Ο Ταγίπ Ερντογάν γνώρισε την Κυριακή την πιο βαριά ήττα της πολυτάραχης πολιτικής καριέρας του. Εως χθες το απόγευμα το ερώτημα που κυριαρχούσε στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης ήταν αν ο παντοδύναμος ισλαμιστής ηγέτης θα έχανε ξανά από τον ίδιο άνθρωπο: Τον Εκρέμ Ιμάμογλου. Τελικά, η απάντηση ήταν εκκωφαντικά θετική –κι αυτό παρά το γεγονός ότι ο Ερντογάν ουσιαστικά παραμέρισε τον δικό του υποψήφιο και αντιπαρατέθηκε ευθέως με τον δημοφιλή δήμαρχο της πόλης. Με απλά λόγια, εκτός από βαριά, η ήττα ήταν και προσωπική.

Το πρόβλημα, όμως, για τον τούρκο πρόεδρο ξεπερνά τα όρια της ιστορικής μητρόπολης. Μετά από 22 χρόνια το ΑΚΡ έπεσε πρώτη φορά στη δεύτερη θέση. Πρόκειται για μια ιστορική μεταβολή της τουρκικής κοινωνίας ή ο θρίαμβος των κεμαλιστών του CHP είναι αποτέλεσμα της συγκυρίας; Εγινε το πρώτο βήμα για την ανατροπή του Ταγίπ Ερντογάν από την ηγεσία της χώρας ή ο αειθαλής 70χρονος πολιτικός άνδρας θα ανακάμψει στο εγγύς μέλλον; Είναι, άραγε, η αρχή του τέλους της Τουρκίας του Ερντογάν;

Ουδείς μπορεί να αγνοήσει το γεγονός ότι οι χθεσινές εκλογές στην Τουρκία ήταν αυτοδιοικητικές. Αρα, στο πλαίσιο της αποκαλούμενης «χαλαρής» ψήφου, οι τούρκοι πολίτες είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν την απογοήτευσή τους για τη διακυβέρνηση του Ερντογάν και δη για τα μείζονα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μεσαία και ειδικότερα τα φτωχά στρώματα. Απόρροια (και) των αλλοπρόσαλλων επιλογών του τούρκου προέδρου στον συγκεκριμένο τομέα, ιδιαιτέρως στα χρόνια πριν από την επανεκλογή του.

Κανείς, όμως, δεν μπορεί να αγνοήσει αυτό που από το βράδυ της Κυριακής μοιάζει αυτονόητο, τόσο εντός όσο και εκτός Τουρκίας: Ο Εκρέμ Ιμάμογλου εμπεδώθηκε ως αδιαμφισβήτητος διεκδικητής της εξουσίας. Θα είναι ο άνθρωπος που, άνευ μεγάλου απροόπτου, θα διεκδικήσει το 2028 –ή και νωρίτερα– την προεδρία της χώρας. Απέναντι είτε στον Ερντογάν είτε στον διάδοχό του. Αλήθεια, θα αντέξει ο τούρκος πρόεδρος να αντιπαρατεθεί και ενδεχομένως να χάσει για τρίτη φορά από τον Ιμάμογλου;

Ο επανεκλεγείς δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης κλήθηκε να απαντήσει σε μια σειρά από ερωτήματα. Και απάντησε σε όλα καταφατικά. Συσπείρωσε ψηφοφόρους εκτός του στενού πυρήνα του κεμαλικού κόμματος από τα διάφορα κόμματα που σχημάτισαν πέρσι την ετερόκλητη αντιπολίτευση των έξι. Έφερε στη δική του κάλπη την πλειοψηφία των Κούρδων παρά την κάθοδο του φιλοκουρδικού DEM. Κυριάρχησε στη νεολαία, συγκεντρώνοντας υψηλά ποσοστά μεταξύ των χιλιάδων ανδρών και γυναικών που ψήφισαν την Κυριακή για πρώτη φορά στη ζωή τους. «Διαμάντια της Κωνσταντινούπολης» αποκάλεσε τους νέους ο Ιμάμογλου, ο οποίος έχει αντιληφθεί ότι η δημιουργία νέας βάσης υποστηρικτών, σε μια κοινωνία που βιώνει δημογραφική έκρηξη, αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για όποιον θέλει να αντιπαρατεθεί με το ΑΚΡ του Ταγίπ Ερντογάν –ένα κόμμα που παρά το αποτέλεσμα της Κυριακής, συνεχίζει να διαθέτει ισχυρότατο λαϊκό έρεισμα.

Ο Ιμάμογλου ακολουθεί μια στρατηγική άκρως αντίθετη από αυτήν του Ερντογάν. Δεν στηρίζεται σε τόσο μεγάλο βαθμό στην ταυτότητα. Ακόμα και όταν επιλέγει αυτόν τον δρόμο, αναδεικνύει ως προτάγματα τη συμπερίληψη, τη διαφορετικότητα, την κοινωνική δικαιοσύνη, τη δημοκρατία. «Η Κωνσταντινούπολη έχει αρχαίο παρελθόν», είπε στην πανηγυρική ομιλία μετά τη νίκη του, προσθέτοντας ότι η πόλη ήταν πάντοτε ανοικτή σε όλες τις θρησκείες, όλες τις εθνότητες, όλες τις ιδεολογίες. Με το άλμα που επιχειρεί ο Ιμάμογλου στοχεύει να ξεπεράσει τον παλαιό διχασμό μεταξύ κεμαλιστών και ισλαμιστών και να ηγηθεί ενός ευρύτερου μετώπου, το οποίο φυσικά επιθυμεί την Τουρκία κυρίαρχη περιφερειακή δύναμη, χωρίς όμως την ισλαμο-εθνικιστική προμετωπίδα του Ερντογάν.

