Το έργο με την έλλειψη «κατάλληλης αίθουσας» το έχουμε ξαναδεί. Πριν από λίγα χρόνια, η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν έβρισκε την αίθουσα για να γίνει η δίκη της Χρυσής Αυγής. Τώρα φταίει η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας που υπάρχει κίνδυνος παραγραφής για το Μάτι. Η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη. Η εξασφάλιση όμως των συνθηκών (ακόμη και των υποδομών) για να λειτουργήσει είναι δουλειά του υπουργείου Δικαιοσύνης. Επομένως, η ευθύνη βαραίνει την κυβέρνηση. Ακόμη και αν την αίθουσα την ορίζει η Δικαιοσύνη, το κράτος έχει την ευθύνη να διαμορφώνει τις υποδομές.   

Τον Μάιο του 2019, λίγο πριν από τις ευρωεκλογές εκείνης της χρονιάς που οδήγησαν στην πτώση του ΣΥΡΙΖΑ, η Wall Street Journal διαπίστωνε ότι «η αργή Δικαιοσύνη της Ελλάδας επιτρέπει στο φασιστικό κόμμα να ευημερεί». Και τότε, το θέμα ήταν η αίθουσα. Kαι η αδυναμία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να την εξασφαλίσει γεννούσε ερωτήματα για το ενδεχόμενο πολιτικής σκοπιμότητας.

Βρισκόμασταν ήδη στα μέσα του 2019 για μια δικαστική δίωξη που οικοδομήθηκε γρήγορα μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα τον Σεπτέμβριο του 2013. Και ο Μιχαλολιάκος είχε συλληφθεί τον ίδιο μήνα. 

«Η δίκη (σ.σ.: που άρχισε το 2015) θα έπρεπε να διαρκέσει 18 μήνες. Αντίθετα, έχει κινηθεί με ρυθμό σαλιγκαριού. Για μεγάλες περιόδους, το δικαστήριο της Αθήνας δεν μπορούσε να βρει τον χώρο ή το προσωπικό για τις ακροάσεις» σχολίαζε το 2019 η WSJ για την ανεξήγητη καθυστέρηση. Εξι χρόνια μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα, η δίκη εκκρεμούσε. Και στις εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου του 2019 η Χρυσή Αυγή λίγο έλειψε να μπει στη Βουλή. Ελαβε ποσοστό 2,93%. Αν είχε μπει, το πρώτο κόμμα, η ΝΔ, αντί για 158 έδρες, θα είχε οριακή κοινοβουλευτική πλειοψηφία και θα ήταν πολύ δύσκολο να κυβερνήσει.

Το Μάτι και το «σύστημα»

Η πυρκαγιά στο Μάτι, με τους συνολικά 104 νεκρούς, τους εγκαυματίες και τους κατεστραμμένους ψυχικά και σωματικά ανθρώπους, συνέβη τον Ιούλιο του 2018. Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, η ευθύνη για την εξασφάλιση αίθουσας πέφτει τυπικά στον προϊστάμενο του Πρωτοδικείου αλλά ουσιαστικά ανήκει στο υπουργείο Δικαιοσύνης. Tο οποίο θα έπρεπε να γνωρίζει ότι δεν υπάρχουν μεγάλες αίθουσες στο Πρωτοδικείο και να είχε ήδη εξασφαλίσει χώρο για τη διεξαγωγή της δίκης.

Το γεγονός ότι η παρούσα κυβέρνηση δεν επένδυσε πολιτικά σε δικαστικές υποθέσεις που αφορούσαν πολιτικούς αντιπάλους της (Μάτι, σκευωρία Novartis, τηλεοπτικές άδειες) είναι μια παράλληλη επιλογή η οποία δεν πρέπει να επηρεάζει τις συνθήκες που οφείλει να διασφαλίζει το κράτος για το έργο της Δικαιοσύνης. Γιατί είναι άλλο πράγμα η πολιτική επιλογή του Μητσοτάκη να μην ποινικοποιήσει την πολιτική ζωή (κόντρα και σε όσους και μέσα στο κόμμα του ζητούσαν επίμονα το «μέχρι τέλους»), μια επιλογή που συνδέεται πιθανόν και με τα διδάγματα του Ειδικού Δικαστηρίου για τον Ανδρέα Παπανδρέου, και άλλο πράγμα η ολιγωρία από την πλευρά της πολιτείας για τις συνθήκες απόδοσης της Δικαιοσύνης.

