Ζήτησα από το ChatGPT να μου περιγράψει με μία λέξη το 2024 για την Ελλάδα. «Μεταβατικό», ήταν η απάντηση. Και έδωσε την εξήγηση του: «Το 2024 στην Ελλάδα χαρακτηρίστηκε από προκλήσεις, φυσικές καταστροφές και πολιτικές ανακατατάξεις σηματοδοτώντας μια περίοδο αλλαγών και προσαρμογών για το μέλλον».

Στην αρχή είπα ότι δεν πρόκειται για σπουδαία απόκριση. Κάθε χρονιά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί μεταβατική προς ένα μέλλον που εξ ορισμού είναι άδηλο.  Και σκέφτηκα ότι η πιο σωστή λέξη, για να περιγράψει τη χρονιά που φεύγει, θα ήταν «προβλέψιμη». Δεν μας συγκλόνισαν, ούτε μας αναστάτωσαν, κάποιες μεγάλες εκπλήξεις. Ολα όσα συνέβησαν το 2024 ανήκουν στη σφαίρα του αναμενόμενου. Αν πάλι προσεγγίσουμε τη χρονιά από την πλευρά της αίσθησης που αφήνει, θα πέσουμε πάνω στις λέξεις που καταγράφουν και οι τελευταίες δημοσκοπήσεις. «Απογοήτευση», «Θυμός», «Αναξιοπιστία», «Κρίση», «Οπισθοδρόμηση». Αλλά και αυτές οι λέξεις είναι φουσκωμένες από υποκειμενισμό. Δεν απογοητεύονται, ούτε θυμώνουν όλοι για τον ίδιο λόγο. Και κάποιος θεωρεί οπισθοδρομικό κάτι που για άλλον είναι προοδευτικό. Αλλωστε δεν έχει υπάρξει ποτέ δημοσκόπηση κατά την οποία οι περισσότεροι αισιοδοξούν για το μέλλον ή δηλώνουν ικανοποιημένοι για το παρόν. Ομως η εκτίμηση του ChatGPT με προβλημάτισε. Και στο τέλος συμφώνησα με τη μηχανή. Ηταν, όπως φαίνεται, μία μεταβατική χρονιά.

Η ψήφιση του νομοσχεδίου για την ισότητα στο γάμο είναι, αδιαμφισβήτητα, το πολιτικό και κοινωνικό γεγονός της χρονιάς. Και ήρθε από μία κεντροδεξιά κυβέρνηση που διατηρεί προνομιακή σχέση με το συντηρητικό κομμάτι της κοινωνίας. Επρόκειτο για μία απόφαση που πιστώνει στον Μητσοτάκη πολιτική και μεταρρυθμιστική τόλμη και μάλιστα λίγο πριν στηθούν οι κάλπες των Ευρωεκλογών, όπου και κατεγράφη κόστος για την κυβέρνηση. Αν το εξετάσουμε πολιτικά, θα δούμε ένα σαφές νεύμα του Πρωθυπουργού προς το κεντρώο ακροατήριο με συνειδητές αποστάσεις από τα παραδοσιακά δεξιά αντανακλαστικά. Αυτή η κίνηση αποτελέσε θρυαλλίδα εξελίξεων στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας, κάτι που αποτυπώθηκε στο αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών. Σήμερα δε, το εκλογικό ή δημοσκοπικό άθροισμα των κομμάτων που βρίσκονται στα δεξιά της ΝΔ δείχνει προς ένα ενδιαφέρον ποσοστό που, σίγουρα, διαμορφώνει καινούργιο τοπίο. Και είναι αυτή η αίσθηση, της συντηρητικής στροφής που κάνει τμήμα της κοινωνίας, που δίνει ερείσματα για κινήσεις όπως, για παράδειγμα, η έξοδος του Αντώνη Σαμαρά από τη ΝΔ. Διότι ο Σαμαράς βλέπει και αυτός ότι μπήκαν μερικά κιλά παραπάνω στο δεξιό ζυγό της ζυγαριάς.

Το 2024, λοιπόν, θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η χρονιά της δεξιάς αντισυστημικότητας. Μπορεί να μη βλέπουμε κάτι που έρχεται με ορμή, πλην όμως διακρίνουμε μία τάση η οποία καταγράφεται με σαφήνεια. Και καθώς οι αντιδράσεις για τον γάμο των ομοφύλων έχουν πλέον εξατμιστεί, τα ελληνοτουρκικά αναμένεται να είναι το πεδίο πάνω στο οποίο θα πατήσει ο δεξιός αντισυστημισμός για να ποτίσει με λαϊκισμό την κοινωνία. Με δυο λόγια, όσοι επενδύουν στην άνοδο του δεξιού/ακροδεξιού αντισυστημισμού, μπορούν αυτή τη στιγμή να αισιοδοξούν για μία καλή απόδοση των προσδοκιών τους.

Αντίστοιχα, η χρονιά που φεύγει θα είχε θέση, ως χρονολογία, στη μαρμάρινη ταφόπλακα της κυβερνώσας Αριστεράς. Η έκπτωση του ΣΥΡΙΖΑ στη σφαίρα του γελοίου και της γραφικότητας, η αποτυχία της Νέας Αριστεράς, το περίεργο προσωπικό σχήμα της Ζωής και η δογματική θεολογία του ΚΚΕ. Ολα αυτά μαζί οδηγούν την Αριστερά στο περιθώριο. Και κάπως έτσι, με το ΠΑΣΟΚ να μην παίρνει αυτά που περίμενε και το κόμμα Κασσελάκη να μπαίνει στις μετρήσεις, η νέα χρονιά ξεκινάει με ένα ψηφιδωτό κομμάτων όπου μπορεί να κυριαρχεί το μπλε και να ακολουθεί το πράσινο, αλλά η εικόνα είναι πολύ μεγαλύτερη.

Εχουν βάση οι ισχυρισμοί που διακρίνουν το τέλος των αυτοδυναμιών; Θα αργήσουμε, από ότι φαίνεται, να το μάθουμε, ως το 2027 υπάρχει χρόνος. Ομως σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε ως τώρα, μπορεί, πράγματι, το 2024 να επιβεβαίωσε τη μετάβαση της πολιτικής ζωής σε ένα πιο ρευστό περιβάλλον. Διότι, πλέον, το πολιτικό σκηνικό αλλάζει πολύ πιο εύκολα σε σχέση με το παρελθόν. Χρειάζεται, για παράδειγμα, μία εκκεντρική παρουσία για να καταγραφεί νέα είσοδος. Οι σημερινές δημοσκοπήσεις καταγράφουν κόμματα που δεν υπήρχαν πέρσι.

Η ακρίβεια είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που καταγράφεται στις σφυγμομετρήσεις. Και με βάση αυτό το στοιχείο, το λογικό θα ήταν να δούμε ενίσχυση των σχημάτων που ευαγγελίζονται φθηνό ρεύμα και σούπερ μάρκετ για όλους. Ωστόσο δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Μπορεί στην κοινωνία να υπάρχει δυσφορία, πλην όμως η ΝΔ συγκρατείται σε ποσοστά που δεν αντιστοιχούν στη γκρίνια που υπάρχει. Για ποιο λόγο συμβαίνει αυτό; Είναι η έλλειψη εναλλακτικής λύσης; Είναι η αδυναμία του ΠΑΣΟΚ να πείσει; Ισως είναι και κάτι ακόμα. Η κοινωνία έχει χωριστεί σε τρία κομμάτια. Είναι αυτοί που περνάνε καλά και έχουν, ακόμα, μαύρο χρήμα. Είναι εκείνοι που τα φέρνουν βόλτα κάπως δύσκολα και τέλος εκείνοι που πνίγονται από την ακρίβεια και τα υψηλά νοίκια. Και από την άλλη, ζούμε σε μία κοινωνία που κατατάσσει πρώτους σε δημοφιλία τον Πούτιν και τον Τραμπ. Ναι, η χρονιά είναι μεταβατική. Αλλά δεν ξέρουμε πού βγάζει. Δηλαδή ξέρουμε, αλλά φοβόμαστε να το πούμε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News