Για να ξέρουμε περί ποίου πράγματος ομιλούμε, παραθέτω αυτούσιες τις δυο δηλώσεις: Η υπουργός παιδείας Κεραμέως είπε σε ραδιοφωνική της συνέντευξη: «Η ιστορία (όπως διδάσκεται στο σχολείο) πρέπει να πάψει να είναι κοινωνικού χαρακτήρα, αλλά πρέπει να αναπτύσσει την εθνική συνείδηση». Ο Παύλος Πολάκης με ανάρτηση του απάντησε: «Όχι κυρία Κεραμέως: Δεν σας νοιάζει τόσο η ανάπτυξη “εθνικής συνείδησης” μέσα από το μάθημα της ιστορίας, αλλά Η ΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ταξικής συνείδησης στα παιδιά των φτωχότερων λαϊκών στρωμάτων!!!»

Από πού ν’ αρχίσω κι από πού να τελειώσω; Ποιον απ’ τους δυο να περιλάβω πρώτο και ποιον δεύτερο; Από πού να ξεκινήσω τις διορθώσεις και ως ποιο σημείο να κατεδαφίσω τις παρεξηγήσεις που εμπεριέχονται στις δηλώσεις αμφοτέρων, αλλά και βαθιά μέσα στα θεμέλια της διαμάχης τους; Κι αν καταλήξω ότι δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένον αχυρώνα, θα είμαι πολύ προσβλητικός για τους δύο πολιτικούς ταγούς μας;

Πρώτον, πούθε προκύπτει (μέσα στο μυαλό της Κεραμέως) ότι μια Ιστορία «κοινωνικού χαρακτήρα» υπηρετεί λιγότερο ή παύει να υπηρετεί τον στόχο της δημιουργίας εθνικής συνείδησης; Για να το πούμε και ανάποδα, αν η Ιστορία που διδάσκεται στα σχολεία είναι πρωτίστως «εθνική», αυτό υποχρεωτικά σημαίνει ότι θα πάψει να είναι και «κοινωνική»; Και για να το βάλουμε με διαζευκτικά, η διδασκόμενη Ιστορία θα είναι υποχρεωτικά είτε «εθνική» είτε «κοινωνική»;

Δεύτερον, πούθε προκύπτει (μέσα στο μυαλό του Πολάκη) ότι η διδασκαλία της Ιστορίας πρέπει να έχει στόχο την ανάπτυξη ή την μη-ανάπτυξη ταξικής συνείδησης στους μαθητές; Ποιας χρονιάς ημερολόγιο έχει κρεμάσει ο Σφακιανός στον τοίχο του; Του 1930; Ας του θυμίσει κάποιος ότι έχουμε 2019. Αλλά ακόμα κι αν ζει σε κείνη την εποχή, υποθέτω ότι εννοούσε πως όλο το σχολείο και το εκπαιδευτικό σύστημα υπηρετούν ταξικούς στόχους, όχι μόνο η διδασκαλία της ιστορίας. Δεν είναι τυχαίο που ο Ιωσήφ Στάλιν (που κατανοούσε καλύτερα από τον Πολάκη τις «νομοτέλειες» του ιστορικού υλισμού του) είχε φτιάξει όχι μόνο ταξική κοινωνιολογία και παγκόσμια ιστορία, αλλά και ταξική φυσική, γεωπονία μέχρι και ταξική ψυχιατρική. Αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για τους επιγόνους του.

Ξαναγυρίζω στην Κεραμέως. Στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή μας, η διαμόρφωση «εθνικής συνείδησης» ήταν πρώτιστος στόχος κάθε καινούργιας κρατικής οντότητας μετά την διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ήταν απαραίτητη για την εσωτερική συνοχή των πληθυσμών που βρέθηκαν μέσα στα σύνορα τα οποία διαμόρφωσαν επαναστάσεις και πόλεμοι. Το τρίπτυχο ήταν κοινή γλώσσα, κοινή ιστορία, κοινοί εξωτερικοί εχθροί. Αυτού του είδους η εθνική συνείδηση έχει κατακτηθεί στην Ελλάδα εδώ και έναν αιώνα. Η Ιστορία συνέβαλε καθοριστικά στη δημιουργία εθνικής συνείδησης, όχι όμως με τον τρόπο που διδάχτηκε αλλά κυρίως με τον τρόπο που γράφτηκε. Ο Παπαρηγόπουλος και οι μαθητές του έκαναν τη βασική δουλειά. Οι δάσκαλοι στα σχολεία δίδαξαν όσα αυτός συνέθεσε. (Το ιστορικό ανοσιούργημα της δήθεν αδιάλειπτης ιστορικής συνέχειας αρχαίας Ελλάδας – Βυζαντίου – νεότερης Ελλάδας, είναι το χαρακτηριστικότερο Παπαρηγοπουλικό κατασκεύασμα που έγινε η βάση της εθνικής μας συνείδησης.)

