Οι αναρτήσεις της Μ.Χ. έδειχναν έναν άνθρωπο μορφωμένο, με κοινωνική συνείδηση, μια γυναίκα που δεν φοβόταν να μιλήσει για τη σεξουαλικότητά της, αλλά και κάποια προβλήματα ψυχικής υγείας που αντιμετώπιζε (είχε γράψει για τη διπολική διαταραχή από την οποία έπασχε), ο κόσμος ταυτιζόταν συχνά μαζί της και είχε «ρεύμα» στο facebook.

Οι άντρες την έβρισκαν θελκτική, παρότι η ίδια απέφευγε να δημοσιεύει φωτογραφίες της. Κάποιοι είχαν συνάψει σχέσεις μαζί της· σύντομες ή και όχι τόσο. Κάποιος δήλωνε μακροχρόνιος σύντροφός της. Επικοινωνούσε με αρκετούς άλλους χρήστες μέσω μηνυμάτων και με κάποιους είχε γίνει πολύ φίλη. Ηταν πάντα έτοιμη να «ακούσει το πρόβλημά σου». Και μετά αρρώστησε με καρκίνο. Ανακοίνωσε η ίδια τον επικείμενο θάνατό της όταν πια ήταν «πολύ αργά». Το facebook την έκλαψε πολύ. Αρκετοί είχαν χάσει έναν δικό τους άνθρωπο. Μια αγαπημένη φίλη, μια σύντροφο, μια ερωμένη.

Το μικρό πρόβλημα είναι ότι κανείς απ’ όλους αυτούς, κολλητούς φίλους, μακροχρόνιους ή περιστασιακούς συντρόφους και εραστές, ή και απλές κοινωνικές επαφές, δεν την είχε γνωρίσει ποτέ από κοντά.

Και δεν την είχε γνωρίσει, διότι πολύ απλά η Μ.Χ. δεν υπήρχε.

Πριν από λιγες μέρες, ένα άλλο προφίλ, που εμφανίστηκε ως «η αδελφή της Μ.Χ.» ανέβασε μια ανάρτηση με την οποία, αφού εξήγησε ότι όλο αυτό «ήταν ένα πείραμα για ένα διδακτορικό», ξεφτίλισε όσους συνδέθηκαν με την «αδελφή» της και μας είπε στα μούτρα ότι είμαστε ανόητοι και όρθια βόδια και καλά να πάθουμε.

Πολλοί σοκαρίστηκαν. Κάποιοι μίλησαν -χωρίς λεπτομέρειες ακόμη- για «μικροποσά» που αντλήθηκαν από το συγκεκριμένο προφίλ. Κάποιοι άλλοι θυμήθηκαν μια ανάρτηση της αδελφής που «ευχαριστούσε για τη βοήθεια στον Αλλον Ανθρωπο, όπως ήταν η επιθυμία της Μ.». Κάποιοι τρίτοι μίλησαν για διαδικτυακό μπούλινγκ που υπέστησαν από την Μ.Χ. Κανείς ως τώρα, ωστόσο, δεν έχει κάνει κάποια επίσημη καταγγελία.

Η ντροπή του εξαπατημένου επικρατεί συχνά της ανάγκης για δικαιοσύνη.

Πώς να παραδεχτείς ότι ερωτεύτηκες έναν άνθρωπο που δεν είχες δει ποτέ; Οτι συνδέθηκες μαζί του σε βαθμό που να πενθείς επί μήνες το θάνατό του; Οτι του έδωσες χρήματα ενδεχομένως, ότι του είπες τα μυστικά σου, ότι είχες «σεξουαλικές σχέσεις» μαζί του, ότι τον θεωρούσες «μακροχρόνιο σύντροφό σου», ότι σας έδενε «αδελφική φιλία»;

Κι αν ξεπεράσουμε το γεγονός ότι όλο αυτό καταδεικνύει πολύ σοβαρή ψυχοπαθολογία εκ μέρους του δράστη της εξαπάτησης, τι δείχνει για τα θύματά της; Αλλά και για τη συλλογική κουλτούρα των social media;

Κανείς από εμάς που είμαστε ενεργοί σε αυτά δεν μπορεί να κάνει «τον έξυπνο». Ολοι -μηδενός εξαιρουμένου- έχουμε τσιμπήσει κατά καιρούς σε κάποια διαδικτυακή «απάτη». Απάτη είναι να σου παρουσιάζεται κάποιος (όσο υπαρκτό πρόσωπο κι αν είναι) για κάτι διαφορετικό από αυτό που είναι στην πραγματικότητα. Απάτη είναι οι παντρεμένοι που κάνουν τους χωρισμένους, οι αμόρφωτοι που κάνουν τους καθηγητές πανεπιστημίου, οι άνθρωποι εν τέλει που παραμορφώνουν τις φωτογραφίες τους για να δείχνουν πιο αδύνατοι/νέοι/όμορφοι, πιο οτιδήποτε απ’ ότι είναι στην πραγματικότητα.

