H πρόσφατη πρόσκληση των BRICS σε έξι νέα μέλη (Ιράν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία, Αργεντινή και Αιθιοπία) για διεύρυνση, αναμφίβολα ανοίγει τον δρόμο για μια αναμόρφωση του παγκόσμιου γεωπολιτικού χάρτη και για τη θεμελίωση ενός νέου αναδυόμενου κόσμου. Ο Δυτικός κόσμος βρίσκεται μπροστά σε μια νέα τάξη πραγμάτων, που θα διαμορφώσει μια νέα πραγματικότητα..

Επιπλέον, η πρόσφατη σύνοδος των G20 κατέδειξε για πρώτη, ίσως, φορά την επισκίαση του Δυτικού κόσμου από έναν άλλον υπό δημιουργία και ταχεία ανάπτυξη, που περιλαμβάνει όχι μόνο χώρες που ανήκουν στην παραδοσιακή Ανατολή, αλλά και χώρες της Αφρικής και της Νότιας Αμερικής. Δεν μιλάμε απαραίτητα για δημιουργία δύο σφαιρών επιρροής, όπου η μία θα ανταγωνίζεται την άλλη, αλλά πιθανότατα και για πλήρη αντικατάσταση της αρχιτεκτονικής των πραγμάτων όπως τη γνωρίζαμε έως σήμερα.

Οι γεωπολιτικές εξελίξεις τονίζουν όχι μόνο το ανίσχυρο των Δυτικών υπερδυνάμεων να πρωταγωνιστήσουν σε διεθνές επίπεδο, αλλά και την απαρχή μιας εποχής όπου οι ισορροπίες αλλάζουν. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις πως η αυξημένη επιρροή των χωρών αυτών θα τις καταστήσει πρωταγωνίστριες στην πολιτική και στην οικονομία, ιδιαίτερα και μετά από τα πρόσφατα γεγονότα στη Μέση Ανατολή, ανεξάρτητα από την έκβαση του πολέμου.

Πολλά μέλη αυτού του συνασπισμού συνθέτουν ήδη τους δικούς τους όρους ένταξης, καθώς κάποιες απορρίπτονται από άλλες συμμαχίες (για παράδειγμα η Ινδία, που κινδυνεύει να απορριφθεί από το παγκόσμιο σύστημα συναλλαγών λόγω των εθνικιστικών πρακτικών της), ενώ προβλέπονται σχέδια για νέα επέκταση. Η υποχώρηση δολαρίου και ευρώ από τις πιέσεις για αποδολαροποίηση με χρήση εναλλακτικού νομίσματος ενισχύει ακριβώς την τάση για περαιτέρω επέκταση και ενδυνάμωση. Αυτό οφείλεται εν μέρει στην αποτυχία της Δύσης να αναμορφώσει την παγκόσμια εικόνα της, αλλά και σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής που αφορούν και τα δύο μέρη.

Η πληθυσμιακή αύξηση είναι αναμφισβήτητα η πρωταρχική αιτία της ώθησης σε υπερδυνάμεις των χωρών Ασίας και Αφρικής. Ενώ λοιπόν η εικόνα της ηγέτιδας των BRICS Κίνας δεν είναι αψεγάδιαστη, πολλές χώρες αναζητούν εναλλακτική. Οι δεσμοί Ασίας και Αφρικής ενδυναμώνονται μέσα από εμπορικές, επενδυτικές και αναπτυξιακές συνεργασίες. Αναπτύσσεται μια οικονομική συνδεσιμότητα που θα διασφαλίσει την ελευθερία κίνησης ανθρώπων, αγαθών, κεφαλαίου και υπηρεσιών.

Την ίδια ώρα, προβλέπεται πως οι πιο εκτενείς δημογραφικές μεταβάσεις των επόμενων χρόνων θα λάβουν χώρα στην Ασία και στην Αφρική. Αυτές θα είναι πιο έντονες σε περιοχές με περιορισμούς στην απασχόληση και στις ευκαιρίες ανέλιξης, καθώς οι πληθυσμοί τέτοιων περιοχών διαθέτουν και τις μεγαλύτερες προσδοκίες για ανάπτυξη.

Δεδομένου ότι δεν υπάρχει προηγούμενο που να καταδεικνύει τον τρόπο σύνδεσης της μετάβασης από έναν κυρίαρχο κόσμο σε έναν άλλο, η σπουδαιότητα του χειρισμού αυτών των αλλαγών είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και για τον επιπρόσθετο λόγο ότι, πέρα από την οικονομική, νομισματική και εμπορική αλλαγή, είναι ορατή και η δημογραφική και πολιτισμική επίδραση των αλλαγών αυτών.

Υπολογίζεται ότι τις επόμενες δεκαετίες η Ευρώπη θα αποτελείται μόνο κατά 50% από γηγενείς, με τη δική τους κουλτούρα να υποχωρεί στο ίδιο ποσοστό. Οι νέες ακμάζουσες οικονομίες θα διαθέτουν και νεανικούς πληθυσμούς που θα κρατούν το μέλλον του πλανήτη στα χέρια τους. Οι διαφορετικές κουλτούρες και θρησκείες θα εμπλουτίσουν την Ευρώπη και θα οδηγήσουν σε αλλαγή των όρων δημοκρατίας όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.

Θα έλεγε κανείς ότι βρισκόμαστε στο σημείο όπου θα πρέπει να εξετάσουμε τις τεράστιες ευκαιρίες που θα αναδειχθούν. Είναι σημαντικότατο θέμα για την Ελλάδα να υπάρχει αλληλεπίδραση με αυτές τις περιοχές και μακροπρόθεσμος προσανατολισμός ως προς αυτή την αναμόρφωση του πολιτικού και πληθυσμιακού σκηνικού. Αξίζει να γίνει σοβαρή προετοιμασία και να μετεξελιχθεί η κυβερνητική δομή για τις επόμενες γενιές, που θα εστιάσει πλήρως σε Ασία και Αφρική, κάτι που κάνει επιτυχημένα η Τουρκία.

Ακόμα και οι πρόσφατες εξελίξεις καταδεικνύουν την Ευρώπη ως θεατή και όχι ως κύριο πολιτικό παίκτη. Η επέκταση των BRICS, σε συνδυασμό με τα γεωπολιτικά και το γήρας της Ευρώπης, αποτελούν σημεία σχηματισμού ενός δυναμικού μη-Δυτικού κόσμου, όπου το ζητούμενο για εμάς θα είναι η ορθή προετοιμασία για προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα και η ανάπτυξη δεσμών που θα συμβάλουν στην αξιοποίησή της για τις γενιές που θα έρθουν.

Ο Γιώργος Κατοστάρης είναι επενδυτής κεφαλαίων, με MBA, MSc in International Business 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News