Πριν από λίγες ημέρες χάζευα στα ράφια ενός καταστήματος ειδών για το σπίτι, κάνοντας απελπισμένες ντρίπλες ανάμεσα σε δεκάδες αρκουδάκια, μαξιλαράκια, καδράκια, κουπίτσες του καφέ, όλα ροζ. Το σιχαίνομαι το ροζ. Δεν νομίζω ότι υπάρχει οτιδήποτε ροζ στο σπίτι μου, πλην των τσιγαρόχαρτων που χρησιμοποιώ. Ο Ωνάσης, παρεμπιπτόντως, έγινε πλούσιος εισάγοντας στην Αργεντινή λαθραίο καπνό από την Τουρκία και φτιάχνοντας τσιγάρα πολυτελείας, με χρυσό χαρτί και ροζ φίλτρα, ειδικά «για τις κυρίες». Η ιστορία της ελληνικής επιχειρηματικότητας σε μια φράση.

Εψαχνα ένα καινούργιο καπάκι για την τουαλέτα, κάτι όχι ιδιαίτερα ρομαντικό ούτε και «για κυρίες», κυριολεκτικά it’s a dirty job but someone has to do it. Το προτιμώ, παρ’ όλα αυτά, 100 φορές περισσότερο από τα ροζ αρκουδάκια.

Τέλος πάντων, λίγο πιο δίπλα, στους ρουμπινέδες, ήταν δύο κυρίες, γύρω στα 50-55 και κουβέντιαζαν. «Εμένα ο γιος μου κάθε χρόνο μού παίρνει οπωσδήποτε αρκουδάκι», έλεγε όλο περηφάνια η μία και η άλλη επικροτούσε. Ο Φρόιντ μού έκλεισε το μάτι, πίσω από το ράφι με τα πιγκάλ. «Φύγε», του έκανα νόημα, «εσύ φταις για όλα». Η άλλη κυρία εξηγούσε, στο μεταξύ, πώς κάθε χρόνο τέτοια ημέρα βγαίνουν με τις φίλες της και γιορτάζουν «το γεγονός ότι είναι single».

Δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι να «γιορτάσεις» στο να μην έχεις κάποια σχέση. Εξίσου, όμως, δεν ξέρω αν υπάρχει κάτι να γιορτάσεις και στο να έχεις. Δεν είμαι κυνική. Ή μπορεί και να είμαι. Στη δική μου γενιά, άλλωστε, τα πράγματα ήταν απλά: οι έρωτες σου έτρωγαν τα σωθικά επί δύο έως τρεις δεκαετίες και, μετά, ή που συμβιβαζόσουν σε κάποιον ξεχασμένο γάμο ή που παρατούσες το σπορ και αφιερωνόσουν στα είδη κιγκαλερίας. Και στις γάτες.

Οσοι ανήκουν στη δεύτερη κατηγορία, αναπόφευκτα, κάνουν παρέα μεταξύ τους. Και είναι πολλοί. Και γίνονται, ταχύτατα, όλο και περισσότεροι. Τα είδη κιγκαλερίας ζουν μεγάλες στιγμές. Οι γάτες εξίσου, σε πείσμα του Τζέι Ντι Βανς.

Δεν σημαίνει αυτό ότι οι άνθρωποι παύουν να βγαίνουν ραντεβού ή να έχουν σεξουαλική δραστηριότητα. Απλώς δεν τη συνδέουν απαραιτήτως με τη συναισθηματική δραστηριότητα, η οποία διοχετεύεται αλλού· για να το καταλάβετε καλύτερα, είναι σαν τους σεισμούς στη Σαντορίνη: μπορεί να χορεύει το έδαφος πέρα-δώθε, αλλά το ηφαίστειο να κοιμάται ατάραχο.

Διαπιστώνει κανείς εύκολα –χωρίς καν να δει τις σχετικές έρευνες– ότι οι νεότεροι είναι πιο έξυπνοι από εμάς. Δεν περιμένουν να φτάσουν τα 50 ή τα 60 για να καταλάβουν ότι καλός ο έρωτας, αλλά δεν χρειάζεται να σε καταπίνει διαρκώς αμάσητο. Σε αυτό βοήθησε το γεγονός ότι οι δικές τους μαμάδες (εμείς δηλαδή) δεν τους μεγάλωσαν με ένα Αρλεκιν αγκαλιά, ή με τις πριγκίπισσες της Ντίσνεϊ σε λούπα στο βίντεο. Επίσης οι δικές τους μαμάδες (εμείς δηλαδή), έχουν κάνει τους ψυχοθεραπευτές πλούσιους και μίλησαν πολύ πιο ανοιχτά στα παιδιά τους για τις εμπειρίες τους, τις απογοητεύσεις τους, τα τραύματά τους και όλα αυτά.

