Δεν υπάρχει κάποιος δείκτης που να αξιολογεί την εθνική επίδοση στην ορθογραφία. Μετά βεβαιότητας ξέρουμε ότι το 97% του πληθυσμού γνωρίζει γραφή και ανάγνωση. Το πώς γράφει και τι αντιλαμβάνεται από την ανάγνωση δεν τεκμηριώνεται με στοιχεία, αλλά με μια γενική αίσθηση.

Διαβάζω τα σχόλια σε αναρτήσεις στο Facebook. Και η ορθογραφία τους σου επιτρέπει να βγάλεις χρήσιμα συμπεράσματα, αν και πρόκειται για προφανείς διαπιστώσεις. Ας πούμε, κάτω από τις αναρτήσεις αθλητικού περιεχομένου αισθάνεσαι πόνο στα μάτια. Υπάρχουν σχόλια που πρέπει να τα διαβάσεις δύο και τρεις φορές, καθώς η ορθογραφία τους σε ταλαιπωρεί σε τέτοιο βαθμό, λες και δοκιμάζεσαι από ξένη γλώσσα. Γενικώς η ορθογραφία και η εκφραστική αρτιότητα των σχολίων αντιστοιχούν στο κοινωνικό και ακαδημαϊκό περιβάλλον του φορέα από τον οποίο προέρχεται η αρχική ανάρτηση.

Ενας ακαδημαϊκός, ας πούμε, είναι λογικό να διαθέτει κύκλο σχολιαστών με υψηλότερο επίπεδο μόρφωσης σε σχέση με εκείνους που ξεμαλλιάζονται κάτω από αναρτήσεις αθλητικού και συχνά πολιτικού περιεχομένου. Επίσης, το επίπεδο της ορθογραφίας αντιστοιχεί στην ευρύτερη κοινωνική και πολιτική συγκρότηση του σχολιαστή. Οι άνθρωποι που έχουν την τάση να σχολιάζουν εν εξάλλω καταστάσει, επιδεικνύουν την ανορθογραφία τους χρησιμοποιώντας κεφαλαία γράμματα. Στην περίπτωση δε που σπεύσεις να σχολιάσεις τα γλωσσικά τους ολισθήματα, θα σε εγκαλέσουν επειδή αποφεύγεις την ουσία. «Η ορθογραφία σε μάρανε ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ». Ομως η ορθογραφία είναι και αισθητική.

Στο Instagram η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Εκεί οι περισσότεροι χρησιμοποιούν emojis. Τα emojis δείχνουν καλύτερα από τις λέξεις όταν περιγράφουν συναισθήματα. Και επειδή στο Instagram σχολιάζεις, κατά κύριο λόγο, προσωπικές φωτογραφίες, ευνοείται η έκφραση συναισθηματικών αντιδράσεων ή και ρημάτων που δηλώνουν μία συγκεκριμένη κατάσταση. Και έτσι βλέπεις τη σύγχρονη αντιστοίχιση των ιερογλυφικών, αλλά με τη διάσταση μιας παγκόσμιας γλώσσας που χρησιμοποιεί κάτι σαν ιδεογράμματα. Τα emojis επιτρέπουν την ανάπτυξη μιας στοιχειώδους μορφής επικοινωνίας πάνω στα βασικά συναισθήματα. Σχολιάζει ο Κινέζος και από κάτω συνεχίζεις εσύ χρησιμοποιώντας περίπου τα ίδια σύμβολα. Συνεννοείστε.

Αφήνουμε στην άκρη τους ανθρώπους με δυσλεξία. Και διορθώνουμε τα γραπτά των υπολοίπων. Για ποιο λόγο είναι τόσο ανορθόγραφα; Εχουν δoθεί πολλαπλές εξηγήσεις και δείχνουν όλες σωστές. Ο ψηφιακός κόσμος, η χρήση ξένων γλωσσών και αυτόματων διορθωτών, η ανάγκη να γράφεις γρήγορα, το περιεχόμενο της επικοινωνίας που καθίσταται πιο σημαντικό από το μέσο έκφρασης. Και ας μη ξεχνάμε ότι η σημερινή γενιά των 35-40 ετών μεγάλωσε χρησιμοποιώντας greeklish. Είναι φυσικά και η εκπαίδευση. Οταν ο δάσκαλος έχει ελλείψεις στην ορθογραφία, εκ των πραγμάτων θα τις φορτώσει και στα παιδιά που διδάσκει – η ανεπάρκεια των δασκάλων στην ορθογραφία έχει καταγραφεί από έρευνες. Στο κάδρο της ανορθογραφίας έχουν θέση οι μετανάστες και τα παιδιά τους που καλούνται να αφομοιώσουν μια εξαιρετικά δύσκολη και πολύπλοκη γλώσσα.

Και στη συνέχεια έρχεται η νέα γενιά που καταθέτει τη συμβολή της στη γλωσσική εξέλιξη. Χάριν συντομίας, τα νέα παιδιά, υιοθετούν τη σύντμηση των λέξεων, συνήθως αφαιρώντας τα φαινόμενα. Και παράλληλα βάζουν στον ηλεκτρονικό γραπτό λόγο τη χρήση emojis, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιούν όλο και περισσότερες αγγλικές λέξεις και εκφράσεις – τα αγγλικά είναι η πιο ζωντανή γλώσσα καθώς με αυτήν περιγράφονται οι αλλαγές και οι νέες τάσεις.

Η γλώσσα είναι ένας εξελισσόμενος ζωντανός οργανισμός. Ομως σε αυτή τη φάση της εξέλιξής της υφίσταται αλλοιώσεις, ακρωτηριασμούς και αντικατάσταση των λέξεων από εικόνες. Είναι, δηλαδή, σαν να απλοποιείται προκειμένου να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις για επικοινωνία και διάδραση. Και αυτό αντιστοιχεί στη μεγάλη αντίφαση της εποχής μας. Ο κόσμος γίνεται πιο πολύπλοκος, όμως αισθάνεσαι ότι η ευφυΐα των ανθρώπων υποχωρεί. Σήμερα χρησιμοποιούμε emojis. Στο μέλλον θα τα εκφράσουμε και φωνητικά. Πιθανότατα με μουγκρητά παγκοσμίως κοινά και αναγνωρίσιμα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News