Με τον Αιμίλιο Χειλάκη συναντηθήκαμε ένα γκρίζο, παγωμένο πρωινό του Δεκέμβρη κοντά στο σπίτι του στο Γκάζι. Την ίδια περίοδο, δύο χρόνια πριν, ο Αιμίλιος βίωσε την απώλεια ενός αγαπημένου φίλου του, του Κωνσταντίνου Παπαχρόνη. «Όταν πέθανε ο Κωνσταντίνος, είχα ένα εγωιστικό συναίσθημα αν του είχα πει πόσο τον αγαπάω. Μετά, κατάλαβα ότι μάλλον το ήξερε ότι ήταν ένας πολύτιμος άνθρωπος για μένα. Ηταν ένα σπάνιο παιδί ο Κωνσταντίνος. Τον περνάγαμε μαζί με τον Μαρκουλάκη, που ήταν ο τρίτος της παρέας, 7-8 χρόνια και ήταν σαν πνευματικός μας. Πολύ προχωρημένο μυαλό, πολύ φωτεινή ψυχή». Η κουβέντα μας ξεκίνησε με έντονη συναισθηματική φόρτιση αλλά σύντομα επανήλθαμε στους επαγγελματικούς μας ρόλους.

Τη φετινή θεατρική σεζόν παίζεις στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας κι όχι σε μια κεντρική αθηναϊκή σκηνή. Πως έτσι;
Εγώ ηθοποιός είμαι και θέλω να παίζω. Αν ξεπεράσεις το ψώνιο που έχεις μικρότερος –εγώ είμαι σαράντα ετών πια-, που θέλεις να σε δει ο θεατρικός κόσμος της Αθήνας και όχι το αθηναϊκό κοινό, για να λέμε και τα πράγματα με το όνομά τους, για να σε δουν κι άλλοι σκηνοθέτες και να κλείσεις κι άλλες δουλειές στο χώρο, όπως είναι φυσιολογικό, αν το ξεπεράσεις αυτό, ε, σε καιρό κρίσης πως φεύγουν οι άνθρωποι από τις πόλεις και πάνε στην επαρχία, στην πρωτογενή παραγωγή, έτσι κι εγώ μαζί με τη γυναίκα μου, την Αθηνά Μαξίμου αποφασίσαμε φέτος να πάμε να παίξουμε στην Πάτρα, μια μεγάλη επαρχιακή πόλη. Και πάμε εκεί γιατί η χαρά μας είναι να παίζουμε. Στην ηλικία που είμαι άλλωστε, δεν έχω την ανάγκη ούτε να αναδειχθώ, ούτε να αποδείξω σε κάποιον ποιος είμαι. Εχω κάνει και τα μεγάλα μου λάθη και τις μεγάλες μου επιτυχίες. Αρα, είμαι ήρεμος σε σχέση με αυτό.

Μίλησες για μεγάλα λάθη. Ποια θεωρείς ότι είναι τα μεγαλύτερα που έχεις κάνει;
Ένα από τα μεγαλύτερά μου λάθη –κι εδώ έγκειται η έπαρση της νεότητας- ήταν ότι κάποιες φορές δεχόμουν να κάνω ένα ρόλο επειδή ήταν πρωταγωνιστικός, αγνοώντας ηθελημένα το υπόλοιπο κομμάτι, και το πιο σημαντικό σε μια ομαδική δουλειά, όπως είναι η δική μας, τους υπόλοιπους συντελεστές. Σε αυτή την περίπτωση, όσο έξυπνος ή προσγειωμένος κι αν είσαι, βρίσκεσαι ήδη στο πρώτο στάδιο του ψώνιου. Και για να μην το χάσεις εντελώς το πράγμα, από κει κι έπειτα χρειάζεται μια ψυχραιμία για να εκτιμήσεις την κατάσταση και τα πραγματικά θέλω σου και να πεις «τι θέλω να κάνω εγώ από δω και πέρα σε αυτή τη δουλειά;».

