«Όλοι συμφωνούν πως τα ψάρια είναι τροφή αφροδισιακή, και ξυπνούν και στα δύο γένη το ένστικτο της αναπαραγωγής… Αυτές οι αλήθειες της φυσιολογίας ήταν σίγουρα άγνωστες στους δημιουργούς των εκκλησιαστικών νόμων, που επέβαλαν (τα ψαρικά) σαν φαγητά των νηστειών για τους ιερωμένους… Γιατί είναι αδύνατο να πιστέψουμε πως επίτηδες θέλησαν να κάνουν ακόμα πιο δύσκολο τον όρκο της αγνότητας, τον ήδη τόσο αντικοινωνικό…» γράφει ο Γάλλος δικαστής, στοχαστής και μέγας καλοφαγάς Μπριγιά Σαβαρέν στη Φυσιολογία της Γεύσης, που έκανε πάταγο το 19ο αιώνα.

Μια και φέτος η «επέτειος των ερωτευμένων» και της λαγνείας (14 Φεβρουαρίου) έρχεται καπάκι με τη νηστεία της Καθαρής Δευτέρας, τα γραφτά του Σαβαρέν γίνονται ακόμα πιο επίκαιρα.

Η πεποίθηση πως τα ψαρικά γεννούν επιθυμίες, ξεκινάει από τους αρχαίους Έλληνες. Ο Αθηναίος, στους Δειπνοσοφιστές, γράφει πως το «λαστροκάκκαβον» –το αφροδισιακό φαΐ– ήταν ένα πολύπλοκο πιάτο που περιείχε ψαρικά. Δυστυχώς δεν μας το περιγράφει, κι έτσι δεν ξέρουμε πώς και με τι ακριβώς παρασκευαζόταν. Διαβάζουμε πάντως στον κωμωδιογράφο Άλεξι (4ο-3ο αιώνα π.Χ.) πως οι πίνες, οι καραβίδες, τα σαλιγκάρια και τα αβγά είναι επίσης αφροδισιακές τροφές. Μαζί του συμφωνεί και ο ιατρός Ηρακλείδης ο Ταραντίνος (1ος αιώνας π.Χ.) που εξηγεί πως οι βολβοί, τα σαλιγκάρια και τα αβγά βοηθούν να παραχθεί σπέρμα. Ο Δίφιλος (3ος αιώνας π.Χ.) λέει για του βολβούς πως «διεγείρουσι… προς αφροδισια».

Τώρα γιατί και πώς οι πικρούτσικοι αφροδισιακοί –κατά τους προγόνους μας– βολβοί έγιναν σ’ εμάς σαρακοστιανό έδεσμα, που το γευόμαστε την Καθαρή Δευτέρα, στο ξεκίνημα της μεγάλης νηστείας, είναι μάλλον μυστήριο. Πράγματι, όπως παρατηρεί και ο Σαβαρέν, οι χριστιανικοί κανόνες για το τι πρέπει και τι δεν πρέπει να τρώμε τις μέρες της νηστείας και περισυλλογής μοιάζουν τουλάχιστον περίεργοι.

Αντίθετα, σύμφωνα με τις προσταγές της εβραϊκής θρησκείας, «ψάρια που δεν κολυμπούν» (οστρακοειδή και μαλάκια) δεν είναι «καθαρή» τροφή, και απαγορεύονται σε όσους θέλουν να ακολουθήσουν τους αυστηρούς κανόνες της θρησκείας τους. Και ο Philip Roth, από τους πιο γνωστούς σύγχρονους Αμερικανούς συγγραφείς, ειρωνεύεται αυτόν τον κανόνα, όταν στο Portnoy’s Complaint (1969) προσπαθεί να δει τον κόσμο μέσα από τα μάτια ενός εφήβου Εβραίου, ο οποίος με την περιέργεια και την ορμή της ηλικίας του, αλλά και γεμάτος ενοχές «…ρούφηξε μια νύχτα τη δαγκάνα ενός αστακού, και πριν περάσει μια ώρα ο φαλλός του ήταν έξω και σημάδευε την κοπελιά στο λεωφορείο. Και το ανώτερο εβραϊκό μυαλό του έμοιαζε να είχε γίνει μάζα από άζυμο ψωμί…»

Κι η λαγάνα της Καθαρής Δευτέρας από κει ξεκίνησε, από το άζυμο ψωμί, και υποτίθεται πως είναι της στέρησης και της νηστείας. Για μας βέβαια είναι λιχουδιά, ιδίως αν φτιάξουμε με τα χεράκια μαςλαγάνα σπιτική. Άλλωστε, τις δύσκολες μέρες που ζούμε, το ζύμωμα του ψωμιού δεν απλά μια εξαιρετικά χαλαρωτική πράξη που μας γεμίζει ικανοποίηση, αλλά σε συνδυασμό και με τη μυρωδιά που αναδίνει καθώς ψήνεται, το σπιτικό ψωμί γίνεται το υπέρτατο αφροδισιακό….

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News