Αν η επιλογή του Μεχμέτ Σιμσέκ από τον Ερντογάν για τη θέση του υπουργού Οικονομικών δημιουργεί προσδοκίες στη Δύση για επιστροφή της Τουρκίας στον δρόμο της οικονομικής «ορθοδοξίας», στην Ελλάδα δημιουργούνται ελπίδες ότι οι μεγάλες προοπτικές οικονομικής συνεργασίας με τη γείτονα μπορεί να αποτελέσουν γέφυρα διαλόγου και συνεννόησης και να εκτονώσουν την πολιτική και διπλωματική ένταση που επικράτησε τα τελευταία χρόνια.

Ιδανικά, η οικονομική και επιχειρηματική συνεργασία σε επτά πεδία που ήδη έχουν προσδιοριστεί, μπορεί να αποτελέσουν αφετηρία μιας νέας εποχής στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας. Φυσικά, η προοπτική αυτή συνδέεται με την ανάδειξη ισχυρής κυβέρνησης και στη χώρα μας στις εκλογές της 25ης Ιουνίου.

Προτεραιότητα τα «ήρεμα νερά»

Ασφαλώς, απόλυτη προτεραιότητα της Ελλάδας είναι η διατήρηση των σχέσεων με την Τουρκία σε «ήρεμα νερά» και στη συνέχεια η βήμα – βήμα προσέγγιση στο οικονομικό πεδίο. Σε όσα δηλαδή μπορεί να ενώνουν τις δύο οικονομίες με πρώτο τον τουρισμό και στη συνέχεια το εμπόριο και τις μεγάλες κοινές επενδύσεις στην ενέργεια.

Από αυτό το μοτίβο, όπως επισημαίνουν μιλώντας στο Protagon κορυφαίοι οικονομικοί παράγοντες, έχουν αποκλειστεί έννοιες όπως η «συνεκμετάλλευση», καθώς είναι προφανές και στις δύο πλευρές ότι το Αιγαίο είναι μια μεγάλη «τουριστική βιομηχανία», από τις μεγαλύτερες του κόσμου. Κι αυτό δεν συμφέρει κανέναν να διαταραχθεί.

Παρά όμως την ίδια οικονομική γλώσσα στην οποία μπορεί να συνεννοηθούν οι δύο πλευρές άλλοι λόγοι -εθνικιστικοί, πολιτικοί και εκλογικοί από πλευράς Ερντογάν- οδήγησαν τα προηγούμενα χρόνια στα άκρα μια αντιπαράθεση χωρίς νικητή.

Για να γίνει αντιληπτό το ψυχροπολεμικό κλίμα που επικρατούσε στις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας για δεκαετίες ολόκληρες, αρκεί το γεγονός ότι η Μικτή Οικονομική Επιτροπή που συστάθηκε κατόπιν προτροπής των ΗΠΑ και της ΕΕ στο πλαίσιο των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης συνεδρίασε επί εποχής Ερντογάν  μόλις δύο φορές:

• Η πρώτη ήταν τον Οκτώβριο του 2010 και η δεύτερη αφού πέρασαν 11 ολόκληρα χρόνια, τον Ιανουάριο του 2022…

Στη συνέχεια, η ρητορική έξαρση και οι ασκήσεις αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στο Αιγαίο από την πλευρά της Τουρκίας, πάγωσαν τον διάλογο. Και μαζί του κάθε βήμα προόδου στο πεδίο της οικονομικής συνεργασίας, μέσα από το οποίο μπορεί να αλλάξει και το κλίμα των σχέσεων.

Η «γαλάζια οικονομία»

Δεν είναι τυχαία η θέση που εκφράζουν οικονομικές και διπλωματικές πηγές κοιτάζοντας ευρύτερα το Αιγαίο: αντί για τη «Γαλάζια Πατρίδα» υπάρχουν πολλές φωνές και στην Τουρκία που επιμένουν ότι πρέπει να μιλάμε για το πώς θα αναπτύξουμε τη «γαλάζια οικονομία»…

Σε κάθε περίπτωση ο επιχειρηματικός κόσμος της χώρας μας έχει πλέον στραμμένο το βλέμμα στα νέα πρόσωπα της κυβέρνησης, ίσως και της νέας πολιτικής, στην Τουρκία. Δηλαδή στην οικονομική ατζέντα η οποία μπορεί (μετά τις εθνικές εκλογές της 25ης Ιουνίου και τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης στην Ελλάδα) να αποτελέσει βάση διαλόγου και να ανοίξει διαύλους πραγματικής συνεργασίας. Αλλωστε αυτή η ατζέντα έχει ήδη διαμορφωθεί σε διπλωματικό επίπεδο, αλλά κυρίως από την οικονομική πραγματικότητα.

Τα πεδία συνεργασίας είναι τα εξής:

1.Το διμερές εμπόριο και η ενίσχυση των συναλλαγών. Το 2022 οι ελληνικές εξαγωγές στη Τουρκία ανήλθαν για πρώτη φορά σε 2,2 δισ. δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 8% σε σχέση με το 2021, με τη γείτονα να παραμένει στις πρώτες θέσεις προορισμού των ελληνικών εξαγωγών. Οι τουρκικές εξαγωγές στη χώρα μας ανήλθαν, επίσης για πρώτη φορά, σε 3,3 δισ. δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 32% σε σύγκριση με το 2021. Το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει αρνητικό για την Ελλάδα κατά 1,1 δισ. δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 51% σε σχέση με το 2021.