Το πρώτο είναι ζήτημα πολιτικής επιλογής (σωστής ή λανθασμένης, το κρίνει ο καθένας), το δεύτερο είναι ζήτημα δημοκρατίας και κράτους δικαίου. Και όσοι εντός του κρατικού-κυβερνητικού μηχανισμού ερμηνεύουν μια πολιτική επιλογή με διαφορετικό τρόπο, κάνουν ασφαλώς λάθος.  

Η καθυστέρηση στην απονομή Δικαιοσύνης στην Ελλάδα είναι μια παθογένεια διαπιστωμένη από τον κάθε πολίτη και αποτυπώνεται στις έρευνες όλων των διεθνών οργανισμών (ΕΕ, ΟΟΣΑ, ακόμη και του ΔΝΤ). Είναι η επόμενη μεγάλη μεταρρύθμιση που πρέπει να γίνει στη χώρα. Και όχι μόνο επειδή δύσκολα κάποιος επενδύει όταν η Δικαιοσύνη καθυστερεί απελπιστικά, αλλά επειδή αποτελεί θεμελιώδες ζήτημα δημοκρατίας που αφορά κάθε πολίτη, πλούσιο ή φτωχό, ισχυρό ή αδύναμο, με προσβάσεις ή χωρίς καμία πρόσβαση στο οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο. Και, συγγνώμη, αλλά δεν χρειαζόμασταν την τρόικα να μας το πει αυτό πριν από 12 χρόνια… 

Είναι αλήθεια ότι γύρω από τον κορμό της Δικαιοσύνης λειτουργεί ένα σύστημα που εκμεταλλεύεται τις στρεβλώσεις και ζει από αυτές. Για παράδειγμα, οι δικηγόροι που δεν ειδικεύονται στην υπεράσπιση του πελάτη τους αλλά στην εξασφάλιση αναβολών, ξανά και ξανά, μέχρι η υπόθεση να φτάσει στην παραγραφή. Και πολλά άλλα. Ομως το «φταίει το σύστημα» δεν επιτρέπεται να το λέει το υπουργείο Δικαιοσύνης. Ούτε να ισχυρίζεται εκ των υστέρων ότι ο κίνδυνος παραγραφής των αδικημάτων (το 2026) για το Μάτι δεν είναι τόσο μεγάλος. Εχουν δει πολλά τα μάτια μας.

Η δίκη για το Μάτι είναι όντως ένα περίπλοκο εγχείρημα. Θα καταθέσουν εκατοντάδες άνθρωποι για μια τραγωδία που χάραξε τη ψυχή τους για πάντα. Αλλά κάποιοι θα έπρεπε να το γνωρίζουν και, για να το πούμε λαϊκά, θα έπρεπε να είχαν «κόψει τον λαιμό τους» ώστε να υπάρχει αίθουσα. Τώρα φαίνεται ότι θα εξασφαλιστεί. Ισως το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης να τους ξύπνησε, ίσως να υπήρξε και άνωθεν παρέμβαση-εντολή. 

Το βέβαιο είναι ότι η λειτουργία του κράτους δικαίου δεν μπορεί να εξαρτάται από γραφειοκρατικές δικαιολογίες, ούτε από το πατροπαράδοτο παιχνίδι της μετάθεσης ευθυνών. Σε διαφορετική περίπτωση, υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθούν παρεξηγήσεις που δεν λύνονται εύκολα. Οπως συνέβη με τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Χρυσή Αυγή…     

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News