Εδώ και ένα μήνα περίπου ο προοδευτικός χώρος βρίσκεται σε διαδικασία ουσιαστικής -και όχι μόνο ρητορικής- ανασύνταξης. Η επιστροφή του Γιώργου Παπανδρέου στο ΠΑΣΟΚ, η «Ώρα Αποφάσεων» και η κυοφορούμενη πολιτική σύμπλευση με το ΠΟΤΑΜΙ, είναι νέα δεδομένα. Όμως, τις εξελίξεις αυτές πρέπει να τις δούμε μέσα στο πρίσμα δύο ακόμα παραγόντων. Ο ένας είναι η διαφαινόμενη αυτοδυναμία της ΝΔ και ο άλλος το εύρος του χώρου.

Τον τελευταίο μήνα σε όλες τις δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας η ΝΔ φαίνεται να κατακτά ή να είναι κοντά στην κατάκτηση της αυτοδυναμίας.

Η τάση αυτή αποσυμπιέζει την πίεση προς τα κόμματα του Κέντρου. Το δίλημμα των επόμενων εκλογών όποτε και αν γίνουν, καλώς ή κακώς, θα είναι απολύτως διχαστικό: Ή μένει η κυβέρνηση Τσίπρα ή φεύγει. Στο βαθμό λοιπόν, που τώρα οι δημοσκοπήσεις δείχνουν θεωρητική κατάκτηση της αυτοδυναμίας από τη ΝΔ, οι ψηφοφόροι που θα την προτιμούσαν όχι ιδεολογικά, αλλά συγκυριακά προκειμένου να αποχωρήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, επιστρέφουν στις παλιές επιλογές τους είτε αυτή είναι το ΠΑΣΟΚ είτε το ΠΟΤΑΜΙ, καθώς και τα δύο κόμματα και κυρίως το ΠΑΣΟΚ είναι δημοσκοπικά ελαφρώς ανεβασμένα. Σε καμία περίπτωση οι εισροές του ΣΥΡΙΖΑ προς το ΠΑΣΟΚ δεν υπερβαίνουν εκείνες του ΣΥΡΙΖΑ προς τη ΝΔ και ως εκ τούτου δεν μπορούμε ακόμα να μιλάμε για επαναπατρισμό ψηφοφόρων. Στην πρόσφατη δημοσκόπηση της RASS, αποτυπώνεται σαφώς ότι από τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ το 13,7% πορεύεται προς τη ΝΔ, έναντι μόνο 3% προς το ΠΑΣΟΚ.

Ο αντίλαλος του κ. Φίλη και η μονόπλευρη… περίφραξη του ΠΑΣΟΚ

Η πρόσφατη αποστροφή του πρώην υπουργού Παιδείας των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ Νίκου Φίλη στην ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος χαρακτήρισε ως «πιο κοντινό σύμμαχο κι ας βρομάει» το ΠΑΣΟΚ, πέρα από την απαράδεκτη αλλά αντιπροσωπευτική του πολιτικού ήθους του κόμματος του περί διαχωρισμών «καθαρών και βρόμικων» στην πολιτική, δεν ήταν ούτε πρωτοφανής ούτε αυθόρμητη.

Ο κ. Φίλης έπιασε το νήμα που ξεδιπλώνει την πολιτική στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ από εκεί που το είχε αφήσει ο Πρωθυπουργός στο 2ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ τον Οκτώβριο 2016, λειτουργώντας έτσι ως «αντίλαλος» στον προβληματισμό που προκαλούν εδώ και καιρό στον ΣΥΡΙΖΑ η κυβερνητική φθορά και οι μεγάλες απώλειες που καταγράφονται στις δημοσκοπήσεις. Όπως είχαμε επισημάνει χαρακτηριστικά στο Δελτίο αρ. 32 του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση: Η αναφορά του κ. Τσίπρα από το βήμα του Συνεδρίου ότι : «Οφείλουμε με το πολιτικό και θεωρητικό οπλοστάσιο της Αριστεράς να επιδιώξουμε προσεγγίσεις και συγκλίσεις και με την Ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία αλλά και με τους Πράσινους…» και η μη συμμετοχή πασοκογενών στη νέα κυβέρνηση και η υπερψήφιση της τροπολογίας Παππά, είναι τρία γεγονότα που από μόνα τους δεν συνιστούν συμμαχία, αλλά αποτελούν ενδείξεις προσέγγισης.

Από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ, το βάρος μέχρι σήμερα (όπως είχε επισημανθεί στο ίδιο Δελτίο 32) είχε δοθεί ολοκληρωτικά στην χάραξη διαχωριστικής γραμμής με την ΝΔ, ειδικά μετά την εκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη στην ηγεσία της. Το ΠΑΣΟΚ, στην προσπάθειά του να επαναπροσδιοριστεί στον πολιτικό χάρτη και να απεμπολήσει κατά το δυνατόν, την ταύτιση με την ΝΔ που είχε προκαλέσει η ευρεία συμμετοχή της σημερινής ηγεσίας και πολλών κορυφαίων στελεχών του στην κυβέρνηση Σαμαρά, ακολούθησε την πολιτική της «αβύσσου» έναντι του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το κόμμα όχι μόνο παρασύρθηκε έτσι σε μια σειρά από ταυτίσεις και συμπορεύσεις στο κοινοβούλιο με την συγκυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ αλλά άφησε και ημιτελή την… περίφραξη του εδάφους προς την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ. Τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με την άνευ ελάχιστης διαμαρτυρίας από πλευράς ΠΑΣΟΚ, ενσωμάτωσης του Αλέξη Τσίπρα –έστω και ως παρατηρητή- στις συνεδριάσεις των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, όσο και στο εγχώριο επίπεδο, σε μια εν εξελίξει ευδιάκριτη ώσμωση, τα αποτελέσματα της οποίας θα φανούν ανάλογα με την έκβαση των διεργασιών και συζητήσεων στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς.

Ωστόσο, το πρόβλημα για τους υπάρχοντες σχηματισμούς της Κεντροαριστεράς παραμένει οξύ. Οι δυνάμεις τους αθροίζονται, αλλά δεν πολλαπλασιάζονται. Το μόνο που αλλάζει είναι το κόμμα που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό στο άθροισμα τα τελευταία τρία χρόνια, όπως φαίνεται στο γκρι ένθετο.

Αυτό περίπου είναι σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις του τελευταίου μήνα το ποσοστό του χώρου αν αθροιστεί. Είναι, άρα, σαφές ότι με τα υπάρχοντα σχήματα, όσο και να φυλλοροεί ο ΣΥΡΙΖΑ δύσκολα ο χώρος θα ξεπεράσει κατά πολύ το ποσοστό των Ευρωεκλογών του 2014. Η μόνη υπαρκτή και κοινωνικά απαιτητή λύση είναι η υπέρβαση από όλους με τη δημιουργία ενός νέου σχήματος.

---

* Ο Γιάννης Μαστρογεωργίου είναι Διευθυντής του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News