Από τα θεωρεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βλέπω τον Ντένις Μουκουέγκε να παραλαμβάνει το βραβείο Ζαχάρωφ από τα χέρια του Μάρτιν Σουλτς και προσπαθώ να βρω τι είναι εκείνο που διαχωρίζει την τρέλα από τον ηρωισμό και την υπέρβαση από το παράλογο. Και όσο βλέπω, δίπλα μου, τους ανθρώπους από το Κονγκό να πανηγυρίζουν, τραγουδώντας κάτι δικό τους, καταλαβαίνω πώς αυτό που ψάχνω, πιθανότατα δεν είναι μέσα μου. Α, όχι, μπορεί να τώρα να σας συστήνω τον Μουκουέγκε ως παράδειγμα ηρωισμού, αυταπάρνησης και προσφοράς, αλλά δεν μπορώ να βάλω τον εαυτό μου στη θέση του. Ξέρω, θα μου πείτε ότι ο ηρωισμός είναι ένα λουλούδι που ανθίζει σε καμμένη γη. Γεννιούνται ήρωες σε ένα χώμα που είναι μαλακό σαν βούτυρο; Ναι, γεννιούνται, απλώς δεν είναι σαν τον Μουκουέγκε. Μάθετε λοιπόν και εσείς ποιος είναι ο γιατρός από το Κονγκό που τιμήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με το βραβείο Ζαχάροφ για την Ελευθερία της Σκέψης.

Ο Μουκουέγκε γεννήθηκε το 1955 στο Κονγκό (πρώην βελγική αποικία, μην τα ξεχνάμε αυτά), στο χειρότερο μέρος του κόσμου για τις γυναίκες. Σπούδασε ιατρική, πήρε την ειδικότητα του γυναικολόγου και δημιούργησε μία κλινική στο ανατολικό Κονγκό, που καταστράφηκε πλήρως όταν ξέσπασε ο εμφύλιος το 1996. Δεν έχω την απαίτηση να γνωρίζετε για τον εμφύλιο στο Κονγκό. Εγώ δεν είχα ιδέα. Κατάλαβα, όμως, τι συμβαίνει, όταν ο γιατρός μας έδειξε το κινητό του (παλιό, δεκαετίας) για να ζητήσει να σας μεταφέρουμε ότι άνθρωποι πεθαίνουν και υποφέρουν σε έναν εμφύλιο που ξέσπασε για τον έλεγχο των πρώτων υλών της χώρας. «Κάθε φορά που χρησιμοποιείτε το τηλέφωνό σας, να σκέφτεστε ότι κατασκευάζεται από υλικά για τα οποία πεθαίνουν άνθρωποι σε μία χώρα που είναι τόσο πλούσια σε πρώτες ύλες, αλλά τόσο φτωχή σε βιοτικό επίπεδο…». Αυτή η ιστορία είναι χαραγμένη στον χάρτη της Αφρικής. Όμως η ιστορία του γιατρού είναι μοναδική. Γιατί στο Κονγκό οι γυναίκες είναι τα μεγαλύτερα θύματα του πολέμου. Κάθε μέρα καταγράφονται 14 βιασμοί. Εννοείται ότι είναι πολλαπλάσιοι, μιλάμε για αυτούς που δηλώνονται. Πάντα έτσι δεν γινόταν; Οι στρατοί στον πόλεμο έχουν μια έφεση στο πλιάτσικο και στους βιασμούς. Στο Κονγκό είναι και μέθοδος πολέμου. Αν βιάσεις τις γυναίκες των αντιπάλων, διαλύεις τις οικογένειές τους. Οι γυναίκες θεωρούνται ανεπιθύμητες. Και αν γεννηθούν και παιδιά από τον βιασμό, καθίστανται απόβλητα της κοινωνίας. Εκεί ο βιασμός είναι κάτι σαν κουλτούρα. Το αδίκημα θεσπίστηκε σχετικά πρόσφατα, μετά από διεθνείς πιέσεις, αλλά εκεί θεωρείται αστείο να μένεις στη φυλακή για βιασμό. Τους καταδικάζουν και τους αφήνουν. Και έτσι ο Ντένις Μουκουέγκε έχει εδώ και χρόνια δουλειά να κάνει.

