«Τι όμορφη χώρα η Ελλάδα! Τι ηλιόλουστη! Δεν την αλλάζω με τίποτα».

Το παραπάνω συνήθως το λέει κάποιος φίλος που έρχεται Ελλάδα για διακοπές και κατοικοεδρεύει στο εξωτερικό, σε κείνα τα μέρη που τους λείπουν η ζέστη και ο ήλιος, αλλά έχουν όλα τα υπόλοιπα. Οσα δηλαδή σου επιτρέπουν να έχεις το πλαίσιο που θα σου εξασφαλίσει αυτό που με δέος αποκαλούμε «ποιότητα ζωής» και πλέον οι περισσότεροι σε αυτή τη χώρα κυνηγάμε να το πιάσουμε χωρίς να το καταφέρνουμε.

Δεν ξέρω αν αυτό το πλαίσιο είναι από μόνο του ικανό να σε κάνει ευτυχισμένο, η ευτυχία είναι μια έννοια υποκειμενική και δεν προσδιορίζεται εύκολα, λένε οι στοχαστές, και ίσως ο τίτλος «πιο ευτυχισμένες χώρες του κόσμου» με τον οποίο συνήθως ντύνουν την ετήσια κατάταξη της World Happiness Report να μην είναι ο πλέον εύστοχος. Ισως να ήταν καλύτερος ο τίτλος «χώρες με τη μεγαλύτερη ευημερία», λέξη με την οποία προσδιορίζεται και το Κέντρο Ερευνών Ευημερίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, το οποίο δημοσιεύει κάθε χρόνο τη συγκεκριμένη έκθεση.

Ισως, πάλι, στην εποχή της πολυκρίσης και της ανελέητης διάσπασης, η ευτυχία να είναι πιο κοντά σε πράγματα που μπορούν να προσδιοριστούν αντικειμενικά και να μετρηθούν όπως τα πορτοκάλια στη σακούλα. Τι θέλει ο σύγχρονος άνθρωπος; Να κάνει μια δουλειά που δεν τον δυσαρεστεί και να έχει στο πορτοφόλι του ένα εισόδημα που δεν αποδεικνύεται ανεπαρκές σε σχέση με τις υποχρεώσεις του. Εχει επίσης ανάγκη από ελεύθερο χρόνο και τη δυνατότητα να τον γεμίζει με όσα αγαπά. Και θέλει να νιώθει ότι το κράτος μπορεί να λύσει, αν όχι όλα, έστω κάποια από τα προβλήματά του.

Υπό αυτή την έννοια, τη σύγχρονη ευτυχία δεν χρειάζεται και να τη φιλοσοφήσεις πολύ. Μάλλον προκύπτει από συγκεκριμένα υλικά που οδηγούν σε μια συνθήκη ασφάλειας, σταθερότητας και αρμονίας. Καθόλου ελκυστική συνθήκη για να φτιάξεις σενάριο ταινίας, αλλά ιδανική για να φτιάξεις την αληθινή ζωή όπως την έχουν φτιάξει οι Φινλανδοί και οι Δανοί, γενικότερα οι Σκανδιναβοί, οι οποίοι έρχονται σταθερά πρώτοι στη λίστα της ευτυχίας, όπως τη μετράει η έρευνα με την κλίμακα Cantril, με βάση την οποία οι ερωτηθέντες καλούνται να αξιολογήσουν την τρέχουσα ζωή τους.

Η ποιότητα στα συστήματα Υγείας, εκπαίδευσης και κοινωνικής υποστήριξης είναι σημαντική παράμετρος για να βρεθείς ψηλά στη λίστα ευτυχίας του σύγχρονου κόσμου, αλλά εξίσου σημαντικός είναι και ο ρόλος των ανθρώπων, η έννοια της κοινωνικής ομάδας. Και εδώ οι Σκανδιναβοί σκίζουν και φαίνεται και από τα χαμένα πορτοφόλια τους. «Μπορεί να έχεις κράτος πρόνοιας, αλλά αυτό δεν επιστρέφει τα χαμένα πορτοφόλια που βρίσκει στους κατόχους τους», είπε ένας ερευνητής που ειδικεύεται ακριβώς σε αυτό και διαπιστώνει ότι στις σκανδιναβικές χώρες, αν χάσεις το πορτοφόλι σου, εκείνος που θα το βρει θα σου το επιστρέψει. Γιατί εκεί οι άνθρωποι νοιάζονται για τον διπλανό τους.

Το θέμα, βέβαια, είναι τι κάνουμε εμείς. Αφγανιστάν δεν είμαστε για να βρεθούμε στην τελευταία θέση της λίστας (147η), αλλά είμαστε στην 81η θέση, 17 θέσεις χαμηλότερα από πέρυσι. Σε κείνο το μεσοδιάστημα που θα μπορούσες να είσαι ευτυχισμένος, αλλά δεν είσαι. Εκεί που έχεις μια κάποια ευημερία, αλλά όχι όση χρειάζεσαι για να νιώσεις ήρεμος και να μπορέσεις να απολαύσεις τη ζωή.

Αυτή η μεσοβέζικη κατάσταση είναι σαν το σαράκι που μας τρώει σιγά σιγά και μας κάνει κουρέλια. Ζούμε σε μια τρύπα μεταξύ ελπίδας κι απελπισίας, θλίψης και χαράς, παραίτησης και προσπάθειας. Σε ένα κενό αέρος που σε βάζει σε συντήρηση. Μετράμε κουκιά ασθμαίνοντας: άντε να βγει κι αυτή η μέρα, άντε να τελειώσει ο μήνας να μπει ο μισθός. Τι μπορώ να πάρω με πενήντα ευρώ στο σούπερ μάρκετ; Θα καταφέρω να πάω τρεις μέρες διακοπές; Θα μπορέσω να στείλω το παιδί μου σε μια ακόμα δραστηριότητα;

Και εκεί που ελπίζεις ότι πάνε καλύτερα τα πράγματα, εκεί οι συνθήκες σε σπρώχνουν δυο βήματα πίσω. Και άντε πάλι από την αρχή. Είσαι κουρασμένος, ξενερωμένος, έχεις θυμώσει. Πώς να δεις τον διπλανό σου με κατανόηση; Ξέρεις ότι ούτε κι αυτός σε βλέπει έτσι. Βάζεις τον αυτόματο και συνεχίζεις. Το μότο σου: τα κουτσοκαταφέρνω.

Τα κουτσοκαταφέρνουμε, λοιπόν. Εχουμε κατασκηνώσει στη μέση μιας κλίμακας που στο ένα άκρο γράφει ευτυχία και στο άλλο δυστυχία και περιμένουμε να δούμε προς τα πού θα πάμε, ποιο άκρο θα πλησιάσουμε περισσότερο. Σχεδόν ευτυχισμένοι. Τι άχαρο το «σχεδόν» όταν μπαίνει μπροστά από την ευτυχία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News