Τι θέλεις, λοιπόν, να κάνεις σε αυτή τη δουλειά;
Θέλω να κάνω αυτό που θέλω κάθε φορά, ακόμα και κόντρα στο ρεύμα, και να ζω την εμπειρία. Και είμαι ενήμερος ότι όσο εγώ θα πράττω επί σκηνής, κάποιοι θα κρίνουν την πράξη μου. Κάθε κριτική όμως, είτε είναι θετική είτε αρνητική, δείχνει πως υπάρχεις ως επαγγελματίας. Οποτε γράψτε για μένα, είτε θετικά, είτε αρνητικά. Επιβεβαιώνετε ότι υπάρχω και σας ευχαριστώ.

Για το «Νησί» πάντως έχεις πάρει πολύ καλές κριτικές. Εκεί, παίζεις τον Μανώλη Βανδουλάκη, ένα ελεύθερο, πνεύμα, έναν μποέμ γοητευτικό άντρα. Κι όπως ο ρόλος που υποδύεσαι, έτσι κι εσύ είσαι ταξιδιάρα ψυχή.
Ναι, μου αρέσουν πολύ τα ταξίδια. Η αγαπημένη μου πόλη όμως είναι το Βερολίνο. Το λάτρεψα και θέλω να πάω να μείνω για πάντα εκεί. Είναι μια πόλη που έχει αρκετό πόνο και το δείχνει –βλέπεις τα βομβαρδισμένα κτίρια εκεί μπροστά σου, τους θαλάμους αερίων στο Μουσείο Ιστορίας. Οι Γερμανοί κοιτούν κατάματα την ιστορία τους. Εμείς στην Ελλάδα δεν έχουμε τολμήσει να μιλήσουμε -όχι να δείξουμε- για το Βυζάντιο ή τον Εμφύλιο και τις σφαγές τότε… Ξεκινήσαμε λοιπόν με τη γυναίκα μου να μάθουμε Γερμανικά τώρα γιατί μας άρεσε πολύ ο τρόπος που ζουν οι άνθρωποι εκεί. Νιώσαμε μεγάλη ασφάλεια και πολύ φιλόξενα. Επίσης, έχει το καλύτερο θέατρο στην Ευρώπη. Πήγα στην Volksbühne και ούρλιαζα από τη χαρά μου με τις παραστάσεις που είδα.

Δεν αισθάνθηκες ούτε για μια στιγμή κάποια επιφυλακτικότητα εκ μέρους των Γερμανών για το γεγονός ότι είσαι Ελληνας, δεδομένης της αυστηρής κι επικριτικής στάσης της Μέρκελ προς την Ελλάδα;
Ελα, μωρέ, αυτά τα πράγματα είναι για λαϊκή κατανάλωση. Η Γερμανία και η Ελλάδα είναι οι μοναδικές χώρες της Ε.Ε. που παρακαλούσαν να καταστραφεί το ευρώ. Οι μεν Γερμανοί με χαμηλότερο ευρώ θα έκαναν περισσότερες εξαγωγές, οι δε Ελληνες θα είχαμε περισσότερους Αμερικανούς τουρίστες, δηλαδή πολύ και δυνατό συνάλλαγμα. Η Κύπρος, για παράδειγμα, που είναι νέο μέλος στην Ε.Ε., θα καταλάβει σε δέκα χρόνια τι σημαίνει αυτή η ένταξή της. Όταν κοπούν οι παροχές, που τώρα τρέχουν. Είναι ότι έγινε και με την Ελλάδα. Μας έδωσαν δανεικά χρήματα, δεν τα διαχειριστήκαμε καλά, και μετά μας τα ζήτησαν πίσω. Το μεγάλο λάθος που έκαναν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, και ειδικά ο Κωνσταντίνος Καραμανλής που μας έβαλε στην Ε.Ε. και μετά ο Ανδρέας Παπανδρέου που διαχειρίστηκε τα πρώτα κονδύλια, είναι ότι δεν μας είπαν ότι αυτά τα χρήματα είναι δανεικά. Αυτό το «Τσοβόλα, δώστα όλα» στη δεκαετία του ’80 δεν συνοδεύτηκε από την επισήμανση «παιδιά, δανεικά χρήματα διαχειριζόμαστε και κάποια στιγμή θα μας ζητηθεί να τα επιστρέψουμε».

