«Τι να τα κάνεις τα λεφτά, βλάχος άνθρωπος;», έλεγε, υπέροχα, σε μια παλιά ελληνική ταινία, η Σαπφώ Νοταρά. Πράγματι, τι θα τα έκανες;

Οταν ο Ελληνας είχε λεφτά τα έτρωγε στα μπουζούκια, στα ακριβά και κακόγουστα ρούχα, στους κατσικοκεφτέδες συνοδεία μακαρονάδας, στα μεγάλα αυτοκίνητα και αν τα λεφτά ήταν πάρα πολλά τα έβγαζε σε off shore – διαλέξτε όποια σειρά θέλετε. Πάντως στον πολιτισμό δεν τα έτρωγε.

Σήμερα που ο Ελληνας δεν έχει λεφτά (εκτός από αυτόν με την off shore) τι τα κάνει; Τα ξοδεύει στα ποτά, στα σουβλάκια και στα megabytes για να σχολιάζει στο Facebook το «Survivor» – βάλτε τα κι αυτά με όποια σειρά θέλετε. Το «Survivor», ας μην τα ξαναλέμε, αυτόν τον καιρό έχει ανακηρυχθεί στην ισχυρότερη πολιτιστική αναφορά του Ελληνα – και του του φτωχού και του έχοντος off shore.

Πάμε τώρα στα δρώμενα του Σαββατοκύριακου που τάραξαν τα social media. Το Σαββατοκύριακο που πέρασε ήταν κάπως παράξενο για την πολιτιστική ζωή της Αθήνας.

Από τη μια μεριά η πόλη έζησε για πρώτη φορά την εμπειρία της γερμανικής documenta. Μιας μεγάλης πρωτοποριακής εικαστικής διοργάνωσης, για την οποία εμείς οι Ελληνες δεν ξέραμε τίποτα μέχρι χθες. Μιας διοργάνωσης που φαίνεται να αντιμετωπίζει και να προβάλει την Τέχνη σαν ένα ατελείωτο χάπενινγκ.

Αλογα εμφανίστηκαν ξαφνικά την Κυριακή κάτω από την Ακρόπολη… με ιππείς ντυμένους με στολές, σαν αποκριάτικα. Ξεκίνησαν για να πάνε, λέει, στο Κάσελ, τη γερμανική πατρίδα της διεθνούς documenta. Κι από πίσω ο υπάλληλος του Δήμου Αθηναίων μάζευε τις καβαλίνες (κι αυτό μας πείραξε…)

Δύο ποδηλάτες ξεκίνησαν επίσης την Κυριακή για να πάνε στο Κάσελ και ο δήμαρχος Αθηναίων τους ξεπροβόδισε μαζί με τον δήμαρχο του Κάσελ που ήρθε στην Αθήνα για τα εγκαίνια της έκθεσης.

Υστερα, κυκλοφόρησε άλλη είδηση: Πρόβατα, 54 τον αριθμό, βγήκαν βαμμένα στη Γεωπονική Σχολή… Γιατί 54; Γιατί βαμμένα; Γιατί πρόβατα; Υπονοείται ότι εμείς οι Ελληνες είμαστε πρόβατα; Και ποιοι είναι αυτοί, που θα μας πουν εμάς «πρόβατα»; Ο τίτλος πάντως του έργου είναι «Η ευλογία της Αφρικής».

Και ο Γιάννης Χρήστου (1926-1970), πάλι ποιος είναι; Ο συνθέτης-φιλόσοφος. Ο πρωτοπόρος που σε αυτόν είναι αφιερωμένη, ουσιαστικά, όλη η έκθεση μέσα στο Ωδείο. Αλλά πάλι, αν είναι τόσο σημαντικός ο Γιάννης Χρήστου διεθνώς γιατί δεν πουλάνε CD του τα δισκάδικα στην Ελλάδα; Εξαντλήθηκε λέει, και δεν το ξανατυπώνει η δισκογραφική…Τι ξέρουν οι Γερμανοί που δεν ξέρουμε εμείς;

Από τη μια λοιπόν αυτό το Σαββατοκύριακο είχαμε τη διεθνή Τέχνη με τους άγνωστους καλλιτέχνες και τους παράξενους θεατές, με το φτωχικό λουκ που γέμισαν την πόλη.

Από την άλλη, αυτό το ίδιο Σαββατοκύριακο, ζήσαμε τον πρώτο γάμο και μάλιστα διεθνή, ινδικό, Μπόλιγουντ, στο Ζάππειο Μέγαρο. Άλλη ταραχή αυτή…

Ναι πράγματι, ούτε το Μπόλιγουντ πολυξέρουμε τι είναι αλλά κάπως έτσι φανταζόμαστε τον ινδικό γάμο ανάμεσα στους κίονες. Κι αυτός ο γάμος πάντως ήταν μία έκπληξη. Μια διαφορετική, τουριστική και, γιατί όχι, πολιτιστική έκπληξη.

Ο γαμήλιος τουρισμός στα ελληνικά νησιά είναι πολύ διαδεδομένος. Επίσης οι Ινδοί είναι απ΄ό,τι φαίνεται η Νο 1 ανερχόμενη τουριστική εθνικότητα – μιλάμε για πολύ πλούσιους Ινδούς οι οποίοι καταναλώνουν πολύ χρήμα όπου πηγαίνουν.

