Δεν χρειάζεται και πολύ ψάξιμο για να διαπιστώσει κανείς την απουσία ή μη «εθνικής συνείδησης».  Αρκεί να απευθύνει την ερώτηση σε τωρινά παιδιά, σε σημερινούς μαθητές αν γνωρίζουν τον Χατζιδάκι. Κάποτε ρωτούσα συστηματικά, στην αρχή τής σχολικής χρονιάς, για να διαπιστώνω πού βρίσκεται η μπίλια «πολιτιστικά, πνευματικά» άρα και «εθνικά» – αυτά τα δυο είναι απολύτως αλληλένδετα – και η  κατάσταση ήταν απογοητευτική.  (Αν η κυρία Κεραμέως έχει ανάλογες ιδέες στο μυαλό της για την καλλιέργεια της εθνικής ταυτότητας κι όχι τίποτε εθνικιστικές κορώνες, θα συμφωνούσα μαζί της).

Ξανακούω τον τελευταίο καιρό από το ραδιόφωνο –και ακόμα πιο εύκολα από το YouTube– ερμηνευτές/τριες από τις οποίες αναδύεται η ευγένεια μιας εποχής: τη Γιοβάννα, τη Ζωή Φυτούση, τη Νάνα Μούσχουρη, τον Βογιατζή. Δεν εννοώ, ντε και καλά, το περιεχόμενο των τραγουδιών (ίσα-ίσα, η ελαφρότητα σε πολλά απ’ αυτά περισσεύει) αλλά την ποιότητα της φωνής, τη δίχως ναρκισσισμό ή οίηση ερμηνεία τους. Όπου ανιχνεύεται ο σεβασμός γι’ αυτό που κάνουν και γι’ αυτούς που ακούν.

(Και τώρα που γράφω, ακούω τη φωνή της Μαίρης Λίντα που ξεκινάει να πάει «με του ουρανού τ’ αστέρια, στον καλό της/ κάτω, στην άσπρη ακρογιαλιά οπού κοιμάται / Να του κεντήσει με κοχύλια τα μαλλιά, με βότσαλα τα χέρια»). 

Οχι, δεν είναι τυχαίος αυτός ο σεβασμός, η λεπτότητα τού αισθήματος, η φυσική ευγένεια της ερμηνείας. Αντανακλά την ατμόσφαιρα μιας εποχής, την ιδιοσυγκρασία ενός λαού, ένα κομμάτι τού ψυχικού του πλούτου. Οι φωνές, οι ερμηνείες μεταφέρουν ως πολύτιμο αντηχείο το στίγμα του πολιτισμού του, ίχνη και εκφάνσεις τής πολιτιστικής δημιουργίας του στον συγκεκριμένο χρόνο.  Κι ούτε αγνοώ ότι, στις εποχές εκείνες, και η κοινωνική υποκρισία περίσσευε και κοινωνικές ανισότητες τεράστιες υπήρχαν. Ομως οι πολιτισμοί, σαν τα μεγάλα ποτάμια, κουβαλάνε μέσα τους και καθαρό νερό και άχρηστα υλικά. Είναι λάθος να βλέπουμε τα πράγματα μονόπλευρα, είτε με το αριστερό μας μάτι μόνο, είτε μόνο δεξιόστροφα.

(Υπάρχουν ανεξάντλητες πηγές, άπειρα ερεθίσματα αλλά και προϋποθέσεις για να εμπεδωθεί εθνική συνείδηση, να καλλιεργηθεί πλατιά και ουσιαστικά η γνώση και η αγάπη για τον τόπο -όχι αποκλειστικά οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, ο Γέρος του Μοριά και το λάβαρο του 1821. Κι αν η κυρία Κεραμέως έχει στο νου της να χειριστεί με ευρύτητα το θέμα της εθνικής ταυτότητας, τόσο το καλύτερο για όλους).

Παραπάνω είπα κακιά κουβέντα για τους νέους και θέλω να ανασκευάσω. Η δημιουργία μιας πλειάδας νεανικών συγκροτημάτων από ροκάδες , χεβιμεταλάδες που εμπνέονται από τα δημοτικά τραγούδια και τα διασκευάζουν με επιτυχία, μού γεννά αισθήματα αισιοδοξίας: ότι κάτι σημαντικό γεννιέται, στηριγμένο σε δικές μας πολιτιστικές καταβολές και ρίζες – όχι απομίμηση κι αντιγραφές. Νέα παιδιά που παθιάζονται για την εντόπια τραγουδιστική παράδοση, τις καταβολές τους  και τα ακούσματα του τόπου τους. Των πατεράδων τους. Δίνουν πνοή στο παρελθόν,  συνδέονται μαζί του, το ζωντανεύουν και το αξιοποιούν. Υπάρχει συνέχεια, δεν έχει ξεχαστεί.

Κάτι συντελείται στον χώρο αυτόν της μουσικής που αποτελεί, υποψιάζομαι, έναν καλό οιωνό και για ευρύτερες επιρροές. (Ακούστε γ.π τους ThranxPunks εδώ ή τους ροκάδες, χεβιμεταλάδες σε διασκευές ηπειρώτικων τραγουδιών, εδώ). Μπολιάζουν τη metal και τη rock στη δική μας εθνική κληρονομιά με τον πιο πετυχημένο τρόπο προκαλώντας ένα αίσθημα που ακουμπάει τη ρίζα. Λες, εδώ υπάρχει πλούτος, φλέβα χρυσού. Ένας λόγος παραπάνω ότι τα παιδιά αυτά, παράλληλα με τις μουσικές αναζητήσεις, έχουν σπουδές, γνώσεις, πτυχία, ενασχόληση ακαδημαϊκή.

Σκέφτομαι ότι καμία άλλη μορφή τέχνης –πλην της μουσικής– δεν έχει ανανεώσει τίποτα, δεν έχει κάτι να επιδείξει στην περίοδο των μνημονίων και της έκπτωσης. (Αν η κυρία Κεραμέως έχει φρέσκιες ιδέες καινοτόμες να προτείνει για την καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης και όχι αναμασήματα του παρελθόντος ή κούφιες μεγαλοστομίες που εκφωνούνται στους πανηγυρικούς, είμαι μαζί της).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News