Οταν άνοιξε και πάλι το νοσοκομείο του, το 1999, προσέφερε ιατρική βοήθεια σε 40.000 γυναίκες που έπεσαν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης. Απίστευτο νούμερο. «Ξέρεις τι είναι να σου φέρνουν κοριτσάκι έξι μηνών και να διαπιστώνεις ότι βιάστηκε; Ακόμα και οι πιο έμπειροι χειρούργοι σοκάρονται με αυτά που βλέπουν στην κλινική μου. Όμως εγώ βλέπω κάθε γυναίκα σαν τη δική μου γυναίκα. Σαν τη μάνα μου. Σαν τις κόρες μου. Μόνο τον τελευταίο μήνα στο ανατολικό Κονγκό 200 άνθρωποι σφαγιάστηκαν. Έγκυες γυναίκες ξεκοιλιάστηκαν για να τους βγάλουν τα έμβρυα, παιδιά ακρωτηριάστηκαν…».

Ο γιατρός ξεκίνησε καμπάνια για τα δικαιώματα των γυναικών. Και αυτό δεν άρεσε σε κανέναν. Ούτε στην κυβέρνηση του Κονγκό, ούτε στους αντάρτες που αντιμάχονται το καθεστώς. Το 2012 ο Μουκουέγκε και η οικογένειά του δέχθηκαν δολοφονική επίθεση. Επέζησαν και διέφυγαν στη Σουηδία και στο Βέλγιο. Ο Μουκουέγκε επέστρεψε το 2013, όταν γυναίκες από το Κονγκό, που ζουν με ένα δολάριο τη μέρα, συγκέντρωσαν τα χρήματα για το αεροπορικό του εισιτήριο. Εργάζεται και πάλι στην κλινική του, σχετικά «ασφαλής» καθώς είναι πλέον μία παγκοσμίως γνωστή προσωπικότητα. Ωστόσο κανένα μέσο του Κονγκό δεν έχει δημοσιεύσει συνέντευξή του…

Παρέλαβε το βραβείο του και μίλησε για την πατρίδα του, για μια χώρα που «δεν έχει πόλεμο πια, αλλά δεν έχει ούτε και ειρήνη». Ζήτησε από την Ευρώπη να πιέσει προκειμένου να εφαρμοστεί η ειρηνευτική συμφωνία που υπέγραψαν οι αντιμαχόμενες πλευρές το 2012. Και θύμισε ότι ο πόλεμος εκεί κάτω στην πραγματικότητα γίνεται λόγω οικονομικών συμφερόντων που θέλουν τον έλεγχο των πρώτων υλών. «Δεν μπορούμε να έχουμε οικονομική ανάπτυξη χωρίς να πεθαίνουν άνθρωποι;» αναρωτήθηκε. Κάτι τέτοιο είπε από το ίδιο βήμα και ο Πάπας την Τρίτη. Το είπε πιο παραστατικά και ο Άγιος την Τετάρτη.

Βραβείο Ζαχάρωφ

Το Βραβείο Ζαχάρωφ για την Ελευθερία της Σκέψης πήρε το όνομά του από τον Σοβιετικό επιστήμονα και αντιφρονούντα Αντρέι Ζαχάρωφ. Ξεκίνησε να απονέμεται από το ΕΚ τον Δεκέμβριο του 1988 σε  άτομα ή οργανώσεις που αφιερώνουν τη ζωή τους στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών.

Παρακολουθήστε την τελετή απονομής μαγνητοσκοπημένη
Παρακολουθήστε τη κοινή συνέντευξη τύπου μαγνητοσκοπημένη (κάντε κλικ στις 26.11.2014)
Συνέντευξη του Denis Mukwege
Ιστοσελίδα Ζαχάρωφ

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News