Θα αλλάξει όμως ξαφνικά και άρδην η Τουρκία και θα ακολουθήσει τον δρόμο του Ιμάμογλου; Προφανώς και όχι. Εξ ου και ο Ταγίπ Ερντογάν δεν αναμένεται να παραδώσει εύκολα τα όπλα. Διαθέτει το αισθητήριο του ηγέτη και γνωρίζει ότι για να προστατεύσει την κληρονομιά του οφείλει να προσλάβει εποικοδομητικά το μήνυμα της κάλπης. Αλλωστε, το γεγονός ότι πέρσι την άνοιξη δεν εξελέγη πρόεδρος από τον πρώτο γύρο, έχοντας μάλιστα αντίπαλο έναν μη χαρισματικό πολιτικό όπως ο Κεμάλ Κιλιντσάρογλου, ήταν μια σαφέστατη προειδοποίηση περί της κάμψης του εκτοπίσματος του. Απέναντι, όμως, στον επικοινωνιακό και αποτελεσματικό Ιμάμογλου τα πράγματα ήταν διαφορετικά.

Αν πριν από τις τοπικές εκλογές κρινόταν το μέλλον του Ιμάμογλου, τώρα πλέον κρίνεται αυτό του Ερντογάν. Είναι ο τούρκος πρόεδρος αυτός που πρέπει να απαντήσει σε μια σειρά από κρίσιμα ερωτήματα. Το πλέον κομβικό είναι αν θα ξανακατέβει υποψήφιος πρόεδρος ή θα επιχειρήσει, σταδιακά, να επιβάλει τον διάδοχό του. Οντας όλα αυτά τα χρόνια παντοδύναμος και χαράσσοντας σχεδόν κατά μόνας την κυβερνητική πολιτική, εσωτερική και εξωτερική, ο Ερντογάν δεν άφησε ζωτικό χώρο σε εν δυνάμει ηγετικά στελέχη. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο ότι συνοδοιπόροι του, όπως Αμπντουλάχ Γκιούλ ή ο Αχμέτ Νταβούτογλου, τον εγκατέλειψαν –άλλοι νωρίς, άλλοι αργότερα.

Αλλά και αν ψάξει στη νεότερη γενιά στελεχών, όπως ο γαμπρός του, ο τούρκος πρόεδρος θα συναντήσει αντιδράσεις, ενώ το αποτέλεσμα θα είναι αμφίβολο. Γίνεται να κατέβει υποψήφιος πρόεδρος της Τουρκικής Δημοκρατίας ένας άνθρωπος με ελάχιστη πολιτική εμπειρία; Η ατυχής επιλογή του Μουράτ Κουρούμ ως υποψήφιου δημάρχου Κωνσταντινούπολης αποδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος.

Ολα τα βλέμματα θα είναι τους επόμενους μήνες στραμμένα στον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος οφείλει να αποφασίσει: Θα εξαντλήσει τη θητεία του ή θα προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές; Θα επιχειρήσει να πραγματοποιήσει συνταγματική αναθεώρηση ή θα ερμηνεύσει διαφορετικά το τουρκικό Σύνταγμα ώστε να νομιμοποιήσει μια δική του, τρίτη, υποψηφιότητα για την προεδρία;

Εως τότε, είναι βέβαιο, ότι ο Ερντογάν θα εντείνει τη δημόσια παρουσία του και την εφαρμογή της απαραίτητης πολιτικής για την ενίσχυση του αφηγήματος που ονομάστηκε «Αιώνας της Τουρκίας». Δηλαδή του οράματος για τη μετατροπή της χώρας σε περιφερειακό παίκτη που δεν ακολουθεί, αλλά διαμορφώνει τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Σε τεχνολογική, εμπορική, ενεργειακή και κυρίως παραγωγική δύναμη που απλώνεται πολύ μακρύτερα από τη γεωγραφική θέση της, στο σταυροδρόμι Ανατολής και Δύσης.

Ο Ερντογάν έχει αποδείξει όλα αυτά τα χρόνια ότι είναι πολύ σκληρός για να πεθάνει. Και ότι οι αναποδιές δεν τον πτοούν. Αντιθέτως τον αναζωογονούν. Η ηγετική στόφα του μπορεί να αλλοιώνεται δύσκολα, η ειδοποιός διαφορά όμως είναι ότι τώρα έχει απέναντί του κάποιον που αποδεδειγμένα μπορεί να τον κερδίσει. Αν δεν αλλάξει ο ίδιος τους όρους του παιχνιδιού, μπορεί να βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους. Του τέλους μιας ολόκληρης εποχής.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News