτησε την επίδραση της χρήσης make-up στη γνώμη που σχηματίζουν οι άνθρωποι για τις γυναίκες που το φοράνε. Οι ερευνητές έβγαλαν φωτογραφία 25 εθελόντριες, τέσσερις φορές την κάθε μία: χωρίς καθόλου make-up, με φυσικό make-up, με επαγγελματικό make-up και με βραδινό make-up. Στη συνέχεια, 149 άντρες και γυναίκες κριτές είδαν αυτές τις φωτογραφίες μία προς μία, αλλά πάρα πολύ γρήγορα -μόλις για 250 μιλιδευτερόλεπτα, δηλαδή για ¼ του δευτερολέπτου κάθε μία! Μετά από κάθε φωτογραφία οι 149 κριτές έπρεπε να δηλώσουν αν θεωρούσαν ότι οι γυναίκες ήταν ελκυστικές, συμπαθείς και αξιόπιστες, σε επταβάθμιες κλίμακες από το «καθόλου» (1) μέχρι «πάρα πολύ» (7). Οι ερευνητές βρήκαν ότι οι γυναίκες στις φωτογραφίες αξιολογήθηκαν ως πιο ικανές όταν φορούσαν πιο έντονο make-up. Επίσης, αξιολογήθηκαν ως πιο συμπαθείς και πιο αξιόπιστες. (… Πού είναι το κραγιόν μου;)

Α! -και μία σημαντική λεπτομέρεια: τις κοπέλες τις έβαψαν και τις φωτογράφησαν οι ερευνητές χωρίς οι ίδιες να έχουν δει τον εαυτό τους στον καθρέφτη. Κάτι τέτοιο ίσως να τις έκανε να έχουν πιο πολύ αυτοπεποίθηση αν τους άρεσε το αποτέλεσμα. Αν αυτή η αυτοπεποίθηση κάπως διαφαινόταν στις φωτογραφίες, ίσως να αλλοίωνε τα αποτελέσματα της μελέτης. Δηλαδή, δεν θα ξέραμε αν οι κοπέλες εμφανίζονταν ως πιο ικανές επειδή χρησιμοποίησαν make-up ή αν φαίνονταν πιο ικανές επειδή το make-up τους έδωσε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.   

Τα καλλυντικά κάνουν, λοιπόν, καλό. Πιστέψτε το. Πιστέψτε το, γιατί αυτό θα τα κάνει ακόμα αποτελεσματικότερα. Αυτό μας λέει μία άλλη μελέτη. Στη μελέτη αυτή, Γερμανοί και Ιταλοί ερευνητές έδωσαν σε 36 γυναίκες μία αντιγηραντική κρέμα. Στις μισές γυναίκες οι ερευνητές έδωσαν την κρέμα μέσα σε πολυτελή συσκευασία και παράλληλα εξύμνησαν την αποτελεσματικότητά της. Στις άλλες μισές έδωσαν την ίδια κρέμα σε απλή συσκευασία, χωρίς να τους πουν τίποτα. Σε όλες τις γυναίκες δόθηκαν οι ίδιες οδηγίες: να εφαρμόζουν την κρέμα στο πρόσωπό τους δύο φορές την ημέρα για 8 εβδομάδες. Στο τέλος των 8 εβδομάδων, ζητήθηκε από τις γυναίκες η γνώμη τους για τις κρέμες. Η αποτελεσματικότητα και οι αισθητικές ιδιότητες του προϊόντος κρίθηκαν πιο θετικά από την ομάδα που είχε λάβει την πολυτελή συσκευασία, παρόλο που και οι δύο συσκευασίες είχαν την ίδια ακριβώς κρέμα μέσα!

Υπήρχε όμως πραγματικά διαφορά στην αποτελεσματικότητα της κρέμας; Εδώ η μελέτη έδειξε κάτι πολύ ενδιαφέρον: η κρέμα με την πολυτελή συσκευασία είχε καλύτερα αποτελέσματα στην ανακούφιση του δέρματος, όπως αυτή μετρήθηκε εργαστηριακά – πιθανόν επειδή κάτι τέτοιο υποσχόταν η κρέμα. Αυτή η υπόσχεση δηλαδή, ενίσχυσε τις θετικές προσδοκίες που είχαν οι γυναίκες και οι θετικές προσδοκίες με τη σειρά τους επηρέασαν την πραγματική αποτελεσματικότητα της κρέμας στο δέρμα! Θυμίζω, τώρα δεν μιλάμε απλά για την προσωπική εντύπωση των γυναικών, αλλά για αντικειμενικές, εργαστηριακές μετρήσεις αποτελεσματικότητας!

Πώς είναι αυτό δυνατόν; Θα έχετε ακούσει ίσως για το φαινόμενο με το όνομα πλασίμπο (placebo). Αυτό το φαινόμενο μας λέει ότι αν έχουμε θετικές προσδοκίες, αν πιστεύουμε δηλαδή ότι κάτι, μία θεραπεία για παράδειγμα, θα μας κάνει καλό, τότε -ως ένα σημείο- πράγματι μας κάνει καλό. Μπορούμε να το δούμε και ως αυθυποβολή. Το φαινόμενο αυτό είναι άλλωστε και ο λόγος που έχουν εξαπλωθεί τόσες εναλλακτικές θεραπείες, όπως η ομοιοπαθητική, που δεν έχουν πραγματικά αποτελέσματα, παρά μόνο την επίδραση του πλασίμπο.

Και κάτι ακόμα πιο αξιοπερίεργο: μελέτες έχουν δείξει ότι το botox μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά κατά της κατάθλιψης. Ο λόγος; Το botox δεν αφήνει τους μυς του προσώπου και ειδικά τους μυς ανάμεσα στα φρύδια να κινηθούν και να πάρουν μορφασμό στενοχώριας ή άλλων αρνητικών συναισθημάτων. Οι εκφράσεις του προσώπου μας, όμως, είναι μία από τις πηγές πληροφόρησης που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλός μας για να αναγνωρίσει τα συναισθήματα που βιώνουμε. Έτσι, λοιπόν, όταν κάνουμε botox οι μύες του προσώπου μας στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο που του λένε ότι δεν είμαστε στεναχωρημένοι… άρα μένει να είμαστε χαρούμενοι. Πρόκειται για το φαινόμενο της συναισθηματικής «ανατροφοδότησης από τους μυς του προσώπου». 

Τέλος, αν ψάχνετε για δουλειά ή σκέφτεστε να βάλετε υποψηφιότητα στις επόμενες εκλογές, θυμηθείτε: τα ελκυστικά άτομα είναι πιο πιθανό να προσληφθούν σε μία δουλειά, να πάρουν προαγωγή, αλλά και να κερδίσουν μεγαλύτερους μισθούς σε σχέση με μη ελκυστικά  άτομα. Τα πιο ελκυστικά άτομα αξιολογούνται επίσης ως πιο ικανά από τους γύρω τους και έχουν τέλος περισσότερες πιθανότητες να λάβουν ψήφους σε εκλογικές αναμετρήσεις! Και αν δεν σας έχει προικίσει αρκετά η φύση; Τα καλλυντικά είναι φίλοι σας! Πιστέψτε το!

*Η Μαριέττα Παπαδάτου-Παστού είναι Διδάκτωρ Νευροψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News