Γυναίκες εν κινήσει, άνδρες εν στάσει. Αυτή ήταν η πρώτη εντύπωση που είχα αποκομίσει στο πρώτο μου ταξίδι, το 1980, σε τούτο το χωριό που με βρίσκει και η σημερινή «μέρα της γυναίκας», καλεσμένη του γυναικείου συλλόγου για να παρουσιάσω το νέο μου βιβλίο. Εκείνες τις γυναίκες ξέβρασε με μιας η μνήμη. Που πετάγονταν ξαφνικά στα στενά και εξίσου ξαφνικά εξαφανίζονταν όπως οι πυγολαμπίδες την νύχτα. Αεικίνητες. Πάντα απασχολημένες με κάτι. Πότε με ένα ταψί στα χέρια, πότε με μια σκούπα να σκουπίζουν «μέχρι πέρα», πότε να τρέχουν στη γειτόνισσα να κάνουν μαζί τα γλυκά για κάποια γιορτή, πότε να σκάβουν στο μποστάνι τους, πότε να κυνηγάνε ένα παιδί να φάει, πότε το ένα, πότε το άλλο… Και σε αντίθεση, οι ανδρικές φιγούρες αργοκίνητες, προς μια και μόνο κατεύθυνση. Από το σπίτι προς το καφενείο. Και μετά σε καρέκλα να παίζουν χαρτιά ή να κοιτάζουν τηλεόραση ομαδικώς.

Θυμάμαι και κάτι άλλο, ότι σε κάθε σπίτι αντιστοιχούσε και ένας γέρος ή μια γριά. Ή και οι δυο μαζί. Ως μια ανοιχτή γραμμή χρέους της γυναίκας που ανέφερα παραπάνω. Eτσι κι αλλιώς εκείνες οι γυναίκες δεν ξεχρέωναν ποτέ. Χειρότερα από την Ελλάδα! Χρωστούσαν τις δυνάμεις τους σε γονείς, πεθερικά, γιαγιάδες, παππούδες, «θείες», παιδιά, εγγόνια. Είχαν και μια μαγική αίσθηση οικονομίας που πολλοί υπουργοί Οικονομικών θα ζήλευαν. Ενα προσωπικό τους πουγκί που κανείς δεν θα μπορούσε να καταλάβει από πού προέκυπτε. Κι αυτά τα πουγκιά γίνονταν καύσιμο. Ενα οικοπεδάκι, ένα σπίτι «για το κορίτσι», για σπουδές, «για την κακιά την ώρα». Ταχυδακτυλουργικά πράγματα. Πάντα ετοιμοπόλεμες για ανάγκες των άλλων και ποτέ για δικές τους προσωπικές. Το «εγώ» δεν υφίστατο έτσι κι αλλιώς.

Οι γυναίκες εκείνες μετέδωσαν ένα σωρό στις κόρες τους. Οχι με το στόμα. Δεν προλάβαιναν τα λόγια. Αλλά αυτό που κυρίως μετέδωσαν ήταν τα «αχχχχχ!». Της ψυχής τους. Τα γινάτια τους. Τα απωθημένα τους. Εδωσαν απαράβατες οδηγίες. «Να στηρίζεσαι στα δικά σου πόδια. Στη δική σου τσέπη. Να μην έχεις κανέναν ανάγκη» και «Να προσέξεις τον εαυτό σου. Να χαρείς τη ζωή σου. Κοίτα εμένα! Τι κατάλαβα;».

