Μετά το blitzkrieg από καμιά δεκαριά στελέχη της ΝΔ που είδαν φως και βγήκαν και μέσα στην χαρά τους «πρόσφεραν» τη λάθος προσέγγιση (περί ανάγκης δεξιάς στροφής) στα τηλεοπτικά εκλογικά τραπέζια, η ανάλυση της κάλπης και των ποιοτικών στοιχείων του exit poll οδηγεί στα πιο ψύχραιμα και πιο ορθά συμπεράσματα για το τι πραγματικά έγινε στις ευρωεκλογές.

Χωρίς πολλούς αριθμούς, τα συμπεράσματα αυτά περιλαμβάνουν τις παρακάτω επισημάνσεις:

♦ Τον Ιούνιο του 2023, στις εθνικές εκλογές, ψήφισαν ΝΔ 2,1 εκατ. άνθρωποι, ενώ στις ευρωεκλογές της Κυριακής μόλις 1,1 εκατομμύριο. Τα τρία-τέταρτα από το σχεδόν ένα εκατ. πολίτες που δεν ψήφισε ΝΔ επέλεξε την αποχή. Οι υπόλοιποι που προσήλθαν και ψήφισαν πού πήγαν; Στην Ακροδεξιά; Οχι. Οι περισσότεροι, το 15%, όπως θα δείτε στην παρακάτω κάρτα, πήγαν προς τα αριστερά, κυρίως στο ΠΑΣΟΚ, και δευτερευόντως σε άλλα αριστερά κόμματα. Οι μετακινήσεις προς τα δεξιά ήταν μικρότερες (13%).

H ανάλυση του exit poll από την ΕΡΤ καταρρίπτει τον μύθο ότι οι μετακινήσεις από την ΝΔ πήγαν κυρίως προς την Ακροδεξιά: 

♦ Ενα ακόμη «συμπέρασμα» που δεν υποστηρίζεται από τα δεδομένα είναι ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες πήγαν στις κάλπες να «μαυρίσουν» την ΝΔ, διότι άνοιξε την περίμετρο της φορολόγησης με το νομοσχέδιο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Αυτός είναι ο δεύτερος μύθος που καταρρίπτεται. Σύμφωνα με την ανάλυση του exit poll, η ΝΔ ήταν πρώτη στους ελεύθερους επαγγελματίες με ποσοστό 28,2% ενώ ελάχιστοι ελεύθεροι επαγγελματίες πήγαν σε ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ (11% περίπου στο κάθε κόμμα) που είχαν σηκώσει τη σημαία κατά της φορολόγησής τους.

Η ανάλυση του exit poll (που είναι κοινή από τις εταιρείες που το έτρεξαν) δείχνει ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες ψήφισαν ΝΔ, σε αντιστοιχία με το εθνικό της ποσοστό στην ευρωκάλπη (ΣΚΑΪ):

«Η ΝΔ έχασε κεντρώους»

♦ Οι δύο παραπάνω κάρτες εξηγούν πώς ψήφισαν αυτοί που πήγαν στην κάλπη την Κυριακή. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών της ΝΔ (σε απόλυτο αριθμό ψήφων) προέρχεται από αυτούς που κινήθηκαν προς την αποχή. H ανάλυση των ποιοτικών στοιχείων του exit poll, οδηγεί κατά τον Θωμά Γεράκη της Marc στο συμπέρασμα ότι «η ΝΔ έφτασε να έχει 700.000 ψήφους στην αποχή». Ποιοι ήταν αυτοί που απείχαν; Κατά τον κ. Γεράκη (Ant1, 10/6), ήταν «κυρίως κεντρογενείς, κεντρώοι, κεντροδεξιοί. Δεν ήταν οι δεξιοί. Γιατί στους δεξιούς η ΝΔ έχει υψηλή συσπείρωση. Αρα η ΝΔ έχασε κεντρώους»…

♦ Ακόμη και οι πολλοί σταυροί που, πέραν των κομματικών, πήγαν στον Γιώργο Αυτιά και τον Φρέντι Μπελέρη, μάλλον την απουσία του Κέντρου από την κάλπη μαρτυρούν.

