Τον Δεκέμβριο του 2009 το έδαφος είχε φύγει κάτω από τα πόδια μας αλλά δεν το είχαμε ακόμη αντιληφθεί. Οι υποβαθμίσεις του αξιόχρεου της Ελλάδας από την Standard & Poor’s (16/12) και τη Moody’s (22/12) προδιέγραφαν την αδυναμία δανεισμού της χώρας, αλλά δεν έπαιζαν ακόμη ανάμεσα στις κύριες ειδήσεις. Βαδίζαμε προς τα Χριστούγεννα σχετικά αμέριμνοι, τα ελλείμματα των κυβερνήσεων Καραμανλή μας έμοιαζαν διαχειρίσιμα. Πώς να φανταστούμε τότε όσα θα ακολουθούσαν την δεκαετία του 2010;

Δεκατέσσερα χρόνια μετά, η Ελλάδα περιμένει την επόμενη μιας σειράς αναβαθμίσεων εντός του 2023:  την 1η Δεκεμβρίου θα αποφασίσει ο οίκος Fitch. Αν έλθει, θα πρόκειται για τον δεύτερο οίκο αξιολόγησης από τους «Τρεις Μεγάλους» ο οποίος βγάζει τα ελληνικά ομόλογα από την κατηγορία των «σκουπιδιών» (junk) στην οποία βυθίστηκαν την προηγούμενη δεκαετία. Ο πρώτος ήταν η Standard & Poor’s, πριν από λίγες μέρες, στις 20 Οκτωβρίου. Η αναβάθμιση από δύο εκ των «Τριών Μεγάλων», αναμένεται να οδηγήσει σε εισροές επενδυτικών κεφαλαίων της τάξης των 10 δισ. ευρώ το επόμενο έτος.

♦ Διαβάστε: Τι σημαίνει η επενδυτική βαθμίδα για την Ελλάδα

Η κατάκτηση της «επενδυτικής βαθμίδας» δεν έφερε κάποια αλλαγή στην καθημερινότητά μας. Δεν θα υποχωρήσουν αύριο οι τιμές του λαδιού, ούτε θα αλλάζει το σκηνικό της κερδοσκοπίας στα σούπερ-μάρκετ και τις λαϊκές αγορές.

Οπως οι απανωτές υποβαθμίσεις του 2009 και της δεκαετίας του 2010 έπαιξαν ρόλο στην οικονομική καταστροφή και την απόγνωση για τα μεσαία και τα πιο ευάλωτα στρώματα, έτσι και οι συνεχόμενες αναβαθμίσεις μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα προς τη θετική κατεύθυνση. Υπό προϋποθέσεις όμως. Γιατί σε αντίθεση με τις υποβαθμίσεις, οι αναβαθμίσεις δεν επιφέρουν αυτόματες αλλαγές. Η καθοδική δίνη αποκτά δυναμική μέσα από τον φόβο και τον πανικό (τα ζήσαμε), η ανοδική πορεία χτίζεται με κόπο και είναι πάντα εύθραυστη.

Ας θυμηθούμε το πρόσφατο παρελθόν που βιαζόμαστε να ξεχάσουμε: Τίποτα δεν ήταν και δεν είναι αυτονόητο. Ούτε το πώς φτάσαμε εδώ βγαίνοντας από το πιο βαθύ σκοτάδι, ούτε τώρα, ότι η πόρτα που άνοιξε προς την κανονικότητα θα μένει πάντα ανοικτή. Μπορεί εύκολα να κλείσει και πάλι. Η «επενδυτική βαθμίδα» σφραγίζει το τέλος μιας εποχής αλλά όχι απαραίτητα την αρχή μιας καινούργιας.

Φτάσαμε, λοιπόν, εδώ με τεράστιο κοινωνικό κόστος χάρη στις θυσίες των πολιτών που «πλήρωσαν» τη χρεοκοπία, πλησιάζοντας δύο φορές στην έξοδο από την ευρωζώνη (2011 και 2015) και την καταβόθρα προς την απόλυτη εξαθλίωση.

Η θετική εξέλιξη μετά από τόσα χρόνια δικαιώνει παράλληλα τον Μητσοτάκη που συμβόλισε τη σταθερότητα και την αναπτυξιακή κατεύθυνση. Αυξάνει όμως και τις ευθύνες του ώστε να μην ξανακυλήσει η Ελλάδα στο καθοδικό σπιράλ της αναξιοπιστίας. Πώς μπορεί να το πάθουμε αυτό; Δυστυχώς πολύ εύκολα.

Κάθε αναβολή μεταρρυθμίσεων στο κράτος λόγω της επικράτησης άλλων σκέψεων (χθες οι αυτοδιοικητικές εκλογές, μεθαύριο οι ευρωεκλογές) αυξάνει την απόσταση της χώρας από τα «αυτονόητα» των προοδευμένων κρατών της Ευρώπης. Με άλλα λόγια, αδικεί τις θυσίες που έγιναν για να βγάλουμε μετά από 14 χρόνια το κεφάλι μας από το νερό.

Μερικά από αυτά που επείγουν περιγράφονται στην εξαιρετικά θερμή για την Ελλάδα έκθεση της Standard & Poor’s (S&P) με την οποία μας έδωσε την επενδυτική βαθμίδα στις 20 Οκτωβρίου. Είναι τα ίδια που αναφέρουν όλοι οι οίκοι αξιολόγησης, οι διεθνείς θεσμοί (ΕΕ, ΕΚΤ, ΕΚΤ, ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα), οι μελέτες του ΚΕΠΕ, του ΙΟΒΕ και του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής.

Αρα δεν μιλάμε για πυρηνική φυσική, ούτε για αλλαγές που κάποιοι θέλουν απέξω να μας επιβάλλουν. Ξεχωρίζουν και πάλι τα κεφάλαια των αλλαγών στη Δικαιοσύνη και οι μεταρρυθμίσεις στο κράτος, με έμφαση στη δημόσια Υγεία. Οι τομείς δηλαδή που προέταξε και το ίδιο το κυβερνών κόμμα στο προεκλογικό του πρόγραμμα.

Ενα παράδειγμα: Οταν οι διεθνείς Θεσμοί και οι οίκοι αξιολόγησης αναφέρονται στην «ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της Δικαιοσύνης», εννοούν ότι οι απελπιστικά αργοί ρυθμοί αποθαρρύνουν τους ξένους επενδυτές. Διότι αρκεί μια προσφυγή για να μπλοκάρει επί μια δεκαετία και τελικά να ακυρώσει μια επένδυση η οποία θα δημιουργούσε θέσεις εργασίας και εισοδήματα.

Η επιτάχυνση της απονομής Δικαιοσύνης και όλα τα υπόλοιπα κεφάλαια, τελικά η ανάγκη ενός κράτους που θα λειτουργεί σωστά σε κρίσιμους τομείς (Υγεία, Παιδεία, Μεταφορές) είναι τα νέα (και παράλληλα αιώνια) στοιχήματα. Μόνο η υλοποίηση των αλλαγών που έχουν περιγραφεί δεκάδες φορές στο χαρτί θα φέρει στο επίπεδο του μέσου πολίτη -εκείνου που «πλήρωσε» τη χρεοκοπία- τα οφέλη της «επενδυτικής βαθμίδας». Αλλιώς θα γίνει κι αυτή κορνίζα στον τοίχο, δίπλα στα πτυχία των νέων που φεύγουν στο εξωτερικό για να βρουν μια δουλειά που θα αμείβεται αξιοπρεπώς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News