Και παράλληλα μεταθέταμε το «εμείς» για αργότερα. Οταν ας πούμε θα χτυπούσε το βιολογικό μας ρολόι. (Μοντέρνα έκφραση). Και πάλι όμως μπερδευόμασταν σε έναν κυκλικό θρασύ ενικοπληθυντικό. «Θέλω να κάνω ένα παιδί». Και σχέσεις μπερδεμένες από γύπες με κοιλιακούς

Κι ήρθε η επόμενη γενιά να πάρει εκδίκηση. Και χάρηκε σπουδές και εργασία και οικονομική ανεξαρτησία. Αλλά και γραπώθηκε από ένα «εγώ» άναρχο που συμπορεύτηκε με την οικονομική ευημερία της χώρας μας. Την πρόσφατη, κι ας μας φαίνεται σαν του περασμένου αιώνα, έτσι όπως τρικλοποδιάστηκε ο χρόνος στα χρόνια μας. Μια άτακτη ευημερία. Με χρήμα που έπεφτε σχεδόν από τον ουρανό. Ακοπίαστο. Και μπερδεύτηκε το βήμα. Και μπήκαν στη διάλεκτό μας και «τα ψυχικά τραύματα» out of the blue και ρίχναμε και επίσης άναρχα ενοχές στους εαυτούς μας για κάθε τι. Τις οποίες ενοχές δεν τις καθαρίζαμε αλλά τις μουσκεύαμε ξανά σε ποτάμια ευημερίας. Και παράλληλα μεταθέταμε το «εμείς» για αργότερα. Οταν ας πούμε θα χτυπούσε το βιολογικό μας ρολόι. (Μοντέρνα έκφραση). Και πάλι όμως μπερδευόμασταν σε έναν κυκλικό θρασύ ενικοπληθυντικό. «Θέλω να κάνω ένα παιδί». Και σχέσεις μπερδεμένες από γύπες με κοιλιακούς. Και αγέραστες Barbie πλην γερασμένες από το λαχάνιασμα για το αγέραστον του πράγματος. Και σεξουαλικά υπερφορτισμένες που όμως δεν έβρισκαν άνδρα για να αποφορτιστούν. Και γυάλιζε το μάτι τους. Ψιλοχάος το λες. Μη σε τρομάζει. Τι την πέρασες τη ζωή; Έτσι, με αυτοματισμό πετάει η ιστορία στην επόμενη σελίδα της ιστορίας; Το γινάτι βγάζει μάτι. Το γινάτι τους παρέδωσαν οι προηγούμενες.

Κι ήρθε η οικονομική κρίση. Κι έφερε συμφορές. Ανακατατάξεις. Ξεχείλισε θυμούς. Μοίρασε ευθύνες. Και οι γυναίκες; Τιμώ από ψυχής τη γυναίκα στα χρόνια της κρίσης. Γυναίκες εν κινήσει και πάλι. Μέχρι τα συσσίτια! Μέχρι τον πρωτοφανή σε μέγεθος εθελοντισμό. Πρόθυμες να κατανοήσουν τι ακριβώς συνέβη. Να στήσουν γέφυρα με την καινούργια εποχή. Να σταθούν σε άνδρες, που έγειραν οι ώμοι τους μπροστά στην νέα τους πραγματικότητα και στις ακυρώσεις που επιβάλει. Γυναίκες έτοιμες να αναδιατάξουν το οικογενειακό σύμπαν. Να δώσουν νέες κατευθύνσεις πορείας. (Οι γυναίκες δίνουν την κατεύθυνση στην κοινωνία κι ας διοικούν οι άνδρες). Να προσαρμόσουν τα απροσάρμοστα. Να κρίνουν στυγνά εαυτούς. Οι γυναίκες παραδέχονται με μεγαλύτερη ευκολία τα λάθη τους. Τιμώ από ψυχής τη γυναίκα και τον αγώνα της κάθε μιας ξεχωριστά στα χρόνια της οικονομικής μας κρίσης. Κι όσο κι αν μοιάζει να βαθαίνει μερικές φορές το σκοτάδι μας, κάτι πάντα με καθησυχάζει ότι η γυναίκα θα βρει την άκρη. Δεν έβγαλε πέρα, εδώ που τα λέμε, και μικρή διαδρομή! Από τη γη ως το φεγγάρι το ταξίδι της. Γυναίκες πάντα εν κινήσει… Αλί στις κόρες!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News