Τα social δεν είναι απλώς το βασίλειο της εξαπάτησης, είναι συνυφασμένο με αυτήν. Η εξαπάτηση (προς εαυτόν και άλλους) είναι δομικό του χαρακτηριστικό. Ποιος θα βγει στα social να πει «παιδιά, είμαι μέτριος στη δουλειά μου, σήμερα το πρωί είπα ψέματα σε τρεις ανθρώπους,  κακολόγησα το συνάδελφο για να του κλέψω την προαγωγή και απατάω τον/τη σύντροφό μου επειδή είμαι καθίκι»;

Ακόμη και τα «προβλήματα» ή οι αδυναμίες μας, εμφανίζονται στα social με τέτοιον τρόπο ώστε να προάγουν την εικόνα μας, να προκαλέσουν συγκίνηση και ταύτιση, να μας κάνουν να φαινόμαστε καλύτεροι.

Και όσοι θα ανεβάσουμε μια «ταλαιπωρημένη» φωτογραφία, θα τη συνοδεύσουμε συνήθως με μια λεζάντα που τονίζει την «αυθεντικότητά» μας, τα social είναι ένα εργοστάσιο μετατροπής των αδυναμιών και των ελαττωμάτων σε αρετές. Είναι ένας ατελείωτος παραμορφωτικός καθρέπτης στον οποίον κοιτάζεσαι και βλέπεις την εξιδανικευμένη σου εικόνα. Είναι ο ορισμός της Ναρκισσιστικής Διαταραχής ακόμη και για μη διαταραγμένους.

Αυτό σταδιακά γίνεται τρόπος σκέψης και ζωής: «Γνωρίζεις» ένα άλλο προφίλ και ξεκινάς τη διάδραση μαζί του σαν να είναι κανονικός άνθρωπος. Πολύ σύντομα γράφεις κάτω από τις αναρτήσεις του «σ’ αγαπώ». Ποιον αγαπάς; Ενα άβαταρ; Μια φωτογραφία; Ενα κείμενο; Το θεωρείς οικείο, ανταλλάσσετε και κάποια μηνύματα και είστε «κολλητοί». Με ποιον είσαι κολλητός; Πώς μυρίζει; Πώς σε αγκαλιάζει; Πώς σε κοιτάει; Τι αδυναμίες έχει;

Οι σχέσεις μας γίνονται εξίσου ψεύτικες με την εικόνα μας· καταλήγουμε να ζούμε μέσα σε μια εικονική πραγματικότητα, το οποίο από μόνο του δεν θα ήταν κακό, εάν δεν την μπερδεύαμε με την πραγματική πραγματικότητα.

Το πένθος, ο έρωτας, η φιλία, η αγάπη, η εμπιστοσύνη, όλα αυτά είναι πραγματικά συναισθήματα. Εχουμε ανάγκη να τα διοχετεύσουμε κάπου. Και ζούμε σε έναν σκληρό και μοναχικό κόσμο, στον οποίον οι πραγματικοί άνθρωποι μας απογοητεύουν συχνά.

Το παράδοξο είναι ότι αποτραβιόμαστε από αυτούς τους πραγματικούς ανθρώπους -επειδή φοβόμαστε να συνδεθούμε μαζί τους- και εμπιστευόμαστε με τρομερή ευκολία, επενδύουμε τα πάντα, σε μια εικονίτσα στο facebook. Χωρίς κανένα εχέγγυο και χωρίς κανέναν κόπο. Οι σχέσεις με τους πραγματικούς ανθρώπους απαιτούν κόπο ακριβώς επειδή οι πραγματικοί άνθρωποι δεν είμαστε τέλειοι.

Η περίπτωση της Μ.Χ., που προφανώς δεν είναι μοναδική στα χρονικά, θα όφειλε να μας προβληματίσει όλους λίγο περισσότερο από «άλλο ένα συμβάν» στον μικρόκοσμο των social.

Προς εαυτούς θα όφειλε να μας προβληματίσει, όχι επειδή για την εξαπάτηση φταίνε τα θύματα, αλλά για να δούμε σε τι μετατρεπόμαστε οικειοθελώς.

Ως άτομα και ως σύνολο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News