Όποιος έχει κάνει φαντάρος στην παραμεθόριο θα θυμάται την οδηγία που δίνει ο ΑΥΔΜ (Αξιωματικός Υπηρεσίας Διανυκτερεύσεως Μονάδος) σε όσους τη νύχτα θα κάνουν σκοπιές και περίπολα. «Ό,τι παρατηρούμε το αναφέρουμε αμέσως στον ανώτερο». Η οδηγία είχε δύο σκέλη. Το πρώτο ήταν η αυτονόητη λειτουργία του μηχανισμού αν προκύψει κάτι. Το δεύτερο, συχνά με παραστατική ορολογία όπως η φράση «βγάζετε αμέσως το αγγούρι…» κλπ., αφορούσε τον τρόπο που ο κάθε φαντάρος μπορεί να είναι «καλυμμένος», βγάζοντας την ευθύνη από πάνω του και μεταφέροντάς την στον ιεραρχικά επόμενο.  

Φαίνεται ότι πολλοί δήμαρχοι της χώρας εμπέδωσαν μόνο το ένα σκέλος: όχι αυτό που αφορά τη σωστή λειτουργία του μηχανισμού, αλλά μόνο το… «αγγούρι».

Γι’ αυτό, ήδη από τη εποχή που υπήρχαν μόνο φαξ, οι έρευνες για τα αίτια μιας καταστροφής ήταν γεμάτες αντίγραφα από τηλεομοιοτυπίες με τις οποίες οι δήμαρχοι ενημέρωναν τον εκάστοτε «επόμενο» (το Κράτος ή την Περιφέρεια) ότι στο σημείο τάδε η ευθύνη και η αρμοδιότητα δεν ήταν δική τους. Και ήταν καλυμμένοι. Μετά μπορούσαν ήσυχοι να βγαίνουν στα κανάλια και να φωνάζουν «πού είναι το Κράτος».

Το κόλπο αυτό θύμισε την Δευτέρα ο Παναγιώτης Καρκατσούλης, εκτιμώντας, μετά και από όσα είδαμε στην πρώτη σοβαρή φωτιά του καλοκαιριού σε Γλυφάδα και Βούλα, ότι «θα ζήσουμε ένα ακόμη καλοκαίρι διερωτώμενοι “τίνος είναι αυτή η πυρκαγιά”». 

Στη Βούλα ο μηχανισμός αντέδρασε. Οι χρόνοι στους οποίους, σύμφωνα με την Πυροσβεστική, έφτασαν στο σημείο τα πυροσβεστικά οχήματα (12 λεπτά) και στη συνέχεια τα Καναντέρ (37 λεπτά) ήταν αποδεκτοί. Αυτό φαίνεται να αναγνωρίζεται και από τους κατοίκους που έζησαν στιγμές αγωνίας και κάποιοι μετρούσαν την Δευτέρα τις ζημιές που προκάλεσαν οι φλόγες στα σπίτια τους.

Μέσα σε επτά ώρες, η Πυροσβεστική κατάφερε να αναχαιτίσει σε σημαντικό βαθμό μια δύσκολη πυρκαγιά που ξεκίνησε και πάλι από ένα σημείο όπου κάποιος δεν μάζεψε τα ξερά χόρτα. 

«Το καλοκαίρι θα είναι σκληρό, γιατί όλες οι μετεωρολογικές προγνώσεις δείχνουν ότι στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, που θεωρείται hotspot της κλιματικής κρίσης, τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα» δήλωσε την Κυριακή ο υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Χρήστος Στυλιανίδης. Δεν το έβγαλε από το μυαλό του. Όλες οι προβλέψεις των παγκόσμιων προγνωστικών κέντρων, που πέρασαν στα ψιλά, λένε ότι το καλοκαίρι του 2022 (Ιούνιος – Ιούλιος – Αύγουστος) η Νότια Ευρώπη θα είναι ένα «καμίνι». 

