H κυβέρνηση υπολογίζει ότι ο χρόνος είναι αρκετός έως τη λήξη του τρίτου Μνημονίου για να προλάβει να ολοκληρώσει όλα τα προαπαιτούμενα, να προβεί σε καθαρή πετυχημένη έξοδο στις αγορές, να συμφωνήσει με όλους τους Θεσμούς ως προς την επόμενη ημέρα. Η αλήθεια όμως είναι ότι τα χρονικά περιθώρια είναι στενά αν κρίνουμε με βάση την εμπειρία.

Ιδίως αν μιλάμε για μια συμφωνία-πακέτο, που περιλαμβάνει τα προαπαιτούμενα της τρέχουσας αξιολόγησης, την ελάφρυνση του χρέους και τη μεταμνημονιακή εποπτεία. Μία συμφωνία για ένα «υβριδικό» πρόγραμμα, όπως έχουμε ήδη αναφέρει. Υπό αυτή τη σκοπιά, ο Ιούλιος μοιάζει πιο πιθανό να είναι ο μήνας των τελικών αποφάσεων.

Ανεξαρτήτως πορείας των πολύπλευρων συζητήσεων εκείνο που έχει μεγάλη σημασία, αλλά χωρίς να δίνεται -δημοσίως τουλάχιστον- ανάλογη προτεραιότητα είναι η πλήρης, αν είναι δυνατόν, απορρόφηση του συνόλου του δανείου των 86 δισ. ευρώ του τρίτου προγράμματος από τον ESM. Κι αυτό γιατί πρόκειται για φθηνό δανεισμό με σταθερό επιτόκιο που λήγει σε 30 χρόνια.

Εκτιμάται ότι περίπου 27 δισ. ευρώ από τα 86 δισ. θα είναι αδιάθετα μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος. Υπάρχουν αρκετές σκέψεις για τη διαχείριση των αδιάθετων που πρέπει συμφωνηθούν όμως και με τους δανειστές μας.

Κάποιες από τις πιθανές χρήσεις του αδιάθετου ποσού είναι γνωστές, όπως η εξαγορά των δανείων του ΔΝΤ ύψους 11 δισ. ευρώ περίπου και η ενίσχυση του αποθέματος ρευστότητας με 10-11 δισ. για να υποστηριχθεί η έξοδος στις αγορές μετά το τρίτο Μνημόνιο. Η απόφαση αυτή θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό και το πλαίσιο εποπτείας της χώρας μετά τον Αύγουστο. Έως τον Αύγουστο η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με διάφορα ορόσημα και σημαντικούς σταθμούς:

1. Ολοκλήρωση των Μνημονίων

Οι εκκρεμότητες των αξιολογήσεων θα επανέλθουν πιεστικά στο προσκήνιο, ενώ τα χρονικά περιθώρια θα είναι ασφυκτικά και για την ολοκλήρωση της 4ης αξιολόγησης.

2. Δημοσιονομικά μεγέθη

Ο προϋπολογισμός του 2018 είναι ο πιο καθοριστικός των τελευταίων ετών, καθώς η πορεία εκτέλεσής του θα καθορίσει το οικονομικό μέλλον των πολιτών της χώρας για την περίοδο τουλάχιστον μέχρι το 2022. Από την εκτέλεση του προϋπολογισμού θα καθοριστεί η στάση του ΔΝΤ για την εξέλιξη των δημοσιονομικών μεγεθών της χώρας.

3. Η «επόμενη ημέρα»

Τόσο στην Αθήνα όσο και στις Βρυξέλλες ως «επόμενη ημέρα» έχει χαρακτηριστεί η 21η Αυγούστου, που είναι και το πρώτο 24ωρο μετά τη λήξη του 3ου Μνημονίου. Ο σχεδιασμός προϋποθέτει σκληρή διαπραγμάτευση με τους Θεσμούς. Μόνο αν έχει κλείσει τα προαπαιτούμενα, έχει επιτύχει «κούρεμα» του χρέους, την καθαρή έξοδο στις αγορές και την «υβριδική συμφωνία» της μεταμνημονιακής περιόδου που δεν θα διαλύει τις αδύναμες οικονομικά τάξεις (π.χ. άρση αφορολογήτου, μείωση συντάξεων κ.λ.π.) δικαιούται η κυβέρνηση να μιλά για την «επόμενη μέρα».

4. Διευθέτηση του χρέους

Είναι μια από τις μεγαλύτερες εκκρεμότητες της παρούσας χρονιάς.

