Δεν έχω διαβάσει ένα σοβαρό επιχείρημα υπέρ της ισχύουσας συνταγματικής πρόνοιας για τα πανεπιστήμια. Ο Καταστατικός Χάρτης της Ελληνικής Δημοκρατίας είναι ο μοναδικός στον δυτικό κόσμο που ορίζει ότι η ανώτατη εκπαίδευση ανήκει στην αποκλειστική αρμοδιότητα του κράτους.

Από τη στιγμή που αναγνωρίζονται τα πτυχία ξένων πανεπιστημίων, δημοσίων και ιδιωτικών, καταρρίπτεται και το επιχείρημα για την ποιότητα της γνώσης και την αρτιότητα των επιστημόνων που απασχολούνται στην επικράτεια της χώρας.

Όλοι γνωρίζουμε ότι η επιμονή στη διατήρηση του Αρθρου 16 εκπορεύεται από ιδεοληψία. Είναι η αντίληψη υπέρ του μεγάλου κράτους που ελέγχει τα πάντα και προσφέρει τις λειτουργίες του ως λάφυρα στο κυβερνών κόμμα. Είναι επίσης ο φόβος της υστέρησης έναντι των μη κρατικών πανεπιστημίων. Ενδεχομένως κάποιες συγκρίσεις να είναι οδυνηρές για το δημόσιο Πανεπιστήμιο, ενώ παράλληλα σε ένα ελεγχόμενο, από ιδιώτες, περιβάλλον δεν μπορούν να δραστηριοποιηθούν χώροι και τάσεις με έντονο κομματικό αποτύπωμα. Έχω ακούσει και το πλέον ηλίθιο επιχείρημα περί κοινωνικής ανισότητας, για το παιδί του φτωχού που δεν θα μπορεί να φοιτήσει στο ιδιωτικό Πανεπιστήμιο. Λες και τώρα μπορεί να φοιτήσει στο αγγλικό.

Η ιδεοληψία και τα πολιτικά ταμπού δεν επιτρέπουν να διατυπωθεί το προφανές: στην πραγματικότητα το δημόσιο πανεπιστήμιο δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από το ιδιωτικό. Πρώτον, επειδή διαθέτει τεχνογνωσία και συγκριτικά πλεονεκτήματα. Και δεύτερον επειδή η ζωή θα δείξει ότι μόνο εύκολη δεν είναι η δημιουργία ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Χρειάζονται πολλά λεφτά, αντίστοιχα μίας μεγάλης επένδυσης στις υποδομές της χώρας. Αυτό δεν σημαίνει ότι το σύνταγμα πρέπει να διατηρήσει τις αναχρονιστικές του διατάξεις περί παιδείας. Αν θέλετε, ακόμα και η απαγόρευση της ίδρυσης μη κρατικών πανεπιστημίων θα μπορούσε να προσβληθεί ως… αντισυνταγματική.

Η συζήτηση που διεξάγεται για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια συχνά περιέχει μεγάλες δόσεις αφέλειας. Πολλοί νομίζουν ότι θα έρθουν ιδιώτες εδώ για να ανοίξουν Ιατρική ή Νομική Σχολή. Μακάρι να έρθουν, αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος εκεί έξω που θα επενδύσει ένα δισ ευρώ για να φτιάξει μία Ιατρική Σχολή ανταγωνιστική των δημοσίων. Μη συγχέουμε τα Πανεπιστήμια με τα ΙΕΚ. Μιλάμε για πραγματικά πολλά λεφτά, για τεράστιες επενδύσεις που δεν πρόκειται να γίνουν σε μία χώρα σαν την Ελλάδα, εκτός και αν κάποιος αποφασίσει να φτιάξει Σχολές διεθνούς κύρους για την προσέλκυση φοιτητών από άλλες περιοχές του κόσμου. Ομως ποιο, εν Ελλάδι, ιδιωτικό Πολυτεχνείο θα μπορεί να σταθεί δίπλα στα ελληνικά;

Η ευρωπαϊκή εμπειρία μας διδάσκει ότι τα περισσότερα ιδωτικά πανεπιστήμια απευθύνονται σε ακαδημαϊκό αντικείμενο επαγγελματικής-τεχνικής κατάρτισης, χωρίς να ανταγωνίζονται πειστικά τα δημόσια. Οπως λέει ο Περικλής Γκόγκας, επίκουρος καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης,«τα ιδιωτικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης υπάρχουν από πάντα στην Ελλάδα, είτε με τον τίτλο “εργαστήρια ελευθέρων σπουδών” είτε με τον πιο πρόσφατο “κολέγια”. Γιατί λοιπόν δεν γίνονται τόσο καλά όσο τα δημόσια; Πού είναι ο ανταγωνισμός;»

Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει ο κ. Γκόγκας:

Στην Αυστρία τα ιδιωτικά πανεπιστήμια αναγνωρίστηκαν πριν 15 χρόνια και παραμένουν λίγα, και μικρά χωρίς πολλούς φοιτητές. Στην Γερμανία υπάρχουν 83 ιδιωτικά πανεπιστήμια όπου σπουδάζει μόλις το 1% των Γερμανών φοιτητών. Στην Πορτογαλία άνοιξαν πολλά πανεπιστήμια και έκλεισαν τα περισσότερα. Στην Ιρλανδία είναι πολύ λίγα και χαμηλής ποιότητας. Στη Βρετανία μόλις 4 πανεπιστήμια είναι ιδιωτικά. Δεν υπάρχει δε λόγος να συζητήσουμε για τα αμερικανικά ιδιωτικά πανεπιστήμια. Εκεί τα οικονομικά μεγέθη προσεγγίζουν προϋπολογισμούς μικρών χωρών.

Η κουβέντα για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια έχει μόνο ιδεολογικό χαρακτήρα. Αν καταργηθεί το άρθρο 16, στην καλύτερη περίπτωση να αποκτήσουμε ένα ίσως και δύο ιδιωτικά πανεπιστήμια που θα χορηγούν πτυχία στη Διοίκηση Επιχειρήσεων, στα Ναυτιλιακά και στα Τουριστικά. Αν το κράτος διατηρεί έναν ουσιαστικό εποπτικό έλεγχο, θα κερδίσουμε κάποιες θέσεις εργασίας και θα γλιτώσουμε τη μετανάστευση παιδιών που αναζητούν ένα πτυχίο. Τα υπόλοιπα θα τα ρυθμίσει η ζωή. Και η αγορά. Και σίγουρα είναι μία συζήτηση που δεν αφορά το δημόσιο πανεπιστήμιο. Αυτό δεν έχει τίποτα να φοβηθεί.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News