Η δεκαετία του ’80 ήταν πραγματικά η δεκαετία της Αλλαγής. Αλλά της αλλαγής του λαϊκού βιώματος, που πλέον προϋπέθετε μια BMW και τον Πανταζή, τη Δημητρίου ή τη Σακελλαρίου στο διαπασών. 
Είχαμε μια συζήτηση με την Βικτόρια Χίσλοπ, που είναι παρούσα στα γυρίσματα στην Κρήτη, για την Ελλάδα. Ξέρεις, η Βικτόρια είναι πραγματική φιλέλληνας. Ήρθε στην Ελλάδα κάποια στιγμή και ερωτεύθηκε σφόδρα τη χώρα. Μου έλεγε λοιπόν, ότι ο Βρετανός, ως απόγονος μιας μεγάλης αυτοκρατορίας, ξέρει πως όταν δημιουργήσει κάτι, ανήκει στη χώρα του, αφήνει μια παρακαταθήκη. Ο Γερμανός ξέρει επίσης, πως όταν πληρώνει φόρους, αυτά τα χρήματα θα πάνε στην κατασκευή δρόμων, σχολείων, νοσοκομείων, θα επενδυθούν για το δημόσιο καλό. Και στις δύο περιπτώσεις, ακόμα και αν υπάρξουν κάποιοι μικροπρεπείς ή διεφθαρμένοι πολιτικοί φορείς, το σύστημα στο οποίο ανήκουν, θα τους εντοπίσει και θα τους απομακρύνει, γιατί εκεί το σύστημα και υπερβαίνει κάθε επιμέρους ανθρώπινη μικρότητα ή αδυναμία και –κυρίως- λειτουργεί βάσει θεσμών. Εδώ, στην Ελλάδα, μου έλεγε, ότι της δίνουμε την εντύπωση ότι δεν λειτουργούμε σα να ανήκουμε σε ένα σύνολο. Και με ρώταγε: «Γιατί, για παράδειγμα, αφού πληρώνετε τους φόρους σας, τα σκουπίδια μένουν στους δρόμους τόσες μέρες;». Επίσης, μου έλεγε ότι οι ηθοποιοί που γνώρισε στην παραγωγή του «Νησιού» είναι οι πιο δοσμένοι επαγγελματίες που γνώρισε ποτέ. «Για σας η δουλειά σας είναι πανηγύρι! Την απολαμβάνετε όσες ώρες κι αν δουλεύετε. Και κυρίως έχετε ψυχή!».

Το «Νησί» μέσα από τις ιστορίες των ανθρώπων έχει ως ιστορικό και κοινωνικό φόντο την αρρώστια των Χανσενικών. Τυχαία η προβολή του τη δεδομένη στιγμή που η ελληνική κοινωνία «νοσεί»;
Αυτή ακριβώς την κουβέντα είχαμε τις προάλλες με την Χίσλοπ. Και μου έλεγε ότι «εγώ έγραψα ένα βιβλίο για τον κοινωνικό εγκλεισμό και ιδρυματισμό». Και συμφώνησα γιατί ουσιαστικά κι εμείς ζούμε σε μια Σπιναλόγκα από τον Εβρο ως τη Γαύδο. «Και φάρμακο για τη δική σας ‘ασθένεια’ δεν υπάρχει ή δεν έχει βρεθεί ακόμα. Και σιγά-σιγά θα μεταδοθεί σε όλη την Ευρώπη» πρόσθεσε. 