5. Κεφαλαιακοί περιορισμοί

Αν δεν υπάρξει πλήρης άρση των περιορισμών στη διακίνηση κεφαλαίων μέσα στο 2018, θα πρέπει τουλάχιστον να υπάρξει ένας σαφής οδικός χάρτης για την πλήρη κατάργησή τους, αλλά και σημαντικές κινήσεις χαλάρωσης μέσα στο έτος που ξεκινάει.

6. Εξοδος στις αγορές

Ο ευρύτερος σχεδιασμός προβλέπει δύο με τρεις δοκιμαστικές εξόδους εντός του Μνημονίου και πριν από τη λήξη του.

7. Πρόωρες εκλογές

Οι εξελίξεις στην οικονομία είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με ομαλές πολιτικές εξελίξεις και τη διατήρηση ομαλού πολιτικού κλίματος. Το κλίμα όμως, πυροδοτείται συνεχώς…

8. «Κόκκινα» δάνεια

Μέσα στο α’ εξάμηνο του νέου έτους η ανάγκη δραστικότερης μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων θα διευρύνει τις πωλήσεις, πέραν των ανεξασφάλιστων καταναλωτικών δανείων, και στα δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων με εξασφαλίσεις σε ακίνητα. Για τις τράπεζες, οι πωλήσεις των μη εξυπηρετούμενων δανείων με εξασφαλίσεις θα αποτελέσουν το μέγα στοίχημα μαζί με την επιστροφή των καταθέσεων που υπολογίζονται σε 20 δισ. μόνο στα στρώματα!

9. Ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο

Το 2017 οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο ξεπέρασαν τα 100 δισ. τα 40 από τα οποία προστέθηκαν την περίοδο μετά το 2015. Περί 4,2 εκατ. Των φορολογουμένων που είναι πάνω από το 50% του συνόλου, έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές. Ήδη πάνω από 1 εκατ. έχουν υποστεί κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών…

10. Εξωτερική πολιτική

Η χώρα έχει τρία δύσκολα μέτωπα ανοικτά παράλληλα. Σκοπιανό, Ελληνοτουρκικά και Αλβανία. Το σημαντικότερο πρόβλημα της χώρας έρχεται από Ανατολικά και δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα αλλά εντάσσεται στις ευρύτερες γεωπολιτικές αλλαγές της περιοχής μας. Ως εκ τούτου μετά από αρκετές δεκαετίες απαιτείται χάραξη νέων εθνικών στόχων και στρατηγικής, κάτι που δεν διαφαίνεται από την κυβέρνηση. Είναι πολύ δύσκολο να μπορέσει να διατηρήσει τον έλεγχο και στα τρία αυτά μέτωπα και να έχει τις δυνάμεις της στραμμένες στην οικονομία και τη διαπραγμάτευση για την επόμενη ημέρα και μάλιστα από τη θέση του λιγότερο ισχυρού.

11. Παρατεταμένη προεκλογική περίοδος

Η χώρα εισέρχεται σταδιακά σε προεκλογική περίοδο. Σκοπιανό, Novartis, Τουρκία, μεταμνημονιακή κατάσταση κ.λ.π. δημιουργούν ένα ρευστό, οξύ πολιτικό σκηνικό. Μία παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, που επηρεάζεται από το μείζον θέμα της τουρκικής επιθετικότητας.

Αυτή η απειλή που θα επεκταθεί τουλάχιστον έως το καλοκαίρι, μπορεί να δημιουργήσει αρνητικές συνέπειες στην οικονομία και ειδικά στον τουρισμό, που αυτό με τη σειρά του θα φέρει ενδεχομένως νέα ταλάντωση στη δυναμική των κομμάτων. Η χώρα σε αυτή τη συγκυρία δυστυχώς στερείται αναπτυξιακού συγκροτημένου οράματος και μεθοδικής διπλωματικής αντιμετώπισης των ανοικτών προκλήσεων της Τουρκίας. Η επόμενη μέρα για την Ελλάδα δεν απαιτεί μόνο ανάπτυξη, αλλά και εθνική αξιοπρέπεια. Η χώρα έχει ανάγκη από την οικοδόμηση εθνικής ισχύος και μακροχρόνιες κι αποτελεσματικές συμμαχίες.

---

*Ο Γιάννης Μαστρογεωργίου είναι διευθυντής του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News