Η Iατρική, ως ένας γοητευτικός και πολύτιμος συνδυασμός τέχνης, γνώσης και εμπειρίας, εξελίσσεται χιλιάδες χρόνια μέχρι σήμερα, ταυτισμένη εκάστοτε με τις συνθήκες τον καιρών της.

Δεισιδαιμονίες, δοξασίες, χρησμοί και θεϊκές παρεμβάσεις χάλκευσαν τις πρώιμες έννοιες κάθε μορφής ιατρικής και ίασης.

Αργότερα, στους αιώνες του ορθολογισμού και του ουμανισμού, ο Ιπποκράτης (460-377π.Χ. ), προσέγγισε ολιστικά τον ασθενή, απέρριψε την υπερφυσική φύση του κακού, ταξινόμησε τις  νόσους, ιεράρχησε την πρόληψη ως κύριας σημασίας ιατρική προτεραιότητα και, οπωσδήποτε, εισήγαγε το ήθος και την  δεοντολογία ως κύριο πυλώνα της ιατρικής πράξης.

Είναι σαφές ότι , όλα τα προηγούμενα συνθέτουν μία πρώτη, εξαιρετικά καλά οργανωμένη περίοδο, στην εξέλιξη της Iατρικής ως επιστήμης και τέχνης , ίασης ψυχών και σωμάτων.

Δικαιωματικά θα μπορούσαμε να ονομάσουμε αυτή την αρχαία Iατρική, ως Ιπποκράτειο Ιατρική.

Εξελικτικά στους επόμενους αιώνες, η Iατρική μορφοποιήθηκε  ουσιαστικότερα. Xρειάζεται σημειολογικά να σταθούμε στο Andreas Vesalius (1514-1564 μ.Χ.)  που με εξαιρετικά ριζοσπαστικές ιδέες  για την εποχή του, ανέδειξε την ανατομία ως κεντρικό πυλώνα της ιατρικής επιστήμης  και τέχνης, περιγράφοντας το 1543 στο κλασικό επτάτομο έργο του, De Humani Corporis Fabrica, τα ευρήματα και τις παρατηρήσεις,  από τις λεπτομερείς ανατομικές τομές του.

Ακολούθησαν, στους μετά την Aναγέννηση αιώνες, ονόματα, ανακαλύψεις και επιτυχίες, που κατέστησαν την ιατρική επιστήμη και την ιατρική περίθαλψη, συνώνυμα του απίστευτου.

Χρειάζεται ασφαλώς να επισημανθεί ότι, η σύγχρονη Iατρική μορφοποιήθηκε στον σημερινό υπέρτατο βαθμό, εξαιτίας επίσης των δραματικών εξελίξεων της Bιοτεχνολογίας, της Φαρμακευτικής, της Γενετικής, της Μοριακής Βιολογίας και οπωσδήποτε της Πληροφορικής και της Επιστήμης των Υλικών.

Σήμερα ο άνθρωπος ιατρός, ενισχυμένος με τις κολοσσιαίες εξελίξεις των εμβολίων, των απεικονιστικών τεχνικών, της βιοχημείας, της μικροβιολογίας, της γονιδιακής ανάλυσης, και ταυτόχρονα πλαισιωμένος με πολυάριθμα εργαλεία διαγνωστικής και θεραπευτικής παρέμβασης φαντάζει πανίσχυρος.

Δικαιωματικά, η σημερινή Ιατρική θα μπορούσε να ονομάζεται σύγχρονη Ιατρική, υψηλής τεχνολογίας.

Είναι η Ιατρική που βασίζεται σε αποδείξεις (evidence based medicine) και είναι ασφαλώς η Ιατρική των σύγχρονων τεχνολογιών.

Ακριβώς εδώ χρειάζεται όμως να επισημανθεί με έμφαση, ότι η σημερινή Ιατρική  των νέων τεχνολογιών εξακολουθεί να αναγνωρίζει στον άνθρωπο ιατρό, τον αποκλειστικό ρόλο  της διάγνωσης και θεραπείας.

Είναι ακριβώς ο ιατροκεντρικός χαρακτήρας που χαρακτηρίζει αμφότερες την αρχαία Ιατρική και επέκεινα τη σημερινή μορφή της, αυτή που χαρακτηρίσαμε ως σύγχρονη Ιατρική υψηλής τεχνολογίας.

Αμφισβητείται  ωστόσο αν ο θεμελιακός αυτός  ιατροκεντρικός χαρακτήρας, διατηρηθεί εφεξής, στους καιρούς της Τεχνητής Νοημοσύνης και των συναφών εφαρμογών της.

Οι εξελίξεις είναι ραγδαίες και συνταρακτικές.

Οι πρόσφατες επιστημονικές δημοσιεύσεις είναι αποκαλυπτικές των δυνατοτήτων των νευρωνικών δικτύων, κυρίως στο πεδίο της εσωτερικής παθολογίας.

Είναι χαρακτηριστικό, ότι τουλάχιστον στην Καρδιολογία και την ανάλυση του ηλεκτροκαρδιογραφήματος, αναγνωρίζονται πλέον στην Τεχνητή Νοημοσύνη υπεράνθρωπες (superhuman) δυνατότητες ικανές να οριοθετήσουν την μετακλινική περίοδο  της ιατρικής πράξης.

Περαιτέρω, η υποστηριζόμενη από την Τεχνητή Νοημοσύνη ιατρική απεικόνιση, όπως και κάθε διαγνωστικό εργαλείο, από τα μικροσκόπια μέχρι κάθε είδους  ενδοσκόπια, ήδη διαφαίνεται, ότι θα αποκτήσουν νέες τεράστιες διαγνωστικές και προγνωστικές δυνατότητες, μέσα από τα μοντέλα των διαγνωστικών μαθηματικών αλγορίθμων, της τεχνικής νόησης.

Είναι προφανές ότι, οδηγούμεθα σε μία νέα εποχή, όπου ο αποφασιστικός ρόλος του ανθρώπου ιατρού στην  διάγνωση, την πρόγνωση και θεραπεία, θα υποκατασταθεί, εντυπωσιακά συρρικνωμένος, μπροστά στις ασύλληπτες δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Αυτή ακριβώς η νέα πραγματικότητα και συνεπόμενα η νέα εποχή, που τώρα μόλις με δέος διαισθανόμαστε, έχει ονομαστεί εκ μέρους μας Μετακλινική Ιατρική και Μετακλινική Εποχή της Ιατρικής, επιστήμης και πράξης.

Ένας νέος όρος, για μία νέα εποχή που μόλις τώρα ανατέλλει και θα διαδεχτεί την αρχαία Ιπποκράτειο Ιατρική, αλλά και την σύγχρονη Ιατρική της υψηλής τεχνολογίας.

Όμως, οι δραματικές αυτές εξελίξεις, τουλάχιστον φιλοσοφικά, δεν μας εκπλήττουν.

Ο Ηράκλειτος  ( 544-484 π.Χ.) πρώτος  επισήμανε ότι, «Τα πάντα ρει και ουδέν μένει».

---

* O Πάνος Ε. Βάρδας είναι καθηγητής Καρδιολογίας και Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας (2012-2014)

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News