Η προσωπική νίκη του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές (επαναλαμβανόμενος θρίαμβος επί 20 χρόνια είναι) και η κατάκτηση της απόλυτης πλειοψηφίας στη Βουλή έστω σε συνεργασία με το κόμμα του Μπαχτσελί, τον καθιστά αυτό που επιδίωκε: απόλυτο κυρίαρχο, σχεδόν Σουλτάνο.

Ο Ερντογάν θα κυβερνά έως το 2023, ξεπερνώντας σε μακροβιότητα τον Κεμάλ Ατατούρκ. Δέκα πέντε χρόνια στην εξουσία ο Κεμάλ, 20 ο Ερντογάν. Ακόμα κι αν αυτό γίνεται με κάποιου είδους νοθεία, το γεγονός παραμένει.

Το ερώτημα που έχει πλέον πρωταρχική σημασία είναι τι σημαίνει το γεγονός αυτό. Εντέλει ποιος Ερντογάν είναι προτιμότερος, ο παντοδύναμος ή ο τσουρουφλισμένος, για παράδειγμα αν δεν είχε και τον έλεγχο της Βουλής.

Η απάντηση μόνο εύκολη δεν είναι και, πάντως, έχει πολλές διαστάσεις:

1. Ο Ερντογάν έχει μεταβληθεί πλέον σε ένα είδος απόλυτου μονάρχη. Αυτό είναι εξ ορισμού αρνητικό για κάθε χώρα που (θέλει να)ανήκει στον σύγχρονο κόσμο. Δεν νοείται χώρα του δυτικού κόσμου στην οποία ένα πρόσωπο να ασκεί όλη την εξουσία. Όμως, η Τουρκία δεν είναι ακριβώς αυτό. Ετσι, η εκλογή του μονάρχη Ερντογάν αποτελεί σαφώς ήττα για την «άλλη Τουρκία», την κοσμική, αυτήν που έχει τα μάτια της στραμμένα στην Ευρώπη. Είναι ήττα για τους προοδευτικούς ανθρώπους στη γειτονική χώρα, που δεν θέλουν όλες τις εξουσίες να συγκεντρώνονται σε ένα πρόσωπο, δεν θέλουν φυλακισμένους αντιπάλους του, σε μια κατ’ ευφημισμόν δημοκρατία.

2. Oμως, ενδεχόμενη νίκη του Ερντογάν με μικρή εξουσία δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα οδηγούσε προς μια δημοκρατικότερη Τουρκία. Κάθε άλλο. Ενας Ερντογάν μέσα σε καθεστώς ανασφάλειας το πιθανότερο είναι ότι θα μεταβαλλόταν σε έναν απόλυτο δικτάτορα, ίσως χειρότερο από αυτόν που είδαμε μετά το πραξικόπημα εναντίον του.

3. Η κυριαρχία του Ερντογάν δεν θα αλλάξει την κακή κατάσταση της Τουρκίας. Η οικονομία της κλυδωνίζεται και οι εξωτερικές σχέσεις της με την Δύση περνούν την χειρότερη ίσως περίοδο των τελευταίων δεκαετιών. Αυτό δεν μπορεί να διαρκέσει πολύ. Ο Ερντογάν θα υποχρεωθεί να πάρει μέτρα. Και την όποια οικονομική βοήθεια μόνο η Δύση μπορεί να του την παράσχει. Επίσης, δεν μπορεί να διαρκέσει πολύ αυτή η αντιπαλότητας, που ορισμένες φορές φτάνει στα όρια της ρήξης, με τους Αμερικανούς, με αφορμή αδιανόητες σε άλλες περιόδους επιλογές του Τούρκου προέδρου(πχ προμήθεια των S-400 από την Ρωσία). Όλα αυτά θα πρέπει να εξομαλυνθούν. Και την εξομάλυνση αυτή μόνο ένας ισχυρός-και όχι τσουρουφλισμένος από τις κάλπες- Ερντογάν μπορεί να την κάνει.

4. Σε σχέση με την Ελλάδα, οι εκτιμήσεις για το ποιος Ερντογάν «συμφέρει», δεν μπορεί να είναι ασφαλείς, πριν ο ίδιος δώσει κάποιο δείγμα γραφής. Υπάρχουν πολλές παράμετροι, που πρέπει να συνυπολογιστούν. Αν ο Ερντογάν έβγαινε από τις κάλπες κλονισμένος και ανασφαλής, ίσως θα γινόταν συν τω χρόνω περισσότερο απρόβλεπτος στις εξωτερικές του σχέσεις. Τώρα υπάρχει η ισχυρή πιθανότητα να ρίξει μεγάλο βάρος στην οικονομική πολιτική και να «ξεχάσει» ή έστω να υποβαθμίσει άλλα μέτωπα, όπως είναι το Αιγαίο. Ομως αν ο Ερντογάν καταφέρει ή αναγκαστεί να τα βρει με τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτό θα επιφέρει «ησυχία» στο μέτωπο προς την Ελλάδα και οι προκλήσεις θα σταματήσουν. Το μόνο, ίσως, θετικό από μια εξομάλυνση των τουρκοευρωπαϊκών σχέσεων θα είναι ο έλεγχος του μεταναστευτικού προβλήματος, που έχει καθοριστική σημασία για την Ελλάδα.

Με βάση το παρελθόν, μπορούμε να πούμε «ναι, είναι προτιμότερος ο Ερτογάν». Στην 15ετή κυριαρχία του δεν είχαμε ούτε εισβολή στην Κύπρο, ούτε κρίση σαν του 1987 (Σισμίκ) ούτε επεισόδιο τύπου 1996 (Ιμια) στο Αιγαίο. Επομένως, δεν έχουμε κανένα λόγο να νοσταλγούμε τους κεμαλιστές προκατόχους του, οι οποίοι, άλλωστε, ήταν ενεργούμενα του πάλαι ποτέ ισχυρού στρατιωτικού κατεστημένου.

Ολα, όμως, θα κριθούν από τις επιλογές του ίδιου. Αν ο Ερντογάν ρίξει όλο το βάρος του στην ανασυγκρότηση της Τουρκίας, ώστε να μην επιδεινωθεί το βιοτικό επίπεδο του λαού της, είναι πιθανό η νέα θητεία του να μην είναι χειρότερη για τις δικές μας επιδιώξεις. Αυτό θα ήταν το ευκταίο.

Ομως, σε χώρες ιδιόμορφες όπως η Τουρκία και σε περιόδους πολλαπλών μετώπων και αστάθειας, το ευκταίο μπορεί να απέχει ελάχιστα από το απευκταίο. Επομένως, το ποτήρι που κρατάμε μετά τις τουρκικές εκλογές μπορεί να είναι και μισογεμάτο και μισοάδειο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News