Οι περισσότεροι γνωρίζουν ή απλά θυμούνται τον Μιχάλη Χρυσοχοίδη ως τον υπουργό Δημοσίας Τάξης —τον πρωταγωνιστή πριν από 20 χρόνια της επιχείρησης εξάρθρωσης της τρομοκρατικής οργάνωσης «17 Νοέμβρη».

Πράγματι, η μεγαλύτερη στιγμή για τον εκσυγχρονιστή υπουργό του Κώστα Σημίτη ήταν αυτή, μια επιτυχία που τον ακολούθησε στη μετέπειτα πολιτική του διαδρομή.

Ομως στην πολιτική, όπως και στη ζωή, μεγαλύτερη ίσως σημασία έχει η αφετηρία και η ευκαιρία που δόθηκε στον Χρυσοχοΐδη το 1994 από τον Ανδρέα Παπανδρέου να μάθει τη λειτουργία της αγοράς από την ταπεινή θέση του υφυπουργού Εμπορίου, με υπουργό τον Κώστα Σημίτη, θέση στην οποία παρέμεινε και στη συνέχεια μέχρι το 1999.

Τότε ο βορειοελλαδίτης βουλευτής ανέλαβε τη μεγάλη ευθύνη να δαμάσει το «τέρας του πληθωρισμού» που έτρεχε (τι ειρωνεία…) όπως και σήμερα με διψήφιο ποσοστό, προκειμένου η χώρα να επιτύχει το κριτήρια για την είσοδο της στην Οικονομική και Νομισματική Ενωση.

Στη θητεία εκείνη κατόρθωσε να μειώσει το δείκτη τιμών καταναλωτή αρχικά στο 9,9% (Μάρτιος 1999) και ενάμιση περίπου χρόνο μετά σε επίπεδο χαμηλότερο από το 5% επιτυγχάνοντας έτσι η χώρα το στόχο της Σταθερότητας των τιμών. 

Το εργαλείο που αξιοποίησε, ο υπουργός ήταν οι «συμφωνίες κυρίων» με τον ΣΕΒ, τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Τροφίμων, τους χονδρεμπόρους του Ρέντη (ΟΚΛΑ), τα σούπερ μάρκετ, τα πολυκαταστήματα, τους μικρομεσαίους της ΓΣΒΕΕ επιστρατεύοντας στον διάλογο αυτό και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων και των καταναλωτών.

Και πέτυχε… Οι τιμές υποχωρούσαν από προϊόν σε προϊόν (ή τουλάχιστον έμεναν σταθερές), ο  πληθωρισμός μειωνόταν και σε αντάλλαγμα καταργήθηκε η διατίμηση των προϊόντων, προχωρούσε η απελευθέρωση της αγοράς από αγορανομικές διατάξεις και ξεκαθάριζαν οι κανόνες του παιχνιδιού οι οποίοι προσαρμόζονταν σταδιακά στους κανόνες της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς που ήταν το μέλλον της χώρας.

Υπήρχε όραμα, εθνικός στόχος, διάλογος με όλους και κάπως έτσι ήρθαν τα αποτελέσματα…

Είκοσι χρόνια μετά…

Είκοσι χρόνια μετά οι συνθήκες και τα συμφραζόμενα έχουν αλλάξει. Η Ευρωπαϊκή Ενωση και μαζί η Ελλάδα βιώνει μια σύνθετη πολυεπίπεδη κρίση που ξεκίνησε με την πανδημία ανατρέποντας τους κανόνες του εμπορίου σε όλο τον κόσμο, άλλαξε τις καταναλωτικές συνήθειες για να ακολουθήσει ο πόλεμος και η ενεργειακή κρίση που μας γύρισε δεκαετίες πίσω.

Το τέρας του πληθωρισμού επέστρεψε κι όσο κι αν η κυβέρνηση πέτυχε μετά από 10  μήνες να τιθασεύσει τις τιμές της ενέργειας, δεν πέτυχε το ίδιο με τις τιμές των τροφίμων που έπληξαν τον καλάθι της νοικοκυράς.

Ενα χρόνο μετά, η πρωτοβουλία που δοκιμάζεται τώρα στα σούπερ-μάρκετ, το «kalathi tou noikokyriou», έτσι όπως παρουσιάστηκε στους πολίτες με πρωταγωνιστή τον Αδωνι Γεωργιάδη κρίνεται -και ενίοτε διασύρεται- στις τηλεοράσεις από πρόχειρους και αδαείς αναλυτές. Ετσι, η αποτελεσματικότητά του ως μέτρου συγκράτησης των τιμών 51 βασικών αγαθών βάλλεται από αγανακτισμένους καταναλωτές και στο τέλος δείχνει αναποτελεσματικό για το μείζον πρόβλημα της μείωσης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών.