Όμως γιατί μας πείραξε τόσο που ένα ζευγάρι Ινδών παντρεύτηκαν στο Ζάππειο; Αφού πρώτα έκαναν όλοι μαζί τον γύρο της Αθήνας (μέσα στο καυσαέριο) με το κόκκινο τουριστικό τρενάκι;

Επειδή το Ζάππειο είναι ένα έμβλημα για την πόλη; Ε, και; Τα εμβλήματα δεν έχουν ζωή; Το Ζάππειο χτίστηκε στα τέλη του 19^ου αιώνα για να φιλοξενεί εκθέσεις και εκδηλώσεις που θα σχετίζονταν με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Η σκέψη τότε ήταν ότι κάθε φορά οι αγώνες θα γίνονταν στην Ελλάδα. Η ανέγερση έγινε με τη δωρεά του οραματιστή ευεργέτη πολεμιστή του 1821 και εν συνεχεία μεγαλο-επιχειρηματία στο Βουκουρέστι, Ευαγγέλη Ζάππα.

Ο Ζάππας, το μέγαρο δεν το είδε τελειωμένο. Κατ’ εκτέλεσιν όμως της επιθυμίας του, όπως την εξέφρασε μέσω της διαθήκης του, το κεφάλι του (το λείψανο), εντοιχίστηκε «εγκλεισμένον εντός αργυράς θήκης εν σχήματι ναΐσκου», στον αριστερό τοίχo του κυκλικού σχήματος Περιστυλίου του Μεγάρου την ημέρα των εγκαινίων του (1888). Σήμερα, μια αναμνηστική πλάκα σε εκείνο ακριβώς το σημείο θυμίζει τον χώρο όπου βρίσκεται το κεφάλι του Ευαγγέλη Ζάππα μέσα στον τοίχο.

Αν αυτό το κεφάλι είχε μάτια που έβλεπαν τις εκδηλώσεις εντός του Ζαππείου, μέχρι σήμερα θα είχε δει πολλά. Θα είχε δει την πρώτη ταινία που προβλήθηκε στην Ελλάδα το 1903. Θα είχε ακούσει τον πρώτο Ελληνικό Ραδιοφωνικό Σταθμό που εγκαινιάστηκε εκεί, στις 25 Μαρτίου 1938. Θα είχε δει εκθέσεις ζωγραφικής του Πικάσο, του Καραβάτζιο αλλά και όλων των ελλήνων μοντερνιστών στα χρόνια που το Ζάππειο Μέγαρο φιλοξενούσε την Εθνική Πινακοθήκη (1952-59). Το 1979 θα ήταν αυτόπτης μάρτυς και της υπογραφής της ένταξης της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα…

Ναι, ο Ζάππας θα συγκινούνταν μάλλον με πολλά από τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν μέσα στο Μέγαρό του. Και μπορεί να εκνευριζόταν με τον «αλλόθρησκο» γάμο. Αλλά δεν θα ήταν η πρώτη φορά. Λέτε να του άρεσαν οι εκδηλώσεις της Eurovision (2006); Λέτε να ενθουσιαζόταν με τον εορτασμό των 50 χρόνων στην Ελλάδα της γαλλικής τράπεζας BNP (2007); ‘Η μήπως θα πετούσε στον αέρα το καπέλο του το 2010, όταν γιορτάστηκε η Εθνική Ημέρα Τουρκίας, από την Πρεσβεία της Τουρκίας; Αλλά πάλι λέτε να το γλέντησε στο πάρτι της TOYOTA το 2011;

Ναι, το Ζάππειο Μέγαρο φιλοξενεί εκδηλώσεις, δημόσιες και ιδιωτικές. Διοικείται από την Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων η οποία υπάγεται στο υπουργείο Οικονομικών. Το Ζάππειο δεν είναι η Ακρόπολη. Ινδικός γάμος στην Ακρόπολη δεν θα γίνει. Η επίδειξη Gucci βεβαίως στο Ζάππειο θα μπορούσε να γίνει όπως γίνεται και η Εβδομάδα Μόδας της Αθήνας.

Αυτός λοιπόν ο γάμος δεν ήταν ασέβεια προς το ιστορικό ολυμπιακό κτίριο, όπως βιάστηκαν πολλοί να πουν. Ηταν μια νέα τουριστική χρήση του κτιρίου, η οποία, που λέει ο λόγος, μπορεί και να αποδειχθεί αρκετά προσοδοφόρα στο μέλλον.

Γενικά, ούτε η documenta ούτε ο γάμος στο Ζάππειο μας προσβάλλουν. Δεν μας πλήττουν, δεν μας κάνουν κακό. Και τα δύο αυτά «πάρτι» μπορούν ίσως να μας κάνουν να σκεφτούμε διαφορετικά. Πιο ανοιχτά. Πιο ελεύθερα. Στο κάτω κάτω ας τα δούμε σαν μια διαφορετική εμπειρία από το Survivor και τους αγώνες πείνας που προβάλει για το χορηγημένο προκάτ μπιφτέκι. Γιατί όπως και να το κάνουμε, το να κλείνεις τους ορίζοντές σου και να γίνεται όλος ο κόσμος σου ένα προκάτ μπιφτέκι είναι κάπως βλάχικο. Εκτός αν η βλαχιά πάει ασορτί με τη φτώχεια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News