Το Mega, από την άλλη, προβάλλει το συγκεκριμένο σήριαλ σε μια χρονιά που το συνήθως σοβαρό προφίλ του έχει θολώσει από κάποιες reality ή lifestyle επιλογές, και σε επίπεδο εκπομπών και ανθρώπων, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται και αυτή η αλλαγή αποδίδει σε επίπεδο τηλεθέασης.
Το Mega είναι ένα έξυπνο κανάλι. Κι αυτό, φυσικά, οφείλεται στους ανθρώπους που το διοικούν. Οι φετινές του κινήσεις θα αποφέρουν στο κανάλι κέρδη για τα επόμενα 20 χρόνια. Ηταν το μόνο κανάλι που πανηγύρισε τα 20 χρόνια λειτουργίας του με τόσο ωραίο τρόπο. Και ο ΑΝΤ1 έχει ανάλογη πορεία, αλλά δεν έκανε τίποτα να το διαφημίσει. Αντιθέτως, στο Mega έδωσαν το στίγμα τους και δημιούργησαν ένα status που είπε στο κοινό: «κοιτάξτε, εμείς εδώ έχουμε μια ιστορία. Κι έπεται συνέχεια». Έτσι, μετά το «The Twenty», το εορταστικό πρόγραμμα του Mega, έρχεται το «Νησί». Δηλαδή, παγιώνεται στα μάτια και στο υποσυνείδητο του τηλεθεατή ως το κανάλι που δημιουργεί την τηλεοπτική ιστορία.

Και τα reality προγράμματα που χωρούν σε αυτό που λες;
Όπως όταν ψωνίζεις, θέλεις να βρίσκεις όλα τα προϊόντα που χρειάζεσαι σε έναν χώρο γιατί δεν έχεις το χρόνο να πας σε 3-4 μαγαζιά, έτσι και τα κανάλια λειτουργούν με αυτή τη λογική του σούπερ μάρκετ. Αλλοι λιγότερο κι άλλοι περισσότερο επιτυχημένα. Είναι ίδιον της εποχής μας η ανάγκη συγκέντρωσης πολλών «προϊόντων» σε ένα μέρος. Τα ιθύνοντα μυαλά, λοιπόν, στο Mega φαντάζομαι ότι σκέφτηκαν να μαζέψουν τους τηλεθεατές στο κανάλι τους προσφέροντας μια ποικιλία προγράμματος για όλα τα γούστα. Όμως, η μαγκιά τους είναι πως σε μια δύσκολη οικονομικά και κοινωνικά συγκυρία, αυτοί επιλέγουν να προβάλλουν μια εξαιρετικά δαπανηρή σειρά και μάλιστα όχι κωμική αλλά δραματική. Και τους βγήκε.

Ισως πρέπει να δουν γενικότερα οι υπεύθυνοι στα κανάλια την ανάγκη του κόσμου για επιστροφή σε ποιοτικά προγράμματα.
Νομίζω είναι η εποχή που το επιβάλλει. Όμως τελικά τι εννοούμε «ποιοτικά προγράμματα»; Γιατί έχουμε κάνει τη λέξη «ποιότητα» συνώνυμη της μιζέριας και της έλλειψης χρημάτων. Υπ’ αυτήν την έννοια, όποιος με ξαναπεί ποιοτικό ηθοποιό, θα του κόψω τα πόδια!

Το θέμα, βέβαια, είναι ότι πουλάνε εξίσου και κάποια αμφιβόλου ποιότητας προγράμματα.
Καταλαβαίνω τι λες. Κι εγώ έχω πιάσει τον εαυτό μου να «κολλάει» με τα μεσημεριανάδικα. Και ξέρεις γιατί; Γιατί δεν πιστεύω ότι μπορεί να ασχολείται κάποιος τόσο πολύ με τόσο ασόβαρα θέματα. Και μένω άναυδος με το πώς ανακυκλώνονται συνέχεια τα ίδια και τα ίδια μη-θέματα, τόσο που «κολλάω» για να δω μέχρι που θα το φτάσουν. Και μου σπάνε τα νεύρα και κάθομαι και το βλέπω. Διπλά χαμένος δηλαδή. Αλλά και στη Γερμανία μήπως έχουν καλύτερη τηλεόραση; Η χώρα με την Volksbühne, τη Schaubühne και το Deutsches Theatre έχει το RTL και κάτι άλλα πορνοκάναλα. Η δική μας είναι πιο light σε σχέση με την εκεί τρασαδούρα.