Επί της ουσίας, είναι ένα μέτρο το οποίο κρίθηκε αναγκαίο αφού οι παράγοντες της αγοράς δεν πήραν την πρωτοβουλία να παγώσουν εδώ και μήνες τις τιμές στα 51 βασικά αγαθά κατανάλωσης (από τα 4000 – 5000 κωδικούς προϊόντων που υπάρχουν στα μεγάλα σούπερ μάρκετ) ως μια πράξη Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.

Το «καλάθι» λοιπόν είναι ένα θετικό βήμα αλλά δυστυχώς μετατράπηκε σε ένα ακόμη εργαλείο επικοινωνιακής προβολής και τελικά πολιτικής αντιπαράθεσης, με αποτέλεσμα να αιωρείται στην οικονομία ως μια αποσπασματική και όχι ουσιαστική λύση στο πρόβλημα. 

Αρκεί η διαχείριση της μιζέριας; 

Σε αυτή τη διαδρομή ο τρόπος που χειρίζεται το θέμα ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης δίνει την εντύπωση ότι η κυβέρνηση επενδύει στην επικοινωνία, ενώ οι επισκέψεις του Υπουργού στα σούπερ μάρκετ δημιουργούν μια «εικόνα» διαχείρισης της μιζέριας.

Η μείωση του πληθωρισμού αποτελεί κομβικό σημείο της κεντρικής οικονομικής πολιτικής σε ολόκληρο τον κόσμο. Και θα υπέθετε κανείς ότι η αντιμετώπιση της ακρίβειας θα έπρεπε όχι μόνο να είναι αλλά και να επικοινωνείται ως το βασικό θέμα στην ατζέντα ολόκληρου του κυβερνητικού επιτελείου. Το ίδιο λάθος έγινε από την κυβέρνηση και με την  έκρηξη των λογαριασμών της ΔΕΗ τον περασμένο χειμώνα. Οι αρχική αντίδραση ήταν αποσπασματική και ομολογημένως ανεπαρκής. Στη συνέχεια οι αποφάσεις ελήφθησαν κεντρικά. 

Ολοι φανταζόμαστε -όπως έχουμε ζήσει στο παρελθόν- ότι όλοι οι οικονομικοί υπουργοί με καθημερινές παρεμβάσεις, εκκλήσεις, διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους και μέτρα στήριξης των χαμηλών εισοδημάτων θα αναζητούσαν λύση στο πρόβλημα αυτό που κλονίζει τα νοικοκυριά, διαβρώνει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και στο τέλος (αυτό που φαίνεται ότι μετράει περισσότερο στην πολιτική) δημιουργεί τεράστιο πολιτικό κόστος.

Δεν είναι τυχαίο ότι η ακρίβεια είναι και παραμένει σε όλες τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων 18 μηνών ο πρώτος λόγος ανησυχίας των πολιτών.

Με αυτά τα δεδομένα στο υπουργείο Οικονομικών πλέον φτάνουν φωνές και διατυπώνονται προτάσεις να αναληφθούν νέες πρωτοβουλίες στήριξης των νοικοκυριών όπως:

♦ Ο διπλασιασμός της επιδότησης στην κάρτα απόρων (τα 60 ευρώ το μήνα που δίνονται για αγορές στα σούπερμαρκετ)

♦ Η αύξηση των επιδομάτων ανεργίας και του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος που καταβάλλεται σε ειδικές κατηγορίες (απόρους, μονογονεϊκές οικογένειες, κά) 

♦ Η επίσπευση των αποφάσεων για τις αυξήσεις στις συντάξεις που θα κυμανθούν από 7-8% το 2023 και τον καθορισμό του νέου κατώτατου μισθού ίσως και πάνω από 750 ευρώ, ώστε τα νοικοκυριά από τον Ιανουάριο να δουν το εισόδημα τους να ενισχύεται. 

Κι όλα αυτά σε συνδυασμό με μια εθνική προσπάθεια συγκράτησης των τιμών σε όλα τα στάδια παραγωγής, διανομής και πώλησης των προϊόντων στον τελικό καταναλωτή.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News