Είναι πολύ δύσκολο να πεις αν ο Κώστας Λακαφώσης έχει δίκιο ή άδικο σε όσα τεχνικά λέει για τη σύγκρουση των τρένων στα Τέμπη. Εκτός αν είσαι ειδικός. Ή «ειδικός», από αυτούς που έχουν γεμίσει εσχάτως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κάνουν μακροσκελείς αναλύσεις επί εύφλεκτων υλικών, πυρόσφαιρας και άλλων τεχνικών ζητημάτων, οι οποίες συχνά αγγίζουν τα όρια της επιστημονικής φαντασίας.

Τι σημαίνει «ειδικός», όμως; Αυτό είναι ένα ερώτημα που επανέρχεται κάθε φορά που προκύπτει ένα ζήτημα το οποίο χρήζει εξειδικευμένης προσέγγισης. Και επανέρχεται, πολύ απλά διότι δεν το λύνουμε· η μη επίλυση ζητημάτων είναι κάτι στο οποίο αναμφίβολα είμαστε «ειδικοί» ως χώρα.

Ο κ. Λακαφώσης έχει εμφανιστεί πολλάκις στα ΜΜΕ ως «πραγματογνώμονας», ως «μηχανολόγος, αεροναυπηγός μηχανικός», ως «τεχνικός σύμβουλος οικογενειών θυμάτων» ή και ως «ο ιδιοφυής έλληνας που τα έβαλε με τον Ελον Μασκ» και «οδηγεί την Tesla σε χρεοκοπία». Πριν αμφισβητηθεί από τον Νίκο Πλακιά, πατέρα δύο θυμάτων των Τεμπών, τα ελληνικά ΜΜΕ ήταν υπέρ το δέον γενναιόδωρα με τον κ. Λακαφώση, γεγονός όχι και πολύ παράξενο, καθώς ο ίδιος είναι δημοσιογράφος-φωτορεπόρτερ στο επάγγελμα.

Καλώς ή κακώς, ως επάγγελμα ορίζεται αυτό από το οποίο βιοποριζόμαστε. Ειδικότερα στο δικό μας επάγγελμα, το οποίο είναι πολύ «ανοιχτό», απασχολούνται κατά κανόνα άνθρωποι που έχουν σπουδάσει εντελώς άλλα πράγματα. Οταν, όμως, ένας άνθρωπος κάνει καριέρα στα ΜΜΕ, ζει από την ενασχόλησή του σε αυτά και είναι ασφαλισμένος σε αυτά επί μακρόν, δεν βγαίνει στην τηλεόραση ως «καρδιοχειρουργός που τον κέρδισε η δημοσιογραφία», αλλά ως δημοσιογράφος.

Κατ’ επέκταση, όταν έχεις κάνει καριέρα γράφοντας ιατρικές στήλες σε περιοδικά και εφημερίδες, αυτό δεν σε καθιστά ακριβώς ειδικό, ούτε σε δικαιοδοτεί να γίνεις επίσημα σύμβουλος του υπουργείου Υγείας ή κάποιου νοσοκομείου, ας πούμε. Επικοινωνιακός σύμβουλος ναι, σύμβουλος για το πώς θα βάζουμε τα στεντ στους ασθενείς μάλλον όχι.

Στο ερώτημα γιατί είναι ασφαλισμένος στον ΕΔΟΕΑΠ, το ταμείο των δημοσιογράφων, και όχι στο ΤΕΕ των Μηχανικών, ο ίδιος ο κ. Λακαφώσης απάντησε: «Αυτό ποιον αφορά στη συγκεκριμένη συζήτηση; Το επάγγελμα του μηχανικού δεν είναι μόνο αυτού που βάζει σφραγίδες ή που δίνει εγκρίσεις για να γίνει ένα δημόσιο έργο, μια υποδομή. Εγώ δεν κάνω δημόσια έργα». Δεν απάντησε, δηλαδή. Το βιογραφικό του, όμως, δεν είναι κρυφό: «Στην αρχή της καριέρας του στον Τεχνικό Τύπο Α.Ε. (4 Τροχοί, Πτήση, Επιστήμη και Τεχνολογία) επικεντρώθηκε σε τεχνικά θέματα (αυτοκινητοβιομηχανία, πτήσεις, άμυνα και λαϊκή επιστήμη)» γράφει ο ίδιος στην ιστοσελίδα του.

Στη συνέχεια παρουσίαζε αγώνες Formula 1, συνεργάστηκε με διάφορα ΜΜΕ, όπως το ΒΗΜΑgazino, ως φωτορεπόρτερ, και το 2007 άρχισε να εμφανίζεται στην εκπομπή «Αποδείξεις» του Νίκου Ευαγγελάτου, στον ΑΝΤ1, όπου είχε μισθωτή σχέση εργασίας ως «επιστημονικός συνεργάτης».

Το φωτορεπορτάζ είναι μάλλον και αυτό με το οποίο ασχολήθηκε περισσότερο επαγγελματικά, είτε ως «φωτορεπόρτερ σε μεγάλα ελληνικά και διεθνή έντυπα» είτε ως «εμπορικός φωτογράφος, που τραβάει συχνά κλασικά εταιρικά πορτρέτα, αλλά ειδικεύεται σε πιο ενδιαφέροντα περιβαλλοντικά πορτρέτα (δηλαδή άτομα μέσα στο περιβάλλον εργασίας τους). Τραβάει επίσης αθλητικά γεγονότα και κάθε είδους φωτογραφίες αέρος-εδάφους ή εδάφους-αέρος», όπως αναγράφεται στο βιογραφικό του.

