Οι συγκεντρώσεις για τη δεύτερη επέτειο της τραγωδίας των Τεμπών ήταν μεγάλες και σε πολλές πόλεις. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι σε όλη τη χώρα συμμετείχαν, παρότι δεν είχαν συγγενική ή φιλική σχέση με τις οικογένειες των θυμάτων. Το ερώτημα που δημιουργήθηκε στο μυαλό μου ήταν: γιατί αυτές οι χιλιάδες των απλών ανθρώπων έτρεξαν στις πλατείες; Τι τους έσπρωξε να αφήσουν τις δουλειές τους ή την ησυχία τους και να τρέξουν εκεί;

Διάβασα και άκουσα πολλές ερμηνείες, όπως ότι ήταν έκφραση οργής και θυμού, ότι τα κόμματα έδωσαν γραμμή το καθένα στους οπαδούς του, ότι ήταν γενική απαίτηση για απόδοση δικαιοσύνης, ότι ήταν διαδήλωση κατά της κυβερνητικής πολιτικής, ότι ήταν μια γενική συντονισμένη προσπάθεια για να πέσει η κυβέρνηση, ότι ήταν ένας ανταγωνισμός μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης για να αποσπάσουν κομματικά οφέλη.

Σε όλες αυτές τις πιθανές εξηγήσεις μπορεί να υπάρχει κάποια μικρή αλήθεια. Νομίζω, όμως, καμία από αυτές τις εξηγήσεις ή όλες μαζί δεν μπορούν να εξηγήσουν τόσο μεγάλη συμμετοχή τόσο διαφορετικών ανθρώπων.

Η δική μου εξήγηση είναι ότι οι συγκεντρώσεις της 28ης Φεβρουαρίου σε όλη την χώρα ήταν μια μαζική απολογία και εξομολόγηση για πράξεις και παραλείψεις, ήταν εκδήλωση μιας συλλογικής ενοχής για πράξεις και παραλείψεις αποτέλεσμα των οποίων ήταν το τραγικό δυστύχημα.

Σε μία χώρα όπου κάθε πολίτης, κάθε εργαζόμενος, κάθε προϊστάμενος, κάθε πολιτικός, κάθε υπουργός και κάθε πρωθυπουργός έκανε την δουλειά που έχει ο ίδιος αποδεχθεί, τέτοια δυστυχήματα δεν θα συνέβαιναν. Στη χώρα μας είμαστε συνηθισμένοι να βλέπουμε ανίκανους σε σημαντικές θέσεις και δεν μας κάνει εντύπωση, συμπολίτες μας να παρανομούν και να μη διαμαρτυρόμαστε, και συχνά να συνεργούμε.

Η επικρατούσα κατάσταση στη χώρα μας είναι ένα μεγάλο ψηφιδωτό τέτοιων πράξεων και παραλείψεων. Αρχίζει με τον οδηγό που περνάει με κόκκινο, με τον επαγγελματία που δεν δίνει απόδειξη και φοροδιαφεύγει, τον αγρότη που επειδή δεν παίρνει την επιδότηση που νομίζει ότι του αξίζει κλείνει την εθνική οδό, τον ληστή που μπαίνει σε ξένο σπίτι, κλέβει και χτυπάει χωρίς φόβο διότι ξέρει ότι, αν συλληφθεί, σε ένα –δύο χρόνια θα είναι πάλι έξω και θα μπορεί να κάνει τα ίδια, τον δημόσιο υπάλληλο που χτυπάει, μαζί με την δική του κάρτα, και την κάρτα συναδέλφου ο οποίος θα πληρωθεί για μέρα που δεν δούλεψε, τον συνδικαλιστή που αυθαιρετεί και κάνει τον προστάτη του εργαζόμενου, με τον καθηγητή που δίνει προβιβάσιμους βαθμούς σε αγράμματους, και, φυσικά, με τον υπουργό που διορίζει τους ανίκανους κομματάρχες του ή τα τέκνα αυτών.

Σε μια χώρα που όλα αυτά και πολλά άλλα παρόμοια συμβαίνουν καθημερινά ας μη περιμένουμε κάτι καλύτερο.

Τα παραπάνω δεν αφορούν μερικούς, αφορούν όλους μας διότι είτε τα κάνουμε όταν έχουμε την ευκαιρία ή τα ανεχόμαστε αδιαμαρτύρητα. Τραγικά γεγονότα συμβαίνουν κάθε ημέρα στην χώρα μας. Νεκροί από δολοφονίες και τροχαία ατυχήματα, ληστείες, εκμετάλλευση γυναικών, ναρκωτικά, ξυλοδαρμοί και μαχαιρώματα ανηλίκων κτλ, αλλά επειδή εμφανίζονται μεμονωμένα δεν μας τρομάζουν.

Οι 57 νεκροί της τραγωδίας των Τεμπών φαίνεται ότι ταρακούνησαν τη συλλογική συνείδηση, δημιούργησαν ενοχές και οι Ελληνες μαζεύτηκαν στις πλατείες για να απολογηθούν, να εξομολογηθούν και να ζητήσουν συγχώρεση για τις πράξεις τους, για τις παραλείψεις και για την ανοχή στο κακό.

---

* Ο Θεόδωρος Π. Λιανός είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News