676
| CreativeProtagon

Covid-19: Να είναι υποχρεωτικό το εμβόλιο;

Τάκης Βιδάλης Τάκης Βιδάλης 13 Νοεμβρίου 2020, 20:23
|CreativeProtagon

Covid-19: Να είναι υποχρεωτικό το εμβόλιο;

Τάκης Βιδάλης Τάκης Βιδάλης 13 Νοεμβρίου 2020, 20:23

Oπως όλα δείχνουν, μετά τις «εκπλήξεις» της καραντίνας που διανύουμε, η ελπίδα έχει πια εναποτεθεί στα εμβόλια, κάτι που άλλωστε παρατηρείται παγκοσμίως. Φαίνεται ότι, τους επόμενους μήνες, κάποια από αυτά θα είναι διαθέσιμα στο κοινό, σε σημαντικό αριθμό μάλιστα, ικανό να δημιουργήσει συνθήκες ανοσίας.

Εύλογα αναρωτιέται κανείς πώς θα πετύχουμε αυτό τον στόχο, αν δεν εξασφαλίσουμε ότι ο κόσμος όντως θα εμβολιαστεί. Αρκεί να εμπιστευτούμε την ατομική ευθύνη του καθένα ή μήπως πρέπει να προβλέψουμε υποχρεωτικούς εμβολιασμούς;

Το θέμα της υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών δεν είναι καινούργιο. Το ακούμε πολύ συχνά τα τελευταία χρόνια, ιδίως σε σχέση με την έξαρση του λεγόμενου «αντιεμβολιαστικού κινήματος», ευτυχώς όχι στην Ελλάδα, αλλά και με αφορμή την εγγραφή στα σχολεία παιδιών που μπορεί να μην έχουν συμπληρώσει τα συνιστώμενα για την ηλικία τους εμβόλια.

Τα πράγματα, ωστόσο, με τον κορονοϊό διαφοροποιούνται σημαντικά. Eχουμε να κάνουμε με μια νόσο για την οποία, προς το παρόν, δεν υπάρχει θεραπεία και η οποία αποδείχθηκε τόσο μεταδοτική ώστε να έχει προκαλέσει δεδομένα πανδημίας. Υπό τους όρους αυτούς, ο κίνδυνος για τη δημόσια υγεία είναι πολύ πιο άμεσος, από οποιονδήποτε «κανονικό» κίνδυνο γνωστών λοιμωδών νοσημάτων, που αντιμετωπίζονται τόσο προληπτικά με εμβόλια όσο και θεραπευτικά με φάρμακα. Αυτό είναι το πρώτο δεδομένο.

Το δεύτερο δεδομένο είναι ότι, όταν η έρευνα για το εμβόλιο μιας νόσου αναπτύσσεται «εν θερμώ» στις επείγουσες συνθήκες της πανδημίας, είναι λογικό να εκφράζεται σκεπτικισμός όχι μόνο για την αποτελεσματικότητα αλλά ακόμη και για την ασφάλεια αυτού του εμβολίου. Όχι επειδή κάποιοι θέλουν οπωσδήποτε να εκμεταλλευθούν την κατάσταση και να κερδοσκοπήσουν με τη δημόσια υγεία. Αρκεί απλώς η πίεση του χρόνου και η εναγώνια δημόσια απαίτηση «επιτέλους να βγει το εμβόλιο», που συχνά εκφράζεται επιπόλαια από πολιτικούς. Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνεται από τις βιαστικές ανακοινώσεις τουλάχιστον τριών από τις ερευνητικές ομάδες που πειραματίζονται σήμερα με εμβόλια του κορονοϊού σε μεγάλες κλινικές δοκιμές, ανακοινώσεις που αποσύρθηκαν λίγες ημέρες αφότου έγιναν, όταν εμφανίσθηκαν παρενέργειες σε εθελοντές.

Το τρίτο δεδομένο, που πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη, είναι ότι ο εμβολιασμός αποτελεί παρεμβατική στον οργανισμό μας ιατρική πράξη και, ως τέτοια, προϋποθέτει την ελεύθερη συναίνεσή μας, ύστερα βέβαια από κατάλληλη ενημέρωση του γιατρού που μας τον συνιστά. Αυτό ισχύει ακόμη και για τα πιο ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια που είναι δοκιμασμένα από παλιά, ακόμη και για τα εμβόλια που συνιστά η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών. Γιατί, τόσο η σύγχρονη ιατρική δεοντολογία όσο και ο νόμος συμφωνούν στο ότι, με βάση την αρχή της ανθρώπινης αξίας, οποιαδήποτε παρέμβαση στο σώμα μας πρέπει να έχει την άδειά μας και δεν μπορεί να συνιστά καταναγκασμό.

Αν συνδυάσουμε το δεύτερο με το τρίτο δεδομένο, καταλαβαίνουμε ότι η υποχρεωτικότητα του εμβολίου στην περίπτωση του κορονοϊού δύσκολα μπορεί να υποστηριχτεί. Τα εμβόλια που θα διατεθούν στο κοινό πρέπει να αποδείξουν σε αρκετό βάθος χρόνου τόσο την ασφάλεια όσο και την αποτελεσματικότητά τους, με ειδικές έρευνες «παρατήρησης» που θα ακολουθήσουν την έγκρισή τους, όπως συμβαίνει πάντοτε.

Eως ότου έχουμε αυτά τα αποτελέσματα, η προστασία της δημόσιας υγείας -και η επιζητούμενη ανοσία- πρέπει να βασιστούν στην ατομική ευθύνη του καθενός, δηλαδή στην ελεύθερη απόφαση να εμβολιαστεί. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορούμε να σκεφτούμε κίνητρα και αντικίνητρα που θα χρειασθεί να σταθμίζει κάποιος, τουλάχιστον όσο διαρκεί η πανδημία. Κίνητρο, προφανώς, είναι η εξαίρεση από κάθε περιορισμό μετακίνησης όσων έχουν εμβολιαστεί, συμπεριλαμβανομένης της καραντίνας, ενώ αντικίνητρο μπορεί να είναι η απαγόρευση μετακίνησης σε άλλο νομό ή σε άλλη χώρα όσων δεν εμβολιάζονται.

Σε δύο όμως περιπτώσεις, ο εμβολιασμός μπορεί να καταλήξει εκ των πραγμάτων υποχρεωτικός, αν τεθεί ως όρος για την εργασία του υγειονομικού προσωπικού ή τη διαμονή σε οίκους ευγηρίας ηλικιωμένων. Όσοι τύχει να βρεθούν σε δίλημμα εδώ, πρέπει να αποφασίσουν μεταξύ εξ ίσου σημαντικών αγαθών, όμως η προστασία της δημόσιας υγείας δικαιολογεί κατά τη γνώμη μου μια τέτοια -δυσάρεστη για εκείνους- επιλογή: καθετί έχει ένα τίμημα στις συνθήκες που ζούμε!

Ίσως ένας τέτοιος συνδυασμός είναι αρκετός για να φτάσουμε στην ανοσία, χωρίς να θυσιάσουμε τον ατομικό μας αυτοκαθορισμό. Αρκεί τα πολυπόθητα εμβόλια να μας εξασφαλίσουν αυτά που υπόσχονται…


* Ο Τ.Κ. Βιδάλης είναι επιστημονικός συνεργάτης της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και εμπειρογνώμων της Ε.Ε. Διδάσκει Βιοδίκαιο και Βιοηθική στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...