Οταν ξεκίνησε η κρίση ένας φίλος είχε μία ιδέα που πέθανε κάτω από γέλια και ποτήρια: «να βάλουμε πετραδάκια και θαλασσινό νερό μέσα σε μικρά μπουκάλια. Θα κολλήσουμε επάνω την ελληνική σημαία και θα τα σπρώξουμε με δέκα δολάρια το ένα στο ebay. Θα τους λέμε ότι η Ελλάδα είναι προς πώληση και μπορούν να αγοράσουν ένα κομμάτι της.»

Ηταν εξαιρετική πρόταση και κρίμα που δεν τη δοκιμάσαμε. Εδώ κάποιοι εισέπραξαν  εκατομμύρια πουλώντας online τίτλους ιδιοκτησίας αστεριών, δεν θα κερδίζαμε κάτι και εμείς που, αν μη τι άλλο, βγάζαμε, στην κυριολεξία, την πατρίδα μας στο σφυρί;

Δεν ήταν ιδέα, ήταν έτοιμο γκολ: άφθονη και δωρεάν πρώτη ύλη. Πέτρες και θαλασσινό νερό από Ραφήνα –πόσο θα μας κόστιζαν τα μπουκάλια και τα αυτοκόλλητα; Δεν χρειαζόμασταν άδεια, ο Μινώταυρος της γραφειοκρατίας θα εμφανιζόταν σαν κατσικάκι μπροστά μας. Το κυριότερο: δεν είχαμε ανάγκη από χρηματοδότηση. Δεν θα μας τρόμαζαν, κύριοι, τα capital controls! Ε, μετά τι θέλαμε; Μία καλή καμπάνια στα social media. Και ένα app το οποίο δεν θα έκανε απολύτως τίποτα, πλην όμως εμείς θα λέγαμε ότι είναι η επιτομή της start up επιχειρηματικότητας, απλώς ακόμα είναι νωρίς και δεν μπορεί να μας καταλάβει κανείς.

Αν δω τα μπουκαλάκια στο ebay θα σας κυνηγήσω για ποσοστά. Από την άλλη, παραδέχομαι ότι είναι και η μοναδική επιχειρηματική πρόταση που μπορεί να σταθεί χωρίς λεφτά και με ελάχιστο ρίσκο. Το κυριότερο: είναι στο πνεύμα των πιο trendy επιχειρηματικών ιδεών που κυκλοφορούν εσχάτως στη χώρα. Απευθύνεται σε ξένους, περιλαμβάνει app και δυναμική παρουσία στα social media –ακόμα και δεν βγάλεις φράγκο, θα ξαναβρείς τους φίλους που θα κληθούν να κάνουν like. Όμως, στα σοβαρά, τι άλλο μπορείς να κάνεις σήμερα στην Ελλάδα; Τουρισμός, νύχτα, εστίαση κανένα στούντιο γιόγκα και κάτι σε start up που θα φάει πολύ ξύλο αν βγεις έξω από τη χώρα.

Η οικονομία μας ήταν σε μεγάλο βαθμό προσανατολισμένη στη δραστηριότητα γύρω από την κατοικία, ενώ ο υψηλός δανεισμός μας επέτρεπε να κινούμε το εμπόριο. Χτίζε ψηλά και αγόραζε

Στα επτά χρόνια της κρίσης έκλεισαν περισσότερες από 230.000 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Μόνο εντός του 2016 έκλεισαν 15.000 επιχειρήσεις. Εννοείται ότι μέσα σε αυτές βρίσκονται και μονοπρόσωπες ή άνθρωποι που εσχάτως έκλεισαν τα βιβλία τους γιατί δεν μπορούν να ανταπεξέρθουν στις φορολογικές και ασφαλιστικές απαιτήσεις. Από ποιους κλάδους έρχονται οι μεγαλύτερες απώλειες; Εύκολο να το βρείτε: από τις κατασκευές και το εμπόριο. Οι κατασκευές έβαλαν 82.000 λουκέτα και το εμπόριο περίπου 60.000. Αυτό διαβάζεται και αλλιώς: η οικονομία μας ήταν σε μεγάλο βαθμό προσανατολισμένη στη δραστηριότητα γύρω από την κατοικία, ενώ ο υψηλός δανεισμός μας επέτρεπε να κινούμε το εμπόριο. Χτίζε ψηλά και αγόραζε. Και ύστερα ήρθε η κρίση.

Υπάρχουν περιοχές που σε περίοδο κρίσης σβήνουν μέσα στην παρακμή και στην απαξίωση. Υπάρχουν όμως και περιοχές που ευνοούνται. Το Χαλάνδρι είναι μία από αυτές. Στην αρχή της κρίσης έβλεπες τα εμπορικά της κεντρικής Ανδρέα Παπανδρέου να κλείνουν το ένα μετά το άλλο. Δεν έμειναν για καιρό κλειστά. Σταδιακά το Χαλάνδρι εξελίχθηκε σε κόμβος νυχτερινής διασκέδασης, προσελκύοντας νέους από πολλές περιοχές της Αττικής. Στη θέση των εμπορικών καταστημάτων άνοιξαν μπαρ, σουβλατζίδικα, ζαχαροπλαστεία και frozen yoghurt. Δεν είχαν όλα επιτυχία. Όμως το μαγαζί για λίγο καιρό θρηνούσε άδειο. Τι και αν έκλεινε το fish and chips; Δοκίμαζε κάποιος άλλος με λουκουμάδες. Πώς ανοίγουν αυτά τα μαγαζιά; Με οικογενειακές αποταμιεύσεις, το εφάπαξ του παππού, μαύρο χρήμα –οι τράπεζες ακόμα και όταν μπορούσαν να δώσουν λεφτά, ήταν φειδωλές απέναντι σε προτάσεις της χαράς και της μάσας.

Ας υποθέσουμε, λοιπόν, ότι έρχεται το χρήμα, όπως γράφει και η Kontra news, ασχέτως αν στις υποχρεώσεις του Δημοσίου θα διατεθεί μόνο ένα μικρό μερίδιο. Υπάρχει και το ΕΣΠΑ. Τι δουλειά μπορεί να ανοίξει κάποιος μικρομεσαίος στην Ελλάδα; Ας δεχθούμε ότι ξεπερνά τα προβλήματα της γραφειοκρατίας και τις αναστολές που θέτουν οι φορολογικές και οι ασφαλιστικές επιβαρύνσεις. Ο τουρισμός έχει ενδιαφέρον, ωστόσο εκδηλώνει σημεία κορεσμού στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Το εμπόριο είναι πλέον καχεκτικό και οι κατασκευές ημιθανείς. Η παραγωγική, εξωστρεφής και διεθνώς ανταγωνιστική δραστηριότητα μεταφέρεται ήδη στις γειτονικές χώρες. Μοντέρνο φούρνο θα κάνει ο μικρομεσαίος μας. Και εμείς θα περιμένουμε να γκρεμιστεί μήπως και αλλάξει κάτι στη χώρα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News