Επομένως, φτάσαμε εκεί που ξέραμε ότι ήμασταν. Στον μέσο Ελληνα, τον δημοκρατικό πολίτη που δεν κινείται εκλογικά προς τα άκρα και στήριξε τον κ. Μητσοτάκη (από τότε που έγινε αρχηγός της ΝΔ) κόντρα στη διάλυση της χώρας και τον λαϊκισμό. Τώρα, ο κόσμος αυτός δείχνει θυμωμένος-απογοητευμένος. Αρκετά για να μην πάει στην κάλπη, αλλά ακόμη όχι αρκετά για να καταψηφίσει τον κ. Μητσοτάκη, ψηφίζοντας κάτι άλλο. Γεγονός που έχει δύο όψεις που θα αναλυθούν στη συνέχεια.

Ας δούμε μερικά ερωτήματα και απαντήσεις:

Γιατί ενοχλήθηκαν αυτοί οι άνθρωποι; 

—Με βάση τις μετρήσεις, το βασικό τους πρόβλημα είναι η ακρίβεια και η ανασφάλεια που τους προκαλεί η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης. Πιο απλά, ο κόσμος «δεν βγαίνει» οικονομικά, ενώ παράλληλα βλέπει ότι το δίχτυ ασφαλείας του κράτους (πχ. η δημόσια Υγεία, τα δημόσια Σχολεία και η δημόσια Ασφάλεια) δεν τον προστατεύει επαρκώς.

Σε αυτό προσθέστε και έναν ποιοτικό παράγοντα. Ο ήδη πιεσμένος κόσμος οργίζεται από την αλαζονεία και το ύφος της εξουσίας όταν πχ. ακούει υπουργούς να αυτοθαυμάζονται λέγοντας ότι «πέφτουν οι τιμές» και στην πράξη βλέπει το αντίθετο, ή όταν τους λες ότι έχουν ακριβύνει τα ενοίκια και σου απαντούν ότι «οι ιδιοκτήτες όμως βγάζουν λεφτά τώρα» –οι πολίτες νιώθουν ότι, όχι μόνο δεν θέλεις ή δεν μπορείς να λύσεις το πρόβλημά τους, αλλά δεν τους ακούς καν.

Θα τους ξανακερδίσει η ΝΔ αν στραφεί στην καθημερινότητα; 

—Στην απάντηση υπάρχουν δύο σκέλη. Πριν τα εξετάσουμε όμως, μια γενική παρατήρηση: το κλίμα που μεταδίδεται από κάποια κυβερνητικά στελέχη, ότι όσοι απείχαν θα είναι σχετικά εύκολο να ξαναγυρίσουν στην ΝΔ σε μια εθνική κάλπη που θα έχει πραγματικό δίλημμα, δεν έχει επιβεβαιωθεί μετά τις δεύτερες τετραετίες της Μεταπολίτευσης. Επομένως το εγχείρημα δεν είναι καθόλου «παιχνιδάκι» αλλά δύσκολο, κι εδώ οδηγούμαστε στα δύο σκέλη:

α) Η υπόθεση ότι όσοι έφυγαν θα επιστρέψουν στηρίζεται σε μια στατική ανάλυση. Στην εικόνα δηλαδή της αντιπολίτευσης στις ευρωεκλογές που δείχνει όντως ότι η ΝΔ δεν έχει αντίπαλο. Κανείς δεν μπορεί ωστόσο να εξασφαλίσει ότι αυτό θα ισχύει σε τρία χρόνια από σήμερα, ή και νωρίτερα.

β) Η στροφή στην καθημερινότητα που φαίνεται ότι θα σηματοδοτεί ο ανασχηματισμός δεν αρκεί από μόνη της. Ολα θα κριθούν από το αποτέλεσμα. Διότι πέρα από την πρόθεση που δηλώνεται και τις προσπάθειες που θα γίνουν, οι μεταρρυθμίσεις και οι παρεμβάσεις πρέπει να οδηγήσουν σε απτά αποτελέσματα. Και όταν μιλάμε για παθογένειες με βάθος, όπως η κατάσταση στην Υγεία ή η έλλειψη ανταγωνισμού και η διάρθρωση της αγοράς προϊόντων (από το χωράφι έως τα σούπερ μάρκετ), οι αλλαγές απαιτούν χρόνο.

