Οι προεκλογικές καμπάνιες από μόνες τους δεν κερδίζουν εκλογές. Καμιά φορά δίνουν ή αφαιρούν πόντους, αλλά ποτέ δεν γίνονται η βασική αιτία νίκης ή ήττας. Μια εμπνευσμένη καμπάνια ενδέχεται να υποβοηθήσει στιγμιαία το κόμμα που τη διακινεί, όμως χρειάζονται πολύ περισσότερα και πιο σύνθετα πράγματα για να επιτευχθεί η επικράτησή του στην κάλπη. Αντιστοίχως, μια αποτυχημένη ή άστοχη καμπάνια μπορεί να προκαλέσει ζημιά στο κόμμα που την υιοθέτησε, όμως δυσκολεύομαι να θυμηθώ εκλογική ήττα που οφείλονταν αποκλειστικά σε λανθασμένες επιλογές προεκλογικής τακτικής.
Η καμπάνια είναι επικοινωνία. Οι πιο κυνικοί το λένε και προπαγάνδα. Και ναι, στις μέρες μας η πολιτική ταυτίζεται όλο και περισσότερο με την επικοινωνία, όμως εν τέλει αυτή που κάνει τη διαφορά είναι η ίδια η πολιτική. Αν ένα κόμμα και ο ηγέτης του υπηρετούν και προτείνουν κάτι που εκφράζει πλειοψηφικά την κοινωνία στην οποία απευθύνονται, τότε θα βρουν και τρόπο να το επικοινωνήσουν. Αν το κάνουν επιτυχημένα, θα μετατρέψουν την επικοινωνία τους σε πολλαπλασιαστή της πολιτικής ισχύος τους, αλλά πάντως δεν έχω δει πολιτικούς φορείς με επάρκεια και καλές ιδέες να πατώνουν από αδυναμία να προπαγανδίσουν τις θέσεις τους.
Κοντολογίς, αν ένα κόμμα διαθέτει θέσεις της προκοπής, θα βρει τον τρόπο να τις εξηγήσει στον κόσμο. Αν δεν έχει, όσο καλή επικοινωνία κι αν κάνει, θα φανούν οι τρύπες και οι αδυναμίες στο πολιτικό του οπλοστάσιο. Τρανό παράδειγμα της προεκλογικής εκστρατείας που διανύουμε η «προοδευτική συμμαχική κυβέρνηση» του ΣΥΡΙΖΑ. Οσο όμορφη και καλών προθέσεων κι αν ακούγεται αυτή η πρόταση, όσο επικοινωνιακά εμπνευσμένη κι αν φαίνεται, τρακάρει εν τέλει πάνω στην άρνηση των υπολοίπων κομμάτων να συμμετάσχουν, οπότε τα μούτρα της γίνονται κρέας. Προπαγανδιστικό ναυάγιο.
Δεύτερο τρανότερο παράδειγμα το «ούτε Μητσοτάκης ούτε Τσίπρας» του Ανδρουλάκη. Ερχεται σε τόσο κατάφωρη αντίθεση με την κοινή λογική και τα πολιτικά μας θέσμια, που καμιά επικοινωνιακή ωραιοποίηση δεν είναι ικανή να το μετατρέψει σε σοβαρή πολιτική πρόταση. Οταν πρωτοεκφράστηκε αυτό το ανδρουλακικό αξίωμα, έκανε τη δουλειά του, αφού έβαλε το ΠΑΣΟΚ στο κέντρο της συζήτησης. Οσο όμως περνούσε ο χρόνος και γίνονταν αντιληπτές οι επιπτώσεις του, τόσο λειτουργούσε εις βάρος του διακινητή του, αφού μεταμόρφωνε το ΠΑΣΟΚ σε βασικό παράγοντα μετεκλογικής ακυβερνησίας. Καταστροφικό επικοινωνιακό λάθος.
Ο Γκεόργκι Πλεχάνωφ, 1856-1918 (τι θυμάμαι κι εγώ…), στο διάσημο έργο του «η φιλοσοφία της Ιστορίας και ο ρόλος της προσωπικότητας», επειδή απέρριπτε την άποψη ότι οι προσωπικότητες σφραγίζουν τις ιστορικές αλλαγές, εξηγούσε πως όταν οι κοινωνικές συνθήκες είναι ώριμες να αλλάξουν υποχρεώνονται να γεννήσουν και τα πρόσωπα που θα προωθήσουν τις αλλαγές αυτές. Διαφωνώ φυσικά με τον μπολσεβίκο (και μετέπειτα μενσεβίκο) Γκεόργκι, αλλά κοιτάζοντας τα δικά μας ταπεινά προεκλογικά, καταλήγω σε μια παρόμοια διαπίστωση.
Δεν είναι οι προεκλογικές καμπάνιες των κομμάτων που κρίνουν ποιος θα νικήσει και ποιος θα χάσει στις εκλογές. Αντιθέτως, το κόμμα που λόγω πολιτικής πρότασης έχει τα φόντα και τον αέρα του νικητή, βρίσκει ευκολότερα τον δρόμο για να κάνει την καλύτερη και επαρκέστερη καμπάνια. Αντιθέτως, οι τζούφιοι κι οι πολιτικά ανύπαρκτοι είναι νομοτελειακά υποχρεωμένοι να δώσουν τη μάχη τους με καμπάνιες-σούπες γεμάτες ήξεις-αφήξεις, που δεν λένε σε κανέναν τίποτα και εν τέλει σφραγίζουν απλώς την προδιαγεγραμμένη ήττα τους.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News