Το Bloomberg, ήδη από τις 13 Μαΐου, συνόψισε τις εκτιμήσεις των επιστημόνων του Copernicus προειδοποιώντας για ένα «καυτό, ξηρό καλοκαίρι» με θερμοκρασίες πάνω από το φυσιολογικό και λιγότερες βροχές σε σύγκριση με άλλες χρονιές.

Στο μεταξύ, από την πολλή επανάληψη, όλοι έχουμε εμπεδώσει ότι «το μπαλάκι των αρμοδιοτήτων», στο οποίο στεκόμαστε κάθε φορά μετά από μια καταστροφή, αφορά συνολικά τον τρόπο που λειτουργεί το ελληνικό Κράτος. Εδώ και δεκαετίες. Και ως εκ τούτου το θέμα δεν λύνεται με παράκαμψη, όπως συνέβη γρήγορα και πετυχημένα με το egov για ένα σημαντικό μέρος της γραφειοκρατίας. 

Η τομή που χρειάζεται -και περνάει από τις λέξεις «αυτοδιοίκηση», «αποκέντρωση» και «λογοδοσία»- για να κοπεί το «μπαλάκι» μεταξύ Κράτους, τοπικής αυτοδιοίκησης και επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας, υπερβαίνει τα όρια του λεγόμενου «κυβερνητικού έργου». Είναι μια υπόθεση εθνικής σημασίας, γιατί ο κίνδυνος από τα επικίνδυνα φαινόμενα που πολλαπλασιάζονται λόγω της κλιματικής αλλαγής αφορά την ίδια μας την ύπαρξη. 

Οι δήμαρχοι έχουν πλέον -βάσει νόμου- τη δυνατότητα να μπαίνουν και να καθαρίζουν ξερόχορτα και μέσα σε ιδιωτικές ιδιοκτησίες και να στέλνουν μετά στους ιδιοκτήτες τον λογαριασμό. Θεός ξέρει πόσοι το γνωρίζουν και ακόμη περισσότερο πόσοι έχουν τη διάθεση να κάνουν κάτι. 

Γιατί όσα πυροσβεστικά αεροσκάφη κι αν αγοράσουμε, αν συνεχίσουμε έτσι, το καλοκαίρι δεν θα είναι απλά «σκληρό». Όλα τα υπόλοιπα, οι ανακοινώσεις των κομμάτων, τα φαξ, τα emails των δημάρχων, οι ψευτο-ηρωϊσμοί των αυτοδιοικητικών που, αφού έβγαλαν από πάνω τους ευθύνη (που δεν μάζεψαν τα ξερόκλαδα), βγαίνουν στα κανάλια λαλίστατοι, είναι όλα στη λογική «να καλύψω τον εαυτό μου». 

Επομένως, επειδή οι δομές και οι νοοτροπίες δεν αλλάζουν σε λίγους μήνες θα πρέπει, έστω και τώρα, κάποιος να θέσει τους δημάρχους προ των ευθυνών τους. Να νιώσουν ότι δεν είναι «ανεύθυνοι και απαραβίαστοι». Χρόνος δεν υπάρχει, το κακό μας πλησιάζει με δρασκελιές.

Πόσες φορές θα ανεχτούμε φέτος το καλοκαίρι το πατροπαράδοτο «εκεί μανούλα μου εγώ δεν μπορώ να μπω να καθαρίσω, δεν έχω αρμοδιότητα». Κάπου πρέπει να τελειώνει το κουλέρ λοκάλ. Έστω και άκομψα. Να καταλάβουν ότι θα υπάρξουν συνέπειες.

Γιατί το φετινό καλοκαίρι καλούμαστε να παίξουμε μαζική άμυνα απέναντι σε κάτι που μας υπερβαίνει και που ίσως είναι πιο επικίνδυνο ακόμη και από τον Ερντογάν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News