Πέρασε ένας μήνας από τότε που έδωσα μια ομιλία, την παραμονή της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου. Εκτοτε έχουν συμβεί τόσα αξιοσημείωτα πράγματα –και συνέβησαν τόσο γρήγορα– που αξίζει να συγκρίνω τις προβλέψεις μου πριν από έναν μήνα με τις πραγματικές εξελίξεις.

Οι μεγαλύτερες αλλαγές αφορούν το παγκόσμιο κλιματικό σύστημα. Αναφέρομαι σε πραγματικά κλιματικά γεγονότα και στην κατανόηση αυτών των γεγονότων από τους επιστήμονες του κλίματος. Το κύριο μήνυμα που ήθελα να μεταδώσω στο Μόναχο ήταν ότι το παγκόσμιο κλιματικό σύστημα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ό,τι συμβαίνει στον Αρκτικό Κύκλο. Το κλιματικό σύστημα του Αρκτικού Κύκλου παλαιότερα διαχωριζόταν από το παγκόσμιο κλιματικό σύστημα. Οι άνεμοι φυσούσαν προβλέψιμα, με αριστερόστροφη κατεύθυνση, αλλά λόγω της αυξημένης ανθρώπινης παρέμβασης ο διαχωρισμός μεταξύ του κλιματικού συστήματος της Αρκτικής και του παγκόσμιου κλιματικού συστήματος δεν επικρατεί πλέον.

Πράγματι, ψυχρός αέρας διαρρέει από τον Αρκτικό Κύκλο και αντικαθίσταται από ζεστό αέρα, που απορροφάται από το εξωτερικό. Κατά συνέπεια, ο Αρκτικός Κύκλος θερμάνθηκε τέσσερις φορές πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο κόσμο τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες και ο ρυθμός θέρμανσης επιταχύνεται επικίνδυνα. Από την ομιλία μου, οι θερμοκρασίες στον Αρκτικό Κύκλο εκτινάχθηκαν 20 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα κανονικά επίπεδα, σημειώνοντας ρεκόρ και εντείνοντας τις ανησυχίες για τον ρυθμό με τον οποίο λιώνει το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας.

Οι επιστήμονες του κλίματος που μελετούν τη διαδικασία θέρμανσης πραγματοποίησαν ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός. Κατάφεραν να αποδείξουν ότι η απελευθέρωση μεθανίου, ενός πολύ πιο ισχυρού και επικίνδυνου αερίου του θερμοκηπίου σε σχέση με το διοξείδιο του άνθρακα, είναι μεγαλύτερη από αυτή που μπορεί να αποδοθεί σε πηγές εκπομπών που σχετίζονται με την ανθρώπινη δραστηριότητα. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει την ύπαρξη άλλων πηγών –για παράδειγμα, οι αυξανόμενες εκπομπές μεθανίου από το θερμαινόμενο μόνιμα παγωμένο υπέδαφος (permafrost)–, οι οποίες είναι αποτέλεσμα της διατάραξης της Φύσης από τον άνθρωπο.

Ενας αυξανόμενος αριθμός επιστημόνων του κλίματος πιστεύει ότι θα ήταν σωστό να κηρυχθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το κλίμα, επειδή με τον τρέχοντα ρυθμό η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι βέβαιο ότι θα ξεπεράσει τον 1,5º Κελσίου. Οπως είπε τον προηγούμενο μήνα ο σερ Ντέιβιντ Κινγκ, επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος της βρετανικής κυβέρνησης υπό τον Γκόρντον Μπράουν και σήμερα επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας Climate Crisis Advisory Group, πρέπει «να μειώσουμε γρήγορα τις εκπομπές και να απομακρύνουμε τα αέρια του θερμοκηπίου, αλλά, πιο σημαντικό και επείγον, πρέπει να παγώσουμε ξανά την Αρκτική». Αυτή είναι μια αρκετά δύσκολη αποστολή, δεδομένου ότι έχουμε ήδη καθυστερήσει.

Το άλλο πεδίο όπου σημειώθηκαν σημαντικές αλλαγές είναι ο πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας. Μέχρι τον Οκτώβριο η Ουκρανία κέρδιζε στο πεδίο. Στη συνέχεια, η Ρωσία, με τη βοήθεια του Ιράν, άρχισε να χρησιμοποιεί drones σε μεγάλη κλίμακα. Στόχος τους ήταν να υπονομεύσουν το ηθικό των Ουκρανών στερώντας από τον άμαχο πληθυσμό την ηλεκτρική ενέργεια, τη θέρμανση και το νερό. Αυτό έβαλε την Ουκρανία σε θέση άμυνας.