Δεν γίνεται να καταδικάζεις την έννοια της εθνικής συνείδησης ως δηλητηριασμένη και παραλλήλως να αυτοδιαφημίζεσαι ως ο καλύτερος πατριώτης

Αφού λοιπόν η κοινή γλώσσα υφίσταται, η αίσθηση ότι ως λαός κρατάμε από το βαθύ παρελθόν (άρα διαθέτουμε απαράγραπτα και εξαργυρώσιμα ιστορικά δικαιώματα) έχει επίσης εμπεδωθεί, δεν υφίσταται κανένας ουσιώδης λόγος να μετατρέψουμε την διδασκαλία της Ιστορίας σε φτηνή εθνική προπαγάνδα δίχως ίχνος επιστημοσύνης. Αυτό γινόταν την περίοδο του ’50 και του ’60, όταν η εθνική συνείδηση αντιμετωπιζόταν με όρους αντιμετώπισης του εσωτερικού εχθρού. Δηλαδή με όρους χυδαίας εθνικοφροσύνης. Υποθέτω ότι η Κεραμέως δεν εννοεί κάτι τέτοιο. Η εθνική συνείδηση που έχει πια ανάγκη η νεότερη γενιά Ελλήνων, δεν είναι η εθνικά περιχαρακωμένη του Μεσοπολέμου ή του ελληνικού Μακαρθισμού, αλλά μια σύνθεση του παγκοσμιοποιημένου κόσμου μας με τα ειδικά εθνικά μας χαρακτηριστικά.

Ξαναγυρνώ στον ΣΥΡΙΖΑ: Όταν η κριτική τους στην άποψη της υπουργού Παιδείας στέλνει στο πυρ το εξώτερο κάθε έννοια εθνικής συνείδησης, τότε αντιστρατεύονται τον ίδιο τους τον εαυτό. Δεν γίνεται να καταδικάζεις την έννοια της εθνικής συνείδησης ως δηλητηριασμένη και παραλλήλως να αυτοδιαφημίζεσαι ως ο καλύτερος πατριώτης έναντι των αντιπάλων σου που είναι δουλικοί και έρμαια των εθνικών εχθρών. Είτε θα είσαι καθαρός διεθνιστής και δεν θα πουλάς πατριωτισμό, είτε θα είσαι πατριώτης οπότε θα θεωρείς αναγκαία την ύπαρξη εθνικής συνείδησης. Κατά τούτο, ο Πολάκης είναι συνεπέστερος από τους συντρόφους του, οι οποίοι ανάλογα με το πολιτικό τους συμφέρον συμπεριφέρονται ως εκκρεμές που πηγαινοέρχεται ανάμεσα στα δύο άκρα.

Πολύ δε περισσότερο, είναι βλακώδες να κολλάνε δίπλα στην κριτική τους για την διδασκαλία της Ιστορίας, την φράση «είναι η ίδια υπουργός που αποφάσισε να κρατάνε την σημαία μόνο οι άριστοι μαθητές». Κάποιος εκεί στην Κουμουνδούρου τους έχει πει ότι οι πρωταγωνιστές της ευλογημένης «κοινωνικής» ιστορίας είναι οι κουμπούρες (που θα γίνουν νομοτελειακά ψηφοφόροι της Αριστεράς), ενώ οι πρωταγωνιστές της καταραμένης «εθνικής» Ιστορίας είναι οι γόνοι της αστικής τάξης. Πόση ανοησία μπορεί να κρύβει αυτή η θέση.

Τέλος πάντων και για να μην μακρηγορούμε, η διδασκαλίας της Ιστορίας δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα πολιτικής επιλογής. Ούτε την δεξιά ούτε την αριστερή Ιστορία πρέπει να διδαχτούν τα παιδιά, ούτε την καθαρόαιμη «εθνική» ούτε την αυστηρά «κοινωνική». Πρόκειται για διαχωρισμούς αστείους, μακράν των αναγκών της πολύπλοκης εποχής μας. Γι αυτό και μίλησα για γάιδαρους που μαλώνουν σε ξένο αχυρώνα. Υπάρχουν επιστήμονες, ινστιτούτα, επιτροπές και η παγκόσμια εκπαιδευτική εμπειρία. Αν υπάρχει κάτι που μπορώ να πω, είναι πως η σωστή διδαχή της ιστορίας είναι αυτή που θα κάνει τα παιδιά να την αγαπήσουν. Τότε μόνο θα την ψάξουν και μόνα τους…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News