Στην Κύπρο, όταν κάποιος ή κάποια, συνταξιοδοτείται, χρησιμοποιούν μια έκφραση που μου αρέσει πολύ. Λένε λοιπόν ότι ο/η τάδε “αφυπηρέτησε”. Σε αντίθεση με το δικό μας “συνταξιοδοτήθηκε” που παραπέμπει στο από δω και εμπρός, τη σύνταξη, το “αφυπηρέτησε”παραπέμπει στο γύρισμα μιας πολύ σημαντικής σελίδας στη ζωή ενός ατόμου, στην αποχώρησή του δηλαδή από την ενεργό επαγγελματική δραστηριότητα (υπηρεσία), όποια και να ήταν αυτή.

Την περασμένη βδομάδα ήρθε λοιπόν και η δική μου σειρά να αφυπηρετήσω. Μια διαδικασία οδυνηρή, γιατί αποχαιρέτησα σαράντα χρόνια ευτυχισμένης δράσης σ’ έναν χώρο που αγάπησα πολύ, τη φυσική ωκεανογραφία. Σύντομα περάσματα από το δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα και τέλος στο πανεπιστήμιο, που λάτρεψα, και όπου στέριωσα για τα επόμενα τριάντα τόσα χρόνια. Έρευνα και διδασκαλία. Στήσιμο, από το μηδέν, μιας ερευνητικής ομάδας που εξελίχθηκε σε μια από τις καλύτερες στην Ευρώπη, με πολλά χρηματοδοτούμενα προγράμματα, με πλήθος δημοσιεύσεων, διδακτορικών κ.λπ. Η μελέτη της θάλασσας, της πληθώρας των φαινομένων και των μηχανισμών που την διέπουν, φέρνει ένα είδος ανυπέρβλητης μέθης και χαράς για την αρμονία που ανακαλύπτεις μέσα σ’ αυτήν την πολυπλοκότητα. Παρόλο που θα μπορούσα να πω πολλά γι’ αυτήν την πλευρά της δραστηριότητάς μου, θέλω να σταθώ, κυρίως, στον δεύτερο πόλο της δουλειάς μου, την εκπαίδευση και διδασκαλία.

Η δουλειά του δάσκαλου, είτε είσαι νηπιαγωγός, είτε δάσκαλος δημοτικού, είτε καθηγητής γυμνασίου και λυκείου, είτε τέλος καθηγητής πανεπιστημίου, έχει ένα χαρακτηριστικό που διαφέρει από όλα τα άλλα επαγγέλματα. Σε αντίθεση με έναν συνηθισμένο χώρο εργασίας όπου όλοι οι “συνάδελφοί” σου, και εσύ μαζί, γερνάτε  καθώς περνάνε τα χρόνια, στη δουλειά του δάσκαλου, οι “συνάδελφοί” σου, αυτοί που αποτελούν το βασικό υλικό με το οποίο δουλεύεις, οι μαθητές σου, μένουν πάντα στην ίδια ηλικία. Μόνο εσύ γερνάς. Εκείνο που αλλάζει είναι η ηλικιακή απόσταση από τους μαθητές/φοιτητές σου. Από δέκα χρόνια διαφορά με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές, στο ξεκίνημα, η διαφορά έφτασε τα σαράντα και χρόνια, τώρα στο τέλος. Λένε πως αυτό σε κρατάει νέο και είναι αλήθεια αυτό. Είσαι συνέχεια κοντά στα προβλήματα και στη νοοτροπία μιας ηλικιακής φέτας, της ίδιας πάντοτε. Οι σημερινοί φοιτητές διαφέρουν πολύ από εκείνους πριν τριάντα χρόνια. Από μια συγκρατημένη αισιοδοξία για την παραπέρα επαγγελματική τους πορεία, έχουν περάσει τα τελευταία δέκα χρόνια σε μία απόγνωση. Εκτός από κορνίζα στο σαλόνι του σπιτιού τους, τι θα το κάνουν το πτυχίο τους; Μάλλον τίποτε οι περισσότεροι. Αυτό τα οδηγεί σε μία στάση “μπλαζέ” σαν να σου λένε και τι μας νοιάζουν αυτά που μας λες, τι με νοιάζουν εμένα οι εξισώσεις που διέπουν τις ανταλλαγές θερμότητας ωκεανού και ατμόσφαιρας και οι μηχανισμοί ανάδρασης που υπάρχουν εκεί μέσα; Σε κάποιον βαθμό έχουν δίκιο, και αυτό εσύ πρέπει να το λάβεις υπόψη σου. Πρέπει πρώτα απ’ όλα να τα σεβαστείς, είτε έχουν καρφάκια στα αυτιά και διαμαντάκια στο κάτω χείλος, είτε τα μαλλιά τους είναι βαμμένα πράσινα (ναι, είδα και τέτοιους), πρέπει, τέλος, να δείξεις ότι σέβεσαι τα προβλήματά τους.

Από την άλλη, δεν παύουν να είναι παιδιά, με ότι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο φρεσκάδας. Αν αποφύγεις τους λαϊκισμούς και τα πείσεις ότι ανεξάρτητα με ότι συμβαίνει έξω από την αίθουσα εσύ μπορείς να τα πάρεις από το χέρι και να τα ταξιδέψεις, έστω για λίγο, στο μαγικό ταξίδι της νέας γνώσης, τότε σε ακολουθούν με ενθουσιασμό, σε ρωτούν γιατί τούτο και γιατί εκείνο και φεύγουν γοητευμένα με αυτά που είδαν και έμαθαν.Γίνονται κατά την έκφραση «αλοιφή». Αν συμβεί αυτό, τότε την έχεις κερδίσει τη μάχη του να τα φέρεις στο δρόμο της μάθησης και της γνώσης που είναι ότι πιο απελευθερωτικό υπάρχει. Αν σε κοιτάνε αδιάφορα, έχασες. Κάθε φορά είναι μία μάχη που πρέπει νακερδηθεί. Είναι λίγο σαν τη σχέση ηθοποιού και κοινού στο θέατρο. Πρέπει να το κερδίσεις το κοινό. Άλλοτε αυτό γίνεται με σημαντική επιτυχία, άλλοτε με λιγότερη.

Απ’ όλα όσα έκανα και είδα όλα αυτά τα χρόνια, αυτό που θα μου λείψει περισσότερο, στη νέα μου ζωή, είναι η επαφή μου με τους φοιτητές, με το πιο ζωντανό και πολύτιμο κομμάτι της κοινωνίας μας, που τόσο αγαπώ. Όσοι τους κατηγορούν και τους περιθωριοποιούν το μόνο που κάνουν είναι να ξεδιπλώνουν τα προσωπικά τους αδιέξοδα και συμπλέγματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News