Ο τακτικός ρωσικός στρατός βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση. Είναι κακώς καθοδηγούμενος, ανεπαρκώς εξοπλισμένος και σοβαρά αποθαρρυμένος. Ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν το αναγνώρισε αυτό και πήρε ένα απεγνωσμένο ρίσκο. Στράφηκε στον Γιεβγκένι Πριγκόζιν της Ομάδας Βάγκνερ, που ήταν πρόθυμος να αποδείξει ότι οι δυνάμεις του μπορούσαν να ξεπεράσουν τον τακτικό στρατό. Ο Πούτιν επέτρεψε στον Πριγκόζιν να στρατολογήσει κρατουμένους από τις φυλακές της Ρωσίας. Με τη βοήθεια των πρώην καταδίκων και με τεράστιο κόστος η Βάγκνερ άρχισε να κερδίζει εδάφη γύρω από την πόλη Μπαχμούτ, ενώ ο τακτικός στρατός παρέμενε ακινητοποιημένος ή έχανε έδαφος αλλού.

Το στοίχημα του Πούτιν λειτούργησε – μέχρι ενός σημείου. Ο τακτικός στρατός, νιώθοντας ότι απειλείται, άρχισε να διεξάγει έναν γραφειοκρατικό πόλεμο εναντίον του Πριγκόζιν – τον οποίο κέρδισε. Φρόντισε να του απαγορευθεί να στρατολογεί αιχμαλώτους και προμήθευσε τους μισθοφόρους της Βάγκνερ με λάθος τύπου πυρομαχικά. Τις τελευταίες εβδομάδες ο Πριγκόζιν δημοσιοποίησε τα παράπονά του και αυτό έφερε τον Πούτιν σε δύσκολη θέση. Στην αρχή, ο ρώσος πρόεδρος προσπάθησε να τον βοηθήσει, αλλά το κατεστημένο υποστήριξε τον τακτικό στρατό. Μαζί έπεισαν τον Πούτιν ότι ο Πριγκόζιν αποτελεί απειλή για τη διατήρηση της εξουσίας.

Η Ουκρανία εκμεταλλεύεται αυτές τις εσωτερικές διαμάχες. Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι συμβουλεύτηκε τους ηγέτες του στρατού του και εκείνοι συνέστησαν ομόφωνα το σφυροκόπημα του στρατού του Πριγκόζιν ενώ βρίσκεται σε τόσο μειονεκτική θέση. Ετσι, οι Ουκρανοί θα μπορούν να αντεπιτεθούν όταν λάβουν τον σύγχρονο οπλισμό, ιδίως τα άρματα μάχης Leopard 2, που τους έχουν υποσχεθεί. Αυτό θα πρέπει να συμβεί γύρω στον Μάιο, αλλά θα μπορούσε να συμβεί και νωρίτερα. Οπότε, οι περισσότερες από τις σημαντικές προβλέψεις που έκανα στο Μόναχο πριν από έναν μήνα σχετικά με τον πόλεμο –και όσον αφορά μια ορμητική εαρινή επίθεση της Ουκρανίας που θα μπορούσε να ανατρέψει αποφασιστικά τα δεδομένα– είναι πιθανό να επαληθευθούν.

Ο Πούτιν επιθυμεί απεγνωσμένα μια κατάπαυση του πυρός, αλλά δεν θέλει να το παραδεχτεί. Το ίδιο θέλει και ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ. Αλλά ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν είναι απίθανο να εκμεταλλευθεί αυτή την ευκαιρία που διαφαίνεται για να διαπραγματευτεί μια εκεχειρία, επειδή έχει δεσμευθεί ότι οι ΗΠΑ δεν θα διαπραγματευτούν πίσω από την πλάτη του Ζελένσκι.

Οι χώρες της πρώην σοβιετικής αυτοκρατορίας, ανυπομονώντας να εδραιώσουν την ανεξαρτησία τους, αδημονούν να συντριβεί ο ρωσικός στρατός στην Ουκρανία. Σε εκείνο το σημείο, το όνειρο του Πούτιν για μια νέα ρωσική αυτοκρατορία θα διαλυθεί και θα πάψει να αποτελεί απειλή για την Ευρώπη.

Η ήττα του ρωσικού ιμπεριαλισμού θα έχει εκτεταμένες συνέπειες για τον υπόλοιπο κόσμο. Θα φέρει τεράστια ανακούφιση στις ανοιχτές κοινωνίες και θα δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στις κλειστές. Το πιο σημαντικό, θα επιτρέψει στον κόσμο να επικεντρωθεί στο μεγαλύτερο πρόβλημά του, την κλιματική αλλαγή.

---

* Ο George Soros είναι ιδρυτής και πρόεδρος των Open Society Foundations. Το άρθρο αυτό είναι αναδημοσίευση από το Project Syndicate 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News