Του απαγορεύουν όλα αυτά να γίνει «τεχνικός σύμβουλος» κάποιου; Ακόμη και σε ένα τόσο πολύπλοκο και ευαίσθητο θέμα όπως είναι τα Τέμπη; Η απάντηση είναι «όχι». Με την άτυπη ιδιότητα του «τεχνικού συμβούλου» στάθηκε και στο πλευρό του Νίκου Κακλαμανάκη, εξάλλου, δίνοντας στον Ολυμπιονίκη της ιστιοπλοΐας συμβουλές τεχνικού χαρακτήρα για να βελτιώσει την απόδοσή του.

Οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει «τεχνικός σύμβουλος» οποιουδήποτε για οποιοδήποτε θέμα. Ο «τεχνικός σύμβουλος», ο «σύμβουλος» γενικότερα, δεν είναι επάγγελμα και δεν κατοχυρώνεται πουθενά. Είναι μια εξαιρετική γενικότητα και ασάφεια, από αυτές που η χώρα μας είναι γεμάτη.

Το πρόβλημα είναι αλλού και δεν είναι τόσο του ίδιου του κ. Λακαφώση· είναι πολυσύνθετο. Είναι η αδιανόητη ευκολία με την οποία ο κόσμος και τα ΜΜΕ αποδέχονται το «στην Ελλάδα ό,τι δηλώσεις είσαι», εμβληματική φράση που χρεώνεται στον Τσαρούχη. Και δεν φταίνε ούτε αυτοί τόσο πολύ. Φταίει το θεσμικό κενό, το οποίο αναπόφευκτα, θα καλυφθεί με κάθε τρόπο:

Εάν το κράτος είχε συστήσει από το πρώτο δευτερόλεπτο της τραγωδίας (όχι την πρώτη ημέρα, το πρώτο δευτερόλεπτο), ένα αρμόδιο όργανο για τη διερεύνησή της· εάν, βασικά, το όργανο αυτό προϋπήρχε, όπως υπάρχει σε όλα τα κράτη του πλανήτη, και αναλάμβανε αμέσως· εάν υπήρχαν αδιάβλητες διαδικασίες για την επιλογή των μελών αυτού του οργάνου· εάν αυτό το όργανο είχε συνέχεια και δεν ήταν κυβερνητικά διοριζόμενο· εάν ο κόσμος μπορούσε πέραν πάσης αμφιβολίας να προσβλέπει σε αυτό το όργανο για να αποκαλυφθεί η αλήθεια· εάν υπήρχαν συγκεκριμένες προδιαγραφές και κατοχύρωση για τους συμμετέχοντες σε αυτό· τριάντα «εάν» αργότερα, δεν θα διογκωνόταν ο ρόλος κανενός «εξωτερικού πραγματογνώμονα».

Και αν εμφανιζόταν, όντως, ένας τέτοιος, θα ήταν ενδεχομένως ένας άνθρωπος με βαρύ ιστορικό στη διερεύνηση δυστυχημάτων. Είναι συγκεκριμένο πράγμα αυτό, δεν αρκούν οι τεχνικές γνώσεις για να το κάνεις.

Θα είχε κάποιο νόημα να τεθούν περιορισμοί στο ποιος μπορεί να κάνει τον πραγματογνώμονα; Οχι ιδιαίτερα. Διότι καθένας μπορεί να λέει τη γνώμη του και να αυτοπροσδιορίζεται όπως θέλει. Οπως είπε και ο ίδιος ο κ. Λακαφώσης, «μα, δεν υπογράφω».

Το οποίο είναι ένα άλλο μείζον θέμα. Εδώ δεν μιλάμε για τη λάμπα στην είσοδο της πολυκατοικίας που χάλασε, μιλάμε για ένα γεγονός που κόστισε τη ζωή 57 ανθρώπων και έχει –δικαίως– φέρει την ελληνική κοινωνία στα κάγκελα. Οποιος μιλάει γι’ αυτό, συνεπώς, με βάρος γνώμης, θα πρέπει να έχει και κάποια ευθύνη για τη γνώμη αυτή. Διότι η γνώμη του επηρεάζει μια κοινωνία βαθιά διχασμένη, πολωμένη και στα όριά της. Η γνώμη του μπορεί να είναι σωστή. Αν δεν είναι, όμως;

Στην περίπτωση ενός «επίσημου», πιστοποιημένου διερευνητή, κατ΄ελάχιστον θα αμαυρωθεί η επαγγελματική του φήμη. Στην περίπτωση του κ. Λακαφώση δεν θα συμβεί τίποτε. Θα συνεχίσει, ενδεχομένως, τα φωτορεπορτάζ του και ίσως εγκαταλείψει το χόμπι του πραγματογνώμονα μέχρι να ξεχαστεί το περιστατικό.

Για την ώρα η ελληνική κοινωνία έχει μπει στα χαρακώματα για την πυρόσφαιρα, τα έλαια σιλικόνης, τις εκατέρωθεν δηλώσεις, τη διαμάχη των συγγενών, την αρμοδιότητα του κάθε «ειδικού» και τα λοιπά και η εστίαση έχει χαθεί σε θλιβερό βαθμό.

Και κανείς δεν σκέφτεται ότι, αν υπάρχουν κάποιοι που βολεύονται μέσα σε αυτή τη συνθήκη, αυτοί είναι οι πραγματικοί υπαίτιοι της εθνικής μας τραγωδίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News