Με προκαλείς… Το είπες και μόνος σου άλλωστε. Στη Γερμανία έχουν την Volksbühne, τη Schaubühne και το Deutsches Theatre. Εμείς, εδώ, τι έχουμε;

Την φτωχο-bühne! (γελάει) Αν μιλήσουμε για πολιτιστικό προϊόν αυτή τη στιγμή που μπορεί να εξαχθεί, θα γελάσει και το παρδαλό κατσίκι. Εδώ δεν μπορούμε να εξάγουμε ούτε την ελιά μας. Και ξέρεις ποια είναι η διαφορά μας με τους υπόλοιπους καλλιτέχνες της Δύσης; Εμείς κάνουμε παραστάσεις για να κάνουμε μετά μια περιοδεία ανά την Ελλάδα, ενώ αυτοί για περιοδεία σε όλον τον κόσμο. Ισως, όμως, τώρα να είναι η κατάλληλη περίοδος να κάνουμε επιτέλους κάποια ανοίγματα προς τον έξω κόσμο γιατί αρκετά μείναμε κλεισμένοι στο μικροκοσμό μας. Ξέρεις ποιο είναι το δικό μου ουτοπικό όνειρο; Να έχω ένα χώρο στην Αθήνα και μετά να δείχνουμε τη δουλειά μας στο Βερολίνο, το Λονδίνο, το Παρίσι, τη Μόσχα. Και για το θέμα της γλώσσας, υπάρχουν και οι υπέρτιτλοι. Πέρσι, είχα πει στον Γιάννη Χουβαρδά, τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, όπου παίχτηκε ο «Δον Ζουάν», να βάλουμε υπέρτιτλους στην παράσταση και να δώσουμε στα ταξιδιωτικά γραφεία μπροσούρες, «visit the Acropolis, visit the National Theatre of Greece».

Εννοείται πως τίποτα τέτοιο δεν έγινε. Δεν σου είπαν ότι έχεις ουτοπικές ιδέες;
Τι ουτοπικές, μωρέ; Απολύτως πρακτικές. Ανοίγεις το κοινό σου, έχεις περισσότερα έσοδα και δείχνεις επιτέλους στους τουρίστες ότι η Ελλάδα δεν έχει μόνο αρχαίο πολιτισμό αλλά και σύγχρονο.

Να δημιουργήσουμε λοιπόν και θεατρικό τουρισμό, όπως στο Λονδίνο και το Βερολίνο. Εχουμε όμως το κατάλληλο δυναμικό;
Κακά τα ψέματα, υπάρχουν δέκα άτομα στην Ελλάδα που λες ναι, οι παραστάσεις τους μπορούν άνετα να σταθούν στο εξωτερικό. Μιλάω για τον Βογιατζή, τον Τερζόπουλο, τον Παπαβασιλείου, τον Χουβαρδά, την Κοκκίνου, τον Καραθάνο, από τη νεότερη γενιά και άλλους. Γιατί λοιπόν δεν εξάγουμε κι εμείς τον πολιτισμό μας; Μόνο ο Τερζόπουλος το έχει καταφέρει και αυτό μόνος του, με τη δουλειά του και την τρέλα του. Μετά το χάος.

Ο Γιώργος Λούκος κάτι πήγε να κάνει με τις συνεργασίες ξένων σκηνοθετών με Έλληνες ηθοποιούς. 
Ναι, αλλά δεν ολοκληρώθηκε η κίνηση με το να βγουν προς τα έξω αυτά τα σχήματα. Χώρια που τώρα με τις επιπλέον οικονομικές περικοπές για το 2011, τα πράγματα θα είναι δύσκολα για το Φεστιβάλ Αθηνών. Ισως, ήρθε η εποχή να ανοιχτούν και αυτοί προς τις μεγάλες χορηγίες.

INFO: Ο Αιμίλιος Χειλάκης πρωταγωνιστεί στην τηλεοπτική σειρά του MEGA «Το Νησί». Επίσης, στο θέατρο στην «Κραυγή» του Τ. Ουίλιαμς στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας (Πλατεία Γεωργίου Α' 17, τηλ.: 2610-623.730, 2610-623.747).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News