Η ήττα της ενωμένης αντιπολίτευσης από τον Ταγίπ Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές του περασμένου Μαΐου ήταν για τους κεμαλιστές του CHP –του κόμματος που ηγήθηκε του ετερόκλητου εξακομματικού συνασπισμού– ένα μεγάλο σοκ. Οι διαπρύσιοι αντίπαλοι του τούρκου προέδρου, εδραζόμενοι στα βασικά οικονομικά μεγέθη, με τον πληθωρισμό να διογκώνεται, τα ενοίκια να καλπάζουν και τις ανάγκες ανοικοδόμησης μετά τους φονικούς σεισμούς της 6ης Φεβρουαρίου 2023 να αγγίζουν τα 100 δισ. δολάρια, ήταν σχεδόν βέβαιοι ότι είχε φτάσει η ώρα της ανατροπής. Ματαίως. Ο Ερντογάν επιβεβαίωσε την αδιαμφισβήτητη, όπως τελικά αποδείχθηκε, ηγεσία του.

Τι άλλαξε, όμως, τους τελευταίους εννιά μήνες και οι αυτοδιοικητικές εκλογές της 31ης Μαρτίου, και συγκεκριμένα αυτές για τον Δήμο της Κωνσταντινούπολης, έχουν λάβει ουσιαστικά χαρακτήρα δημοψηφίσματος; Νομιμοποιείται, πράγματι, το κεμαλικό κόμμα να μιλάει για μια αμιγώς πολιτική αναμέτρηση που, σύμφωνα και με πολλούς αναλυτές, ενδεχομένως να κρίνει το μέλλον της Τουρκίας για τις επόμενες δεκαετίες; Η αλήθεια είναι ότι από τότε δεν έχει αλλάξει κάτι ιδιαιτέρως στα εσωτερικά πράγματα της χώρας.

Ηταν, όμως, ο ίδιος ο Ερντογάν που πρώτος, ήδη από την ημέρα της επανεκλογής του, έθεσε ρητά τον επόμενο μεγαλεπήβολο στόχο της παράταξης: «Πάμε τώρα να πάρουμε πίσω την Κωνσταντινούπολη». Στην παρουσίαση, δε, του κομματικού μανιφέστου για τις αυτοδιοικητικές κάλπες, ο Ερντογάν χαρακτήρισε τις εκλογές, ανεξαρτήτως είδους, ως την πλέον «αξιόπιστη διαδικασία νομιμοποίησης των κυβερνήσεων». Προφανώς, ο τούρκος πρόεδρος αισθάνεται την ανάγκη να επιβεβαιώσει την κυριαρχία του. Βρισκόμαστε, λοιπόν, ενόψει ακόμα μιας σκληρής και ιδιαιτέρως πολωμένης μάχης. Οχι σπάνιο για την Τουρκία και δη αυτή του Ερντογάν.

Εχοντας μπει στην έβδομη δεκαετία της ζωής του, ο αεικίνητος Ερντογάν ηγείται προσωπικά, εδώ και πολλές εβδομάδες, όλης της προεκλογικής εκστρατείας του ΑΚΡ, έχοντας ταξιδέψει σχεδόν σε κάθε γωνιά της επικράτειας. Η Κωνσταντινούπολη, όμως, είναι για τον Ερντογάν κάτι ξεχωριστό. Οχι μόνο επειδή είναι η γενέτειρά του, από όπου ξεκίνησε την πολυτάραχη πολιτική πορεία του, αλλά κυρίως διότι απέναντί του βρίσκεται ένας άνθρωπος που φαίνεται ικανός να κλονίσει την αυτοκρατορία του.

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου, προβεβλημένο στέλεχος του CHP, τάραξε έτι περαιτέρω την τουρκική πολιτική σκηνή όταν, το 2019, κέρδισε, εις διπλούν μάλιστα, τον Μπιναλί Γιλντιρίμ, πρώην πρωθυπουργό και εκλεκτό του τούρκου προέδρου. Ηγείται έκτοτε του μητροπολιτικού δήμου των 16 εκατομμυρίων κατοίκων, με προϋπολογισμό μεγαλύτερο πολλών εκ των υπουργείων της τουρκικής κυβέρνησης.

Στην Κωνσταντινούπολη, μια πόλη που είναι την ίδια ώρα σύμβολο για την τουρκική ταυτότητα αλλά και χρηματοοικονομική πρωτεύουσα της χώρας, παράγεται περίπου το 30% του ΑΕΠ της Τουρκίας, ενώ χάρη στις κοινωνικές δομές του δήμου συντηρούνται εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες που διαβιούν στα όρια της φτώχειας.

