Κάτω το σύστημα.

Αντισυστημικά λοιπόν. Είναι της μόδας. Πάμε να τα γκρεμίσουμε όλα τα συστήματα. Ειδικά της Δικαιοσύνης.

Πριν το διαλύσουμε, όμως, και πριν αναρωτηθούμε με τι θα το αντικαταστήσουμε, μήπως πρέπει να το γνωρίσουμε;

Επιφανειακά έστω, οπτικά, να περάσουμε απέξω, φίλε μου.

Εχει διεύθυνση το σύστημα της Δικαιοσύνης; Εχει πρόσωπο; Εχει φωνή;

Φωνή που να κατανοούμε. Φωνή που να θέλει να την κατανοήσουμε. Και τότε μπορεί και να καθίσουμε να την ακούσουμε.

Εγώ, λοιπόν, προχθές είδα το πρόσωπο του συστήματος και άκουσα τη φωνή του.

Τον Μιχάλη Πικραμένο, πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, σε μια συζήτηση της «Καθημερινής», που ξεκίνησε με τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό και κορυφώθηκε στην ατομική ευθύνη του καθενός μας στην οικοδόμηση, ενίσχυση και βελτίωση του κράτους μας.

Εντυπωσιακός, επεξηγηματικός, ουσιαστικός, γήινος και αληθινός.

Μας εξήγησε ποιος είναι ο ρόλος  του Συμβουλίου της Επικρατείας, που το όνομά του το αδικεί, γιατί στην πραγματικότητα θα έπρεπε να ονομάζεται Συνταγματικό Δικαστήριο.

Εάν αποδεχθούμε ότι το Σύνταγμά μας είναι το σύστημά μας, τότε στην κορυφή του συστήματος είναι το Συνταγματικό Δικαστήριο.

Αυτή η δικλίδα ασφαλείας που στην πράξη ελέγχει εάν οι νόμοι δεν παραβιάζουν αυτό το αρχικό κείμενο, το Σύνταγμα του 1975, και φυσικά τις αναθεωρήσεις του.

Και εδώ μπορούν να ξεκινήσουν οι συζητήσεις οι ατέρμονες για χαρακτηριστικές περιπτώσεις καθυστερήσεων, αλλά και για αποφάσεις αμφιλεγόμενες, που έχουν διχάσει και στιγματίσει τον ρόλο του ΣτΕ, όπως η απόφαση του Βοτανικού και των κορμοράνων του.

Οταν εν τέλει ακούς την άποψη του συστήματος ζωντανά, με γλώσσα καθημερινή, από έναν άνθρωπο, τον πρόεδρό του, τότε μπορείς να σχηματίσεις άποψη. Να αντιληφθείς τις οπτικές, να νιώσεις πώς συλλογίζεται, πώς είναι οργανωμένο, να συμφωνήσεις, να διαφωνήσεις ή και να μην τα καταλάβεις όλα, αλλά μόνο μερικά.

Δεν είσαι στην απ’ έξω. Δεν σου πετάνε τη νομοθεσία στο κεφάλι.

Λειτουργούν για σένα και πρέπει αυτό να γίνει όσο γίνεται πιο εμφανές, πιο διάφανο, πιο φωτεινό.

Ας πάμε και στο παράδειγμα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, που το ΣτΕ έκρινε αντισυνταγματικό. Η αιτιολογία είναι ότι κίνητρα και ευεργετήματα ύψους και συντελεστή δόμησης πρέπει να προσδιορίζονται ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής και όχι γενικευμένα για όλη την επικράτεια.

Τι πιο λογικό, τι πιο φυσιολογικό.

Γιατί όσοι νομοθέτησαν δεν είχαν τη διάθεση, τον χρόνο και τη γνώση να προχωρήσουν σε εξειδικευμένες ανά περιοχή προτάσεις;

Δεν μας το είπαν και έτσι δεν το μάθαμε.

Μάθαμε επίσης πως αν προσκαλέσεις σε σημαντικά θέματα το ΣτΕ, μπορεί να σε βοηθήσει σε νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, ώστε η συμμόρφωση με το Σύνταγμα να είναι σχεδόν εξασφαλισμένη.

Ο πρόεδρος έστρεψε τα βέλη του και σε όσους συναδέλφους του στοχάζονται περισσότερο από όσο γράφουν. Οι δικαστές πρέπει να γράφουν συνεχώς, αλλά παράλληλα χρειάζονται σοβαρή υποστήριξη, διοικητική και τεχνολογική.

Μάθαμε και για τα φίλτρα των αποφάσεων, δηλαδή ποιες υποθέσεις και με ποιο τρόπο αξιολογούνται ώστε να περάσουν το κατώφλι του δικαστηρίου ή αρχειοθετούνται χωρίς συνέχεια.

Ο γάλλος συνάδελφος του Γαλλικού ΣΤΕ διαβάζει μόνος του τις αιτήσεις και με μια δική του υπογραφή στέλνει το 90% στο αρχείο.

Στην Ελλάδα το συντριπτικό ποσοστό πάει στα δικαστήρια.

Λόγω των χιλιάδων δικηγόρων που θέλουν να έχουν δικαστικό έργο;

Λόγω της ανασφάλειας των δικαστών;

Επειδή είναι πιο εύκολο να μην τους εμπιστευόμαστε;

Αν ψάξουμε, θα ανακαλύψουμε και άλλους λόγους.

Στη χώρα μας ο Πρόεδρος του ΣτΕ προτείνεται από τον υπουργό Δικαιοσύνης και το υπουργικό συμβούλιο τον διορίζει για θητεία τριών ετών.

Σε άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, οι ανώτατοι δικαστές είναι ισόβιοι (με πρόταση του προέδρου των ΗΠΑ και την πλειοψηφία της Γερουσίας).

Ακούγοντας τον Μιχάλη Πικραμένο να μιλάει για την ανάγκη ανάπτυξης του κοινού δημοσίου συμφέροντος, τη στοχοθεσία και την αξιολόγηση των δικαστών και την ατομική ευθύνη, θα επιθυμούσα να είναι ισόβιος και αιωνόβιος.

Γιατί το σύστημα, πριν το γκρεμίσεις, πρέπει να το γνωρίσεις.

ΥΓ.: Τι ποσοστό του συστήματος είναι ο νυν πρόεδρος του ΣτΕ και τι ποσοστό είναι η πολεοδομία της Ρόδου είναι κάτι που πρέπει να μας απασχολεί συνεχώς. Τουλάχιστον τώρα ξέρουμε πού να στρέψουμε το βλέμμα μας για λίγο φως.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News