Είναι πιο αποστασιοποιημένες οι νέες γενιές από το συναίσθημα; Εξαρτάται ποιον ρωτάς. Εάν ρωτάς εμάς, τους ανθρώπους που μεγαλώσαμε θεοποιώντας τους «καρμικούς» έρωτες και τη ρομαντική λογοτεχνία, ναι, είναι κυνικοί οι νέοι. Εάν ρωτάς έναν πιο ψύχραιμο παρατηρητή, όχι απαραίτητα. Είναι πιο «παρτάκηδες»; Και πάλι εξαρτάται.

Προσωπικά νομίζω ότι τη διαφορά έκαναν οι γυναίκες οι οποίες αρνούνται πλέον να παίξουν τους παραδοσιακούς ρόλους και κοιτάνε να κάνουν αυτά που τις ευχαριστούν και τις βελτιώνουν επαγγελματικά και ατομικά, ό,τι έκαναν οι άντρες επί αιώνες δηλαδή και δεν άνοιγε μύτη. Επίσης οι γυναίκες δεν ανέχονται πλέον συμπεριφορές που τις μειώνουν και τις υποτιμούν, μόνο και μόνο για να παριστάνουν τις ευτυχισμένες. Ολα αυτά, μοιραία, έφεραν αντίδραση από τους άντρες. Οχι καλή, δεν φημίζεται το είδος τους για την ικανότητά του να αναλύει ψύχραιμα τις αλλαγές.

Αυτό, συνεπώς, που κάποιοι βλέπουν ως «αποστασιοποίηση» από το συναίσθημα, ίσως τελικά είναι απλώς μια καλύτερη προτεραιοποίηση αναγκών και επιθυμιών, αλλά και μεγαλύτερη επιλεκτικότητα.

Προφανώς και οι άνθρωποι εξακολουθούν να ερωτεύονται. Φυγείν αδύνατον. Δεν καταλαμβάνει αυτό, όμως, το μεγαλύτερο χώρο στη ζωή τους, όπως πιστεύαμε έως πρόσφατα ότι πρέπει να συμβαίνει. Δεν αυτοπραγματώνονται μέσα από μια δυαδική σχέση και πάντως όχι σεξουαλικής φύσεως.

Διαβάζω στον Economist ότι το 2023, σχεδόν το 40% του ενήλικου πληθυσμού στην Αγγλία και την Ουαλία δήλωσε single, από 30% που ήταν το 2001. Single δεν σημαίνει, όμως, είμαι μόνη σαν την ανεμώνη. Σημαίνει δεν έχω δεσμό, γάμο, αρραβώνα, τέτοια. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν εμποδίζει τους ανθρώπους να συνδέονται συναισθηματικά με τους φίλους τους, τον κύκλο τους, τις δραστηριότητές τους, τη δουλειά τους, τη δημιουργικότητά τους, τον εαυτό τους εν τέλει, όλα αυτά που μέχρι πρόσφατα θυσίαζαν στον βωμό ενός έρωτα.

Και τα αρκουδάκια; Τα μαξιλαράκια; Οι ρομαντικές καρτούλες; Τι θα απογίνουν όλα αυτά; Θα μαραζώσουν στα ράφια, όσο οι άνθρωποι θα ψωνίζουμε δίπλα τους δραπανοκατσάβιδα;

Μην ανησυχείτε, στον καπιταλισμό δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Οι δύο κυρίες στο μαγαζί με τα είδη σπιτιού είναι ένα καλό παράδειγμα: Η μία αποφάσισε να παίρνει δώρα από τον γιο της και η άλλη να τα πίνει με τις φίλες της. Δεν βαριέσαι, το χρήμα να γυρίζει…

Ο Βαλεντίνος εξακολουθεί να δουλεύει στο φουλ, αυτό που άλλαξε είναι το περιεχόμενό του: Δεν είναι πλέον αποκλειστικά η γιορτή του έρωτα με την παραδοσιακή του έννοια, αλλά η γιορτή της αγάπης ή, αν προτιμάτε, μιας διευρυμένης έννοιας του έρωτα, αντικείμενο του οποίου μπορεί να είναι διαφορετικά πρόσωπα, καταστάσεις ή και, όπως θέλει το κλισέ, «η ίδια η ζωή».

Οι στατιστικές δείχνουν ότι οι άνθρωποι εξακολουθούν μετά μανίας να αγοράζουν για τον Αγιο Βαλεντίνο σοκολατάκια και άλλα πιθανά και απίθανα αντικείμενα σε σχήμα καρδιάς. Οπως γατοτροφές. Εγώ θα του πάρω του γάτου μου πατέ σε σχήμα καρδιάς, διότι και τον αγαπάω πολύ και αντιπαθώ πολύ τον Τζ. Ντ. Βανς και θέλω να ενισχύσω τον καπιταλισμό, αλλά και διότι, τελικά, όλα αυτά τα κάνουμε αποκλειστικά για να ικανοποιήσουμε κάποια δική μας ανάγκη και όχι την ανάγκη του αποδέκτη. Ο αποδέκτης είναι η αφορμή.

Ακριβώς όπως ερωτευόμαστε κιόλας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News