«Εργαστήκαμε σκληρά για να φέρουμε κοινωνική δικαιοσύνη στην Κωνσταντινούπολη. Τρέξαμε για τις ανάγκες όλων των πολιτών που παραμελήθηκαν από αυτούς που βύθισαν την οικονομία, εκείνους που αύξησαν την ισοτιμία και τον πληθωρισμό» είπε χαρακτηριστικά ο Ιμάμογλου σε μια πρώτη αποτίμηση του έργου του, αλλά και πλήττοντας τον Ερντογάν στον τομέα που χωλαίνει – όπως τουλάχιστον εκτιμά η αντιπολίτευση.

Πίσω, όμως, από τη στήριξη των αναξιοπαθούντων υποκρύπτεται μια παραδοσιακή στην Τουρκία μορφή δικτύωσης την οποία ο Ερντογάν θέλει πάση θυσία να επανακτήσει. Οποιος, άλλωστε, ελέγχει τον δήμο, δηλαδή τα τελευταία πέντε χρόνια οι κεμαλιστές, αυξάνει την επιρροή του στην κοινωνία της Κωνσταντινούπολης, άρα μεγεθύνει την πολιτική πελατεία του.

Για τον Ερντογάν, λοιπόν, μια νίκη στην Κωνσταντινούπολη, πολύ περισσότερο από την Αγκυρα ή τη Σμύρνη, όπου ούτως ή άλλως το κυβερνητικό ΑΚΡ δύσκολα θα επικρατήσει, δεν είναι απλώς θέμα πρεστίζ. Θα λειτουργήσει ευεργετικά, τόσο στο πεδίο των συμβόλων όσο κυρίως σε αυτό της εξουσίας, για την αναπαραγωγή της κυριαρχίας του τουλάχιστον έως το 2028, όταν ολοκληρωθεί η τρέχουσα θητεία του. Στα επόμενα τέσσερα χρόνια, άλλωστε, δεν μεσολαβεί άλλη εκλογική αναμέτρηση, ενώ απομένει να φανεί αν ο ίδιος θα προχωρήσει σε αναθεώρηση του Συντάγματος ώστε να διεκδικήσει στο μέλλον ξανά την προεδρία.

Πάνω από όλα, όμως, μια νίκη του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη θα βυθίσει τους κεμαλιστές σε νέα εσωστρέφεια και θα ψαλιδίσει τα φτερά του Ιμάμογλου, ο οποίος προαλείφεται μελλοντικά –και με αξιώσεις– να καταστεί το αντίπαλον δέος του νυν προέδρου του ή του διαδόχου του. Αν, πάλι, ο κεμαλικός δήμαρχος καταφέρει να κερδίσει δεύτερη συνεχομένη φορά την Κωνσταντινούπολη, άρα και τον Ερντογάν, δεν θα πάρει απλώς, αυτοδικαίως και πανηγυρικά, το χρίσμα. Θα έχει θέσει ισχυρές βάσεις να είναι επόμενος πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας. Η αναμέτρηση, λοιπόν, αντανακλά στο άμεσο πολιτικό μέλλον της βαθιά διχασμένης μουσουλμανικής χώρας.

Ηταν πετυχημένος δήμαρχος ο Ιμάμογλου; Ακόμα και οι πιο μετριοπαθείς αναλυτές στην Τουρκία υποστηρίζουν ότι ο δήμος της Κωνσταντινούπολης είναι εξαιρετικά δύσκολο να διοικηθεί, ειδικά για όποιον δεν προέρχεται από το ΑΚΡ. Δεν είναι λίγοι, επίσης, αυτοί που λένε ότι, ειδικά από ένα σημείο και μετά, ο Ιμάμογλου έβαλε τα δημαρχικά καθήκοντά του σε δεύτερη μοίρα, προτάσσοντας εαυτόν ως τον επόμενο προεδρικό υποψήφιο των κεμαλιστών. Από τη στιγμή, όμως, που ο κύριος στόχος των κεμαλιστών είναι να ανατρέψουν τον επί 20 χρόνια ισλαμιστή ηγέτης της χώρας, κάποιος θα πρέπει να βγει μπροστά.

«Τι έκανε για εσάς ο δήμαρχος» αναρωτιέται σκωπτικά ο Ερντογάν στις περιοδείες του. «Ή θα ψηφίσετε αυτόν που κάνει διακρίσεις ή αυτόν που ενώνει. Δεν θα ψηφίσετε αυτόν που σας χωρίζει, αυτόν που σας πολώνει» είναι η απάντηση του Ιμάμογλου, ο οποίος γνωρίζει ότι όσο διχάζεται το κλίμα, τόσο ο τούρκος πρόεδρος θα φέρνει περισσότερες ψήφους στη δική του κάλπη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με μια τελευταία μέτρηση του ερευνητικού κέντρου Spectrum House, το 30% των ψηφοφόρων του ΑΚΡ στην Κωνσταντινούπολη δήλωσε ότι θα έβλεπε θετικά μια επανεκλογή του Ιμάμογλου. Αυτό είναι κάτι που ο Ερντογάν πρέπει πάση θυσία να αποτρέψει, καθώς βλέπει τον δικό του υποψήφιο, τον Μουράτ Κουρούμ, να υπολείπεται δημοσκοπικά του μεγάλου αντιπάλου του.

Ποιος είναι ο Μουράτ Κουρούμ; Για να το θέσουμε καλύτερα, έχει σημασία ποιος είναι ο Μουράτ Κουρούμ από τη στιγμή που ο Ερντογάν «τρέχει» αρειμανίως την υποψηφιότητά του; Πρώην υπουργός Περιβάλλοντος, στέλεχος του ΑΚΡ με τεχνοκρατική επάρκεια, ο Κουρούμ έγινε ευρύτερα γνωστός από τη δράση του στο μετασεισμικό πεδίο της νοτιοανατολικής Τουρκίας και στη διαχείριση των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων που έμειναν άστεγοι.

Βασικό επιχείρημα της προεκλογικής εκστρατείας του, παρότι μακάβριο, είναι η δυνατότητά του να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις ενός νέου, καταστροφικού σεισμού, όπως αυτός που προβλέπουν ο ένας μετά τον άλλον οι τούρκοι επιστήμονες ότι θα γίνει το επόμενο χρονικό διάστημα. Σε ανύποπτο χρόνο, μάλιστα, ο Κουρούμ εξήγγειλε ότι η δημοτική αρχή θα προχωρήσει στην οικοδόμηση 650.000 καινούργιων κατοικιών, στις οποίες και θα μεταφερθούν χιλιάδες Τούρκοι που σήμερα μένουν σε ακατάλληλα σπίτια.

Εκτός από εξαιρετικά φιλόδοξο, το σχέδιο του Κουρούμ κοστολογείται περίπου στα 50 δισ. δολάρια. Οι «ανθεκτικές πόλεις», πάντως, παραμένουν ένα από τα ισχυρά μότο του Ερντογάν στην τρέχουσα προεκλογική εκστρατεία, καθώς το τραύμα της 6ης Φεβρουαρίου παραμένει έως σήμερα ανοιχτό στο σώμα της τουρκικής κοινωνίας.

Τι είναι αυτό που θα κρίνει το αποτέλεσμα της 31ης Μαρτίου στην Κωνσταντινούπολη; Μοιάζει με το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου. Οι δημοσκοπήσεις, όσο αξιόπιστες μπορεί να είναι σε ένα τόσο μεγάλο εκλογικό σώμα, φέρνουν πρώτο τον Ιμάμογλου. Η δε κεντρική εκδήλωση με ομιλητή τον Ερντογάν στο παλιό αεροδρόμιο της πόλης δεν θύμιζε σε τίποτε την αντίστοιχη μεγαλειώδη παρουσία περί 1,5 εκατομμυρίου οπαδών του ΑΚΡ πέρυσι την άνοιξη, πριν από τις προεδρικές.

Από την άλλη πλευρά, ο Ιμάμογλου δεν στηρίζεται πια στον συνασπισμό των έξι – αυτός αποτελεί παρελθόν, με ορισμένα από τα κόμματα, όπως το Iyi της Μεράλ Ακσενέρ, να κατεβάζουν δικούς τους υποψήφιους. Αγνωστος παράγοντας και η ψήφος των Κούρδων, οι οποίοι αποτελούν περίπου το 10% του πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης. Το 2019 το HDP στήριξε τον Ιμάμογλου, ενώ παραδοσιακά το πιο συντηρητικό μέρος των Κούρδων είναι με τον Ερντογάν. Φέτος, όμως, το DEM έχει δικό του υποψήφιο, αλλά η νεότερη γενιά είναι πιθανότερο να ψηφίσει ξανά τον Ιμάμογλου.

Τα φώτα της διεθνούς δημοσιότητας είναι για ακόμα μια φορά στραμμένα στην Τουρκία και δη στην Κωνσταντινούπολη. Και μπορεί να είναι δύσκολο να προβλέψει κάποιος τον νικητή της αναμέτρησης, το προφανές όμως είναι ότι το βράδυ της 31ης Μαρτίου θα γνωρίζουμε αν πράγματι υπάρχει κάποιος ικανός να αμφισβητήσει το καθεστώς του Ταγίπ Ερντογάν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News