2. Τα κοινά επενδυτικά σχέδια σε Ελλάδα και Τουρκία μέσω της ενθάρρυνσης των επιχειρήσεων που μπορούν να τα θέσουν σε κίνηση. Οι ελληνικές επενδύσεις στην Τουρκία έχουν περιοριστεί μετά την αποχώρηση της Εθνικής Τράπεζας από τη γείτονα. Εγκατεστημένες στην Τουρκία είναι πολλές ελληνικές εμπορικές και μικρές τουριστικές επιχειρήσεις.

3. Η ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της ενέργειας με στόχο τη διασφάλιση ενεργειακής επάρκειας στις δύο χώρες, αλλά και την ευρύτερη περιοχή. Η συνεργασία αυτή μπορεί να περνά μέσα από συμφωνίες για την περαιτέρω ανάπτυξη δικτύων και αγωγών αερίου (οι οποίοι προϋπάρχουν), πετρελαίου αλλά και ηλεκτρικής ενέργειας, δεδομένου ότι η Τουρκία με την ανάπτυξη πυρηνικών σταθμών παραγωγής θα εξασφαλίσει τα επόμενα χρόνια υπερεπάρκεια και θα έχει ανάγκη εξαγωγών.

Ως παράδειγμα συνεργασίας θεωρείται ο TAP (Trans Adriatic Pipeline), ο οποίος συνδέεται με τον αγωγό φυσικού αερίου της Ανατολίας (ΤΑΝΑΡ). Ο αγωγός ΤΑΡ έχει μήκος 878 χλμ., εκ των οποίων τα 550 χλμ. επί ελληνικού εδάφους, με τεράστια μεταφορική ικανότητα. Το επόμενο μεγάλο σχέδιο ασφαλώς είναι η κατασκευή του ITGI (Interconnector Turkey-Greece-Italy) που θα συνδέει τον υπό κατασκευή αγωγό Turkish Stream με την Ιταλία και τις ευρωπαϊκές αγορές.

Και η «πράσινη οικονομία»

Το μεγάλο όμως εγχείρημα είναι η μετάβαση της Τουρκίας στην πράσινη εποχή με την ανάπτυξη των ΑΠΕ, τομέας στον οποίο ελληνικοί όμιλοι έχουν αποκτήσει τεχνογνωσία τόσο στις ανεμογεννήτριες όσο και στα φωτοβολταϊκά πάρκα.

Ακολουθούν τα παρακάτω πεδία:

4. Η συνεργασία στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, της διαχείρισης αποβλήτων αλλά και της επάρκειας υδάτινων πόρων που είναι η πρόκληση του μέλλοντος.

5. Η συνεργασία στον τομέα των μεταφορών (οδικών, σιδηροδρομικών, θαλάσσιων, αεροπορικών).

6. Η διμερής συνεργασία στην Ερευνα και Τεχνολογία.

7. Ξεχωριστό κεφάλαιο συνεργασίας είναι ο τουρισμός, που μπορεί να αποτελέσει κινητήριο δύναμη για την αποκατάσταση σχέσεων εμπιστοσύνης με τη γείτονα, δεδομένου ότι το Αιγαίο ενώνει τεράστια οικονομικά και επιχειρηματικά συμφέροντα, που άπτονται της «γαλάζιας οικονομίας».

Οι κολοσσοί της κρουαζιέρας χαράσσουν ρότα που περιλαμβάνει τα ελληνικά νησιά και σταθμούς στα τουρκικά παράλια. Τα κρουαζιερόπλοια μπορεί να φτάνουν μέχρι τη Θεσσαλονίκη ή ακόμη και την Κωνσταντινούπολη. Είναι το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι ο τουρισμός ενώνει.

Πέραν αυτού, δεν είναι τυχαίο ότι κάθε χρόνο (με εξαίρεση τα χρόνια του κορονοϊού και της καραντίνας) επισκέπτονται τη χώρα μας περίπου ένα εκατομμύριο Τούρκοι για τις διακοπές τους, επιλέγοντας ως προορισμούς πόλεις και παράλια της Βόρειας Ελλάδας (Αλεξανδρούπολη, Κομοτηνή, Καβάλα), τη Θεσσαλονίκη, τη Χαλκιδική, τα νησιά του Αιγαίου και την Αθήνα.

Οι ελληνικές εξαγωγές

Κλείνοντας, ας ρίξουμε μια ματιά στους αριθμούς και τα στοιχεία. Οι σημαντικότερες ελληνικές εξαγωγές (65,5% επί του συνόλου) στην Τουρκία για το 2022 αφορούσαν: Πετρελαιοειδή (822 εκατ. δολάρια ή 37% του συνόλου των εξαγωγών μας στη Τουρκία), εκκοκκισμένο βαμβάκι (341 εκατ. δολάρια ή 15%), προϊόντα χαλκού (186,5 εκατ. δολάρια ή 8,5%) και πλαστικά (108 εκατ. ή 5%).

Οι σημαντικότερες τουρκικές εξαγωγές στην Ελλάδα (50% επί του συνόλου) το 2022 αφορούσαν: προϊόντα σιδήρου και χάλυβα (383 εκατ. δολάρια ή 11,5%), κλωστοϋφαντουργικά (225,5 εκατ. δολάρια ή 7%), επιβατικά αυτοκίνητα (205 εκατ. δολάρια ή 6% του συνόλου), πετρελαιοειδή (204 εκατ. δολάρια ή 6%), μηχανολογικός εξοπλισμός (204 εκατ. ή 6%), φυσικό αέριο (200 εκατ. ή 5,5%), προϊόντα χάρτου (138 εκατ. δολάρια ή 4%) και έτοιμα ενδύματα (134 εκατ. δολάρια ή 4%).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News