(Πήγα σε δυο κηδείες τελευταία. Για τους εκλιπόντες, είχε φτάσει το «πλήρωμα του χρόνου» συνηθίζεται να λέγεται. Οι ζωές μας είχαν συμπορευτεί για κάποιες δεκαετίες. Και είδα εκεί παλιούς φίλους κι αγαπημένους, που οι πορείες μας – από ένα χρονικό σημείο και πέρα – ακολούθησαν αποκλίνουσες τροχιές. Εκεί λοιπόν, στο νεκροταφείο, νιώσαμε όλοι τη «συγγένεια αίματος». Ήταν φευγαλέα(;).

Οι κηδείες ενώνουν. Είναι αλήθεια ή αυταπάτη; Σε μια κηδεία συναντάς φίλους που χάθηκαν και άλλους που εξακολουθούν να βρίσκονται στο επίκεντρο ή στον περίγυρο της ζωής σου. Και η στιγμή(;), ο χώρος(;), η περιρρέουσα ατμόσφαιρα(;) διαμορφώνουν ένα κλίμα συμφιλιωτικό. Σαν να σβήνουν αυτά που δημιούργησαν τις αποστάσεις, σαν να αναβιώνουν αυτά που κάποτε μας είχαν ενώσει, σαν να επιζητούμε μια επιστροφή στο παρελθόν, σαν να αξιολογούμε – μπρος στον θάνατο – τις ακατάλυτες αξίες της ζωής.

Ασφαλώς, είναι η προσωπικότητα αυτού που χάθηκε (και που προκάλεσε το αντάμωμά μας), το αόρατο αλλά υπαρκτό, συμφιλιωτικό νήμα. Για να είμαστε όλοι εκεί, σημαίνει πως ό,τι κι αν έχει συμβεί, εξακολουθούμε να αναγνωρίζουμε, να τιμούμε, να σεβόμαστε και να μοιραζόμαστε τις ίδιες αρχές. Με αποκλίσεις και αποχρώσεις, αλλά δεν μπορεί, παιδιά της ίδια μήτρας είμαστε. Κάπου ο ένας μας ακουμπά τον άλλο, δεν είμαστε παράταιροι.

Ή μήπως, όπως είπε η Ελισάβετ, είναι μια αναλαμπή, μια φευγαλέα αναπήδηση ψυχής, με την επίγνωση της βεβαιότητας πως θα ξαναχαθούμε πάλι;
Ή, πάλι, μήπως είναι τα νιάτα αυτά που αναδύονται, τότε που (ας πούμε) «έσμιξαν τα αίματά μας», καθώς είχαμε μπει όλοι μαζί σε μια μεγάλη κοινότητα ανθρώπων, κυνηγώντας τα ίδια ιδανικά, δουλεύοντας με το μυαλό μας ιδέες, βουτώντας σε συγκρούσεις για έννοιες ιδεατές, ποτέ για όλα αυτά τα απτά και βασανιστικά που σήμερα μας στεγνώνουν;

(Πάντως, ενώ πάω βαριά κι ασήκωτη σε μια κηδεία, με το μυαλό μου προσηλωμένο σ΄αυτόν/αυτή, που χάθηκε, βουτώντας σε αναμνήσεις κοινές κι επαναξιολογώντας το κενό που άνοιξε η απουσία, τελικά – τις περισσότερες φορές – φεύγω ξαλαφρωμένη. Είναι που χάνεται η «ιδιοκτησία» του πόνου και νιώθεις ότι μοιράζεσαι την οδύνη, είναι που στη στιγμή της απουσίας ξαναϋφαίνεις τον καμβά της συλλογικότητας ασυνείδητα εκεί ακριβώς στο ξόδι, είναι που μοιάζει μετά πιο γλυκιά η ζωή; Ό,τι κι αν είναι, με σιγουριά το λέω, οι κηδείες ενώνουν τους ανθρώπους).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News