Πρωτοασχολήθηκα με την υπόθεση της Ηριάννας και του Περικλή πριν ένα χρόνο. Ξεκινώντας με ένα αναλυτικό άρθρο που έγραψα για το Protagon. Ακολούθησαν κι άλλα. Θα τα βρείτε εδώ. Την Πέμπτη η Ηριάννα και ο Περικλής αθωώθηκαν πανηγυρικά από το Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων.

Από την περιπέτεια της Ηριάννας και του Περικλή μπορούμε να βγάλουμε αρκετά χρήσιμα συμπεράσματα. Ενα από αυτά είναι και το εξής θλιβερό: κανένας χώρος δεν είναι απρόσβλητος στα fake news, στις θεωρίες συνωμοσίας, στην ανορθολογικότητα και στην απλή βλακεία.

Εδώ και ένα χρόνο που ασχολούμαι με την υπόθεση δεν μπορείτε να φανταστείτε τι ανοησίες έχω ακούσει. Από παντού. Από ψεκασμένους δεξιούς μέχρι σοβαρούς ορθολογιστές φιλελεύθερους. Από κεντροαριστερούς και κεντροδεξιούς, από σχετικούς και άσχετους, από έμπειρους και άπειρους, από νομικούς και μη νομικούς, από άτομα που έχουν καλή πληροφόρηση μέχρι άτομα που ζουν κυριολεκτικά στις άρρωστες φαντασιώσεις τους. Ακόμα και από άτομα που εκτιμώ και εμπιστεύομαι πολύ. Ήταν πεπεισμένα ότι «ήξεραν» κάτι παραπάνω, ότι είχαν ακούσει από «έμπιστη πηγή», ότι «γνώριζαν», ότι εντόπιζαν τα σκοτεινά, ύποπτα σημεία, ότι δεν ήταν αφελείς, όπως βέβαια ήμουν εγώ. Σε όλες τις περιπτώσεις, χωρίς καμία εξαίρεση, είχαν, στην καλύτερη περίπτωση μια εντελώς επιδερμική γνώση της υπόθεσης. Ακόμα και τώρα, υποθέτω, θα είναι όλοι αυτοί πεπεισμένοι ότι τα πράγματα είναι διαφορετικά. Ότι πολλά στοιχεία (που βέβαια οι ίδιοι γνωρίζουν) δεν αποκαλύφθηκαν. Ότι έγιναν παρεμβάσεις «από ψηλά». Ότι οι δικαστές είχαν άλλους λόγους για να αθωώσουν τα δύο νέα παιδιά. Και γενικά ότι κάτι μας κρύβουν…

Το ευτράπελο της υπόθεσης είναι ότι, όπως διαπίστωσα, αρκετοί φιλελεύθεροι εμπιστεύονται το κράτος πολύ περισσότερο απ’ όσο νόμιζα. «Μα πώς είναι δυνατόν να πιστεύεις τις εκθέσεις ιδιωτών βιολόγων, καθηγητών πανεπιστημίου και το εργαστήριο του Πανεπιστημίου της Λωζάνης και όχι το τιμημένο και πολυτραγουδισμένο εργαστήριο της Ελληνικής Αστυνομίας;» Και να που αποδείχθηκε το ανέλπιστο. Και αυτό το εργαστήριο είναι μια ελληνική κρατική υπηρεσία που δεν λειτουργεί άψογα. Που δήλωνε (όπως προέκυψε από την ακροαματική διαδικασία) σε γραπτή έκθεση προς τον ειδικό εφέτη ανακριτή ότι έχει διαπίστευση κατά ISO 17025 ενώ δεν είχε, ότι ήταν μέλος του ευρωπαϊκού φορέα forensic DNA (ENFSI – DNA) που όμως δεν ήταν. Ένα εργαστήριο που δεν είχε το κατάλληλο λογισμικό για στατιστικές αναλύσεις. Ένα εργαστήριο που κατακεραυνώνει με γνωμοδότησή του ο πρώην προϊστάμενός του. Αλλά βέβαια το εργαστήριο είναι κρατικό. Και σε μια χώρα όπου και οι αναρχικοί είναι κρατιστές, οι φιλελεύθεροι δεν θα μπορούσαν παρά να εμπιστεύονται πλήρως τις υπηρεσίες του βαθέος κράτους.

Δεν εντυπωσιάζομαι και τόσο όμως για όλα αυτά. Ο ορθός λόγος, η ψυχραιμία, η αμεροληψία και η ακριβοδικία είναι δύσκολα πράγματα για τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Γι’ αυτό ο φιλελευθερισμός είναι απαιτητικός και επίπονος. Γιατί είναι αντιδιαισθητικός (counterintuitive). Δεν είναι ενστικτώδης.

Ακόμα και η θεμελιώδης αρχή του φιλελευθερισμού, η ανοχή, παραμένει μια σημαία ευκαιρίας για να ανεμίζει στις εύκολες περιπτώσεις. Στις δύσκολες όμως, η δυσανεξία στις αντίπαλες ιδέες, η μισαλλοδοξία, η καχυποψία, η υιοθέτηση κάθε ανοησίας που ανακουφίζει είναι ο εύκολος δρόμος.

Χρήσιμα μαθήματα όλα αυτά και η εμπειρία πολύτιμη για το μέλλον. Γιατί πρέπει να ξέρεις σε ποιους μπορείς να βασίζεσαι όταν αρχίσουν τα δύσκολα. Και χαίρομαι πάνω απ’ όλα γιατί υπήρχαν, από την αρχή, πολλοί και καλοί φίλοι που διέθεταν αυτό το σπάνιο φιλελεύθερο ένστικτο. Που με στήριξαν και με βοήθησαν γιατί απλώς in dubiis libertas (όταν αμφιβάλλεις, πάντα επίλεξε την ελευθερία). Και που σήμερα δεν νιώθουν θυμωμένοι και πικραμένοι από την απόφαση της Πέμπτης αλλά αντιθέτως, χαρούμενοι, αισιόδοξοι και δικαιωμένοι.

---

* Ο Αριστείδης Χατζής είναι καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τα βιβλία του «Φιλελευθερισμός», «Επιχειρήματα Ελευθερίας» και «Θεσμοί» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News