Υπήρχαν σημάδια ότι οι πολίτες δυσφορούν; 

—Υπήρχαν. Ωστόσο η μακαριότητα, ο βαυκαλισμός και η αλαζονεία πολλών υπουργών μετά την εκλογική νίκη, με το πολυσυζητημένο 41%, τον Ιούνιο του 2023, τα έσπρωχνε όλα κάτω από χαλί. Σε όλες τις μετρήσεις οι πολίτες «φώναζαν» για την ακρίβεια και την κατάσταση του κράτους. Ενώ, ακόμη και όταν εκφράστηκαν πρωτογενώς, στην κάλπη των αυτοδιοικητικών τον περασμένο Οκτώβριο, ελάχιστοι θέλησαν να αναλύσουν και να κατανοήσουν αυτό που είπαν.

Διότι στις αυτοδιοικητικές, δεν ηττήθηκε μόνον ο Αγοραστός στη Θεσσαλία για τα έργα που δεν είχαν γίνει. Εκεί εστίασαν οι περισσότεροι από την ΝΔ γιατί εκεί είχε συμβεί η μεγάλη καταστροφή από τον Daniel. Ενώ βόλευε η μια «μεμονωμένη περίπτωση», ενός Περιφερειάρχη που απέτυχε, για να μην σπάσει η μακαριότητα που είχε εμφυσήσει σε στελέχη εντός και εκτός του Μαξίμου η κάλπη του Ιουνίου.

Στους πιλότους αυτό ονομάζεται confirmation bias (προκατάληψη επιβεβαίωσης): πιστεύουν ότι τα έχουν ρυθμίσει όλα σωστά στην πτήση, ότι αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα που προέκυψε με τις κατάλληλες ενέργειες και αυτό «θολώνει» ακόμη και την ερμηνεία αυτών που βλέπουν τα μάτια τους έξω από το παράθυρο. Με αυτό τον τρόπο έχουν προκύψει αρκετά ατυχήματα.

Toν περασμένο Οκτώβριο, για παράδειγμα, αυτό που ελάχιστοι αξιολόγησαν ήταν πως πέρα από την περίπτωση Αγοραστού και τις άλλες Περιφέρειες, η ΝΔ ηττήθηκε μέσα στο «κάστρο» της, στο κέντρο της Αθήνας. Και μάλιστα με έναν κατεξοχήν υποψήφιο του μετώπου της λογικής και της μετριοπάθειας, τον Κώστα Μπακογιάννη. Ο οποίος, με βασικό μείον τον Μεγάλο Περίπατο και την επιμονή του σε αυτόν, είδε τα ποσοστά του να υποχωρούν με τον ίδιο τρόπο που υποχώρησε το ποσοστό της ΝΔ στις ευρωεκλογές: δια της αποχής, η οποία στις εκλογές για τον Δήμο της Αθήνας ήταν στον α’ γύρο 69%.

Ασφαλώς, ο κ. Μητσοτάκης έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και το αποκλειστικό προνόμιο να ορίσει τις προτεραιότητες και να διαλέξει τα πρόσωπα που θα τις υπηρετήσουν. Και υπάρχει πολύς χρόνος. Ωστόσο η υποτίμηση της δυσκολίας του εγχειρήματος από κάποιους στο περιβάλλον του προσφέρει μάλλον κακή υπηρεσία, όσο και η λανθασμένη εισήγηση περί δεξιάς στροφής. Η λύση είναι να πέσει με σπασμένα φρένα η κυβέρνηση στην πραγματική πραγματικότητα, φεύγοντας αμέσως από τη ρητορική πραγματικότητα όσων ξέμειναν στο συννεφάκι του 41% και του «ο λαός μας θέλει».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News