«Προτάσεις για υγιεινά γεύματα». «Σούπερ τροφές για καλή υγεία». «Σνακ υψηλής διατροφικής αξίας για το σχολείο και το γραφείο». Τίτλοι σαν τους παραπάνω περνάνε διαρκώς μπροστά μας. Στα κοινωνικά δίκτυα, αναρτήσεις των απανταχού γκουρού της μαγειρικής συνωστίζονται κάτω από hastag όπως #healthyfood (υγιεινό φαγητό). Στην τηλεόραση, διατροφολόγοι και τηλεμάγειρες μπαινοβγαίνουν στα πλατό για να συμβουλέψουν τον τηλεθεατή πώς να φτιάξει ένα διατροφικό μενού, ισορροπημένο και θρεπτικό.

Οι συνταγές για να το καταφέρεις άπειρες, χρόνο να έχεις να τις δοκιμάζεις. Αν διαθέτεις, βέβαια, και το μπάτζετ για να αγοράζεις τις πρώτες ύλες: φρούτα και λαχανικά με το κιλό, ψάρια και άπαχα κρέατα, κινόα και γκότζι μπέρι, γλυκαντικές ουσίες πιο αθώες από ζάχαρες και ζαχαρίνες, όπως χαρουπόμελα και σιρόπια αγαύης, άριστα αλεύρια, εκλεκτά λάδια, βιολογικά προϊόντα και πάει λέγοντας.

Η συνταγή του θρεπτικού κέικ σού λέει «βάλε μια κούπα βρώμη, μέλι κι ένα ποτήρι λάδι». Ενα ποτήρι λάδι;, σκέφτεσαι έντρομος, καθώς η τιμή του συναγωνίζεται πια την τιμή της βενζίνης. Η υγιεινή μους σοκολάτας, με την οποία έχουν λυσσάξει όλοι στο Tik Tok, απαιτεί τέσσερα πανάκριβα αβοκάντο για να φτουρήσει για όλη την οικογένεια. Και το καθημερινό μενού που σου προτείνουν οι ειδικοί μιλάει για ψάρι τρεις φορές την εβδομάδα, τη στιγμή που εσύ μπορεί να παίρνεις κυρίως κιμάδες και κοτόπουλα σε προσφορά.

O μισός πλανήτης προτείνει στον άλλο μισό πώς να τρώει καλά και υγιεινά. Αλλά πόσοι στην πραγματικότητα μπορούν να το κάνουν; Αν βάλεις κάτω και υπολογίσεις πόσο κοστίζει η υγιεινή διατροφή, θα διαπιστώσεις ότι με τα οικονομικά δεδομένα του σήμερα έχει μετατραπεί σε όνειρο θερινής νυκτός.

Δεν είσαι ό,τι τρως, είσαι ό,τι σου επιτρέπουν να τρως. Για του λόγου το αληθές, ένα ερευνητικό πρόγραμμα που διεξήχθη λίγο πριν την έκρηξη της πανδημίας (Food Prices for Nutrition,  Πανεπιστήμιο Tufts) είχε συμπεράνει ότι το 40% του πληθυσμού είναι αναγκασμένο να καταναλώνει ανθυγιεινή τροφή, γεγονός που αποτελεί συνδυασμό χαμηλού εισοδήματος και ακρίβειας στα καλής ποιότητας προϊόντα. Για το υπόλοιπο 60%, η καλή διατροφή δεν είναι και πάλι δεδομένη.

Για τους περισσότερους, η πρόσβαση σε αυτήν είναι σαν ένα δικαίωμα που τους αφαιρείται και για να το διατηρήσουν θα πρέπει να σπάνε το κεφάλι τους να βρίσκουν εναλλακτικές που αντέχει η τσέπη τους. Να πάνε στη λαϊκή το μεσημέρι για να βρούν φρούτα και λαχανικά μισοτιμής, να αναζητούν, σαν Ιντιάνα Τζόουνς του σουπερμάρκετ, τις προσφορές, να παρακαλούν τον ξάδελφο από την επαρχία που καλλιεργεί ελιές να τους προμηθεύει με το λάδι του χρόνου σε τιμή κόστους. Και να πήξουν στη σαρδέλα, που παραμένει ακόμα κάπως προσιτή, για να μην πήξουν στα φτηνιάρικα κρέατα αμφιβόλου ποιότητας.

Λύσεις υπάρχουν, αλλά αν είναι τόσο δύσκολες και πολύπλοκες αδυνατείς να τις υιοθετήσεις. Στο τέλος υιοθετείς το εύκολα προσβάσιμο και εκείνο που σηκώνει το πορτοφόλι σου. Ποιο είναι αυτό; Το κατώτερης ποιότητας τρόφιμο, ασφαλώς. Με αυτή την επιλογή μάς άφησε η κρίση και η ακρίβεια, αλλάζοντας άρδην τις διατροφικές μας συνήθειες την τελευταία δεκαετία, όπως διαπίστωσε και πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Ερευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).

Ποια υγιεινή διατροφή; Ποιες αγνές πρώτες ύλες; Ο,τι αξίζει να βάζουμε στο πιάτο μας, το περικόψαμε. Μειώσαμε τις πηγές πρωτεΐνης, τα γαλακτοκομικά, το ελαιόλαδο, τα φρούτα και τα λαχανικά, και την ίδια στιγμή αυξήσαμε τους υδατάνθρακες. Τρως μακαρόνι και ψωμί για να χορτάσεις με λίγα λόγια, ούτε καν ψωμί και λάδι, όπως λέει η φράση. Πώς να το πάρει το λάδι ο μεροκαματιάρης; Αντικλεπτικό του έχουν βάλει σε κάποια μάρκετ, τόσο δυσπρόσιτο.

Από την άλλη, η έρευνα διαπίστωσε ότι αυξήσαμε τα αλκοολούχα ποτά κατά 68%. Λογικό, δεν βγαίνουμε σε χώρους εστίασης όπως παλιότερα, καθόμαστε και τα πίνουμε σπίτι. Διαπιστώθηκε, επίσης, μείωση της μηνιαίας κατανάλωσης σε ποσότητες κατά κεφαλήν, κάτι που καταδεικνύει σημαντικές αλλαγές στη διατροφή μας. 1.825 ευρώ η κατά κεφαλήν δαπάνη σε είδη παντοπωλείου το 2022, κατά 5,8% μειωμένη σε σχέση με το 2009, δηλαδή πριν την έναρξη της πρώτης δημοσιονομικής κρίσης. Λογικό και πάλι. Ο,τι κόβουμε, το τρώμε και λιγότερο.

Το μόνο θετικό συμπέρασμα της έρευνας του ΙΕΛΚΑ είναι η αύξηση στα όσπρια (44%). Από τις ελάχιστες υγιεινές επιλογές που μας έχουν μείνει και που πραγματικά αξίζει να τρώμε συχνά. Το εθνικό μας φαγητό, η φασολάδα, πήρε επιτέλους την εκδίκησή του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News