Εμείς οι Ελληνες είμαστε δυστυχισμένοι; Μάλλον ναι, είναι το συμπέρασμα που φαίνεται να προκύπτει από τις μετρήσεις του World Happiness Report του 2025. Σύμφωνα με τις μετρήσεις αυτές, οι ερωτηθέντες Ελληνες βαθμολόγησαν την ευτυχία τους με 5,776, με άριστα το 10. Το αποτέλεσμα προέρχεται από τις απαντήσεις τους στο ερώτημα: «Πώς εκτιμάτε την ποιότητα της ζωής σας στην κλίμακα από μηδέν έως δέκα». Ο μέσος όρος των απαντήσεων ήταν το απογοητευτικό 5,776.

Γενικά, υπάρχει η γνώμη ότι η ποιότητα ζωής εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το εισόδημα. Και όμως, η Ελλάδα, με κατά κεφαλή εισόδημα (ΑΕΠ) 21.000 δολάρια, αυτοβαθμολογείται με 5,776, ενώ η Κόστα Ρίκα, με μικρότερο εισόδημα (17.000 δολάρια) είναι έκτη στην παγκόσμια κατάταξη με βαθμό 7,27, η Σερβία, με εισόδημα 13.οοο δολάρια, παίρνει βαθμό 6,6 και η Κίνα, με 13.800 δολάρια, παίρνει βαθμό 5,92. Με άλλα λόγια, οι κάτοικοι χωρών πολύ φτωχότερων της Ελλάδας έχουν ευτυχέστερους ή περισσότερο ικανοποιημένους πολίτες.

Βέβαια, οι μελέτες αυτού του τύπου, που βασίζονται δηλαδή σε υποκειμενικές κρίσεις, έχουν το σοβαρό πρόβλημα της σύγκρισης. Πώς μπορούμε να συγκρίνουμε το 7,27 του Κοσταρικανού με το  5.776 του Ελληνα, όταν η ευτυχία δεν μετριέται με κάποιο αντικειμενικό μέτρο; Επίσης, μπορεί να υπάρχουν και προβλήματα δειγματοληψίας· υπάρχει π.χ. μεγάλη διαφορά μεταξύ της ζωής στο Μενίδι και της ζωής στην Κηφισιά. Ομως παρά τις διαφορές, τα αποτελέσματα από τη μέτρηση της ευτυχίας μας ή της ικανοποίησης από τη ζωή μας έχουν αξία.

Είναι καλό να αναρωτηθούμε όλοι μας, αλλά κυρίως αυτοί που διαμορφώνουν το κοινωνικο-πολιτικο-οικονομικό πλαίσιο εντός του οποίου ζούμε: Γιατί εμείς οι Ελληνες δεν είμαστε ικανοποιημένοι από την ποιότητα της ζωής μας; Δεν μπορώ να γνωρίζω ή να έχω γνώμη για το τι και πώς αισθάνονται οι άλλοι, μπορώ όμως να διατυπώσω τους παράγοντες που μειώνουν την ποιότητα της δικής μου ζωής και, πιθανότατα, της ζωής πολλών άλλων πολιτών.

Οι παράγοντες αυτοί είναι… ο εξής ένας, με πολλές εμφανίσεις: η αβεβαιότητα. Οπως πολλοί συμπολίτες μας, αισθάνομαι αβεβαιότητα για τη σωματική μου ακεραιότητα όταν περπατώ στο πεζοδρόμιο, διότι κάθε λεπτό κάποιος μπορεί να εμφανιστεί απειλητικά μπροστά μου με τη μοτοσικλέτα του, και όταν οδηγώ, γιατί φοβάμαι τους πολλούς ασυνείδητους οδηγούς που περνούν με κόκκινο.

Επίσης, αισθάνομαι αβεβαιότητα όταν πρέπει να φύγω από το σπίτι μου, διότι οποιαδήποτε στιγμή μπορεί να μπουν ληστές και να τα κάνουν λίμπα, κάτι που έχει συμβεί στο παρελθόν και συμβαίνει σε δεκάδες σπίτια κάθε μέρα.

Φοβάμαι μήπως κάποιος πρεζάκιας πλησιάσει τα εγγόνια μου όταν επιστρέφουν σπίτι από το σχολείο.

Φοβάμαι μήπως έχω την ατυχία να βρεθώ σε κάποιο σημείο όπου οι μαφίες αλληλοσκοτώνονται και με βρει καμιά σφαίρα που προορίζεται για άλλον.

Ακόμη, φοβάμαι μήπως αρρωστήσω και χρειαστεί να μπω σε δημόσιο νοσοκομείο, όπου δύο αγαπημένα μου πρόσωπα πέθαναν από ενδονοσοκομειακή λοίμωξη.

Με απλά λόγια, νιώθω αβεβαιότητα και φοβάμαι, όπως χιλιάδες συμπολίτες μας, ότι οποιαδήποτε χρονική στιγμή δολοφόνοι, ληστές και λοιποί παράνομοι, αλλά και αδιάφοροι ή ανίκανοι δημόσιοι υπάλληλοι, μπορούν να μας στερήσουν ό,τι πολύτιμο έχουμε. Αυτή η αβεβαιότητα μειώνει σημαντικά το επίπεδο της ευτυχίας και ικανοποίησης που νιώθουμε. Οι Ελληνες αισθάνονται ότι δεν προστατεύονται, δεν νιώθουν ασφαλείς.

Θα παρατηρήσατε, ασφαλώς, ότι όλα τα παραπάνω συνδέονται με τις βασικές αδυναμίες κρατικού μηχανισμού, δηλαδή να προστατεύσει τους πολίτες και να τους κάνει να αισθάνονται ασφαλείς.

---

Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News