727
| CreativeProtagon

Η χαρά τού να είσαι απαισιόδοξος

Η χαρά τού να είσαι απαισιόδοξος

Eίμαι βέβαιη ότι πολλοί θα συμμερίζονταν τη γλυκιά φαντασίωση που έχω να ξυπνήσω αύριο το πρωί και ο κόσμος να έχει μεταμορφωθεί: τα πουλιά θα κελαηδούσαν, τα τζιτζίκια θα τετέριζαν, οι ακροδεξιοί ηγέτες ανά τον κόσμο θα σίγαζαν, οι πόλεμοι το ίδιο, ο ήλιος και η δικαιοσύνη θα έλαμπαν, και όλοι θα επιστρέφαμε σε μια ζωή αθώα και ακύμαντη, χωρίς έγνοιες.

Το παράδοξο είναι πως, ενώ ζούμε σε μια τόσο ζοφερή εποχή (μια ματιά στην ειδησεογραφία είναι αρκετή για να σε κάνει να θέλεις γίνεις  πρωταθλητής στο τρίαθλο), ταυτόχρονα έχουμε καβαλήσει το κύμα μιας extra large, παραφουσκωμένης αισιοδοξίας, με πήλινα πόδια και TikTok αισθητική.

Είναι η εποχή που στις διαπροσωπικές σχέσεις κάθε μορφή αρνητισμού πρέπει να καταπνίγεται. Η εποχή του «όλα θα πάνε καλά» (κάθε φορά που κάποιος δίπλα μας τολμήσει να υπαινιχθεί ότι κάτι δεν πηγαίνει καθόλου καλά στη ζωή του/στην υγεία του/στην οικογένειά του/ στη δουλειά του/στη σχέση του με τον εαυτό του). Είναι η εποχή μιας καταναγκαστικής θετικής ενέργειας, που πρέπει διαρκώς να μας κατακλύζει, γιατί όλα τα εμπόδια θα/πρέπει/δεν υπάρχει περίπτωση να μην ξεπεραστούν.

Είναι ο τρόπος που μεγαλώνουμε οι ίδιοι, αλλά και ο τρόπος που μεγαλώνουμε σήμερα τα παιδιά μας: μέσα σε ένα κουκούλι που τα κρατάει μακριά από τις δυσάρεστες εικόνες, την οδύνη, τις δυσκολίες, τις ματαιώσεις και τις αποτυχίες. Το πόσο διαπερατό ήταν αυτό το κουκούλι το απέδειξε πανηγυρικά η πανδημία. Τα παιδιά που ανατράφηκαν με σλινγκ, κέικ κινόας και τρεις δραστηριότητες την εβδομάδα προσγειώθηκαν με τον πιο βίαιο τρόπο στο απρόβλεπτο της ζωής.

Είναι αυτή η ίδια η υπεραισιοδοξία, γράφουν κάποιοι αναλυτές, που εξηγεί ακόμα και το γιατί οι Ευρωπαίοι έτρεχαν πηλαλώντας σαν στο «Μικρό σπίτι στο λιβάδι» την ώρα της δεύτερης επέλασης του Ντόναλντ Τραμπ, και ενώ είχε δώσει από την πρώτη θητεία του επαρκή δείγματα γραφής. «Οι Δυτικοί της δικής μας γενιάς τείνουν να μην περιμένουν ότι θα κερδίσουν οι κακοί» έγραφε την περασμένη εβδομάδα ο Σάιμον Κούπερ στους Financial Times.

Θυμάμαι ένα αιγύπτιο ταξιτζή που μου είχε πει το ίδιο, από την άλλη όμως πλευρά: «Εσείς οι Δυτικοί πιστεύετε ότι όλα θα πάνε καλά και μόλις συμβεί κάποια αναποδιά, καταρρέετε αμέσως. Εμείς κάνουμε ακριβώς το αντίθετο. Περνάμε τη ζωή μας γνωρίζοντας ότι κάθε μέρα είναι γεμάτη δυσκολίες και πόνο, και όταν έρθει κάτι καλό το γιορτάζουμε».

Μαύρα πανιά και ελπίδα

Η  απαισιοδοξία μπορεί να έχει μεγαλύτερα οφέλη. Δεν χρειάζεται να τα βάψεις μαύρα και να εντρυφήσεις στον Σοπενχάουερ. Η συνειδητοποίηση, όμως, ότι η  ζωή δεν φέρνει πάντα δώρα, ότι τα αυριανά νέα δεν θα είναι απαραιτήτως χαρμόσυνα και ότι η Γάζα, όχι, δεν θα γίνει η Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής, μπορεί να είναι έως και ευεργετική. Κάποιοι ειδικοί ψυχικής υγείας λένε ότι, βλέποντας το ποτήρι μισογεμάτο, έχεις μεγαλύτερες πιθανότητες να αντέξεις τα σκαμπανεβάσματα της ανθρώπινης μοίρας.

Την ίδια ώρα, μια γερή δόση χαμηλών προσδοκιών σε κρατάει σε μεγαλύτερη εγρήγορση. Μπορεί ακόμα και να σε βοηθήσει να μεταμορφώσεις την καταστροφή ή την κρίση σε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία.

Η απαισιοδοξία δεν καταπίνει απαραίτητα την ελπίδα. Kάποιοι, μάλιστα, κάνουν σήμερα λόγο για την ανάγκη να υπάρξει ένας «ελπιδοφόρος πεσιμισμός» («hopeful pessimism»). Ανάμεσά τους, στο ομώνυμο βιβλίο της που κυκλοφόρησε πρόσφατα, η Μάρα βαν ντερ Λιγκτ, λέκτορας της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του St. Andrews (Σκωτία).

Δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη μοιρολατρία. «Ελπιδοφόρος πεσιμισμός» δεν είναι το να φοβάσαι ότι θα σου έρθει ο ουρανός στο κεφάλι, αλλά ότι μπορεί και να σου έρθει. Που σημαίνει ότι δεν μπορείς να συνεχίσεις να σφυρίζεις κλέφτικα σε ένα αέναο πνεύμα #goodvibesonly.

Η Λιγκτ δίνει ως παράδειγμα την κλιματική αλλαγή. Ο αισιόδοξος θα πει κάτι του στυλ «Υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι μπορούμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση. Οι προσπάθειές μας να αποτρέψουμε την κλιματική αλλαγή είναι πιθανό να πετύχουν».

Την ίδια ώρα, ο απαισιόδοξος θα τα πει τσεκουράτα: «Υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση και να αποτρέψουμε τις χειρότερες επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή. Οι προσπάθειές μας να την αποτρέψουμε είναι πιθανό να αποτύχουν».

Ποιος από τους δύο, ρωτάει η Λιγκτ, είναι πιο πιθανό να σηκωθεί από τον καναπέ και να κάνει κάτι;

Ισως και τα πλήθη που συνέρρευσαν στις 28 αυτού του Φεβρουαρίου στις πλατείες ολόκληρης της Ελλάδας να κουβαλούσαν κάτι από αυτή την εμποτισμένη ελπίδα απαισιοδοξία. Αυτή που δεν σε κρατάει νωθρό ούτε ρίψασπι, αλλά σε κινητοποιεί να μετατρέψεις την καταστροφή σε ευκαιρία· να μεταβολίσεις όλον αυτόν τον συσσωρευμένο θυμό, την απελπισία, τις χαμηλές προσδοκίες, το αδιέξοδο, σε κάτι άλλο. Ο